Απορροφώσα ή απορροφούσα; Ιδού η απορία!
«Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε».
Έφτασε η ώρα της αλήθειας! Όπως αντιλαμβάνεστε, βρέθηκα με ένα κείμενο στη μετάφραση του οποίου πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιήσω μετοχή και να επιλέξω μεταξύ «απορροφώσας» και «απορροφούσας», δίνοντας κατά κάποιο τρόπο λύση στο ακανθώδες πρόβλημα που έθιξε ο Θέμης, θέτοντας εξίσου εύστοχα και τις συντεταγμένες του.
Καταρχάς, πρέπει να διευκρινίσω ότι, σε αντίθεση προς τους περισσότερους, βρίσκω φυσιολογικότερο τον τύπο «απορροφούσα», χωρίς πάντως να μου προκαλεί κι απέχθεια η λύση της «απορροφώσας». Εντούτοις, το γλωσσικό αισθητήριο ενός τυχαίου χρήστη δεν μπορεί να αποτελεί ασφαλές κριτήριο.
Ας δούμε, επομένως, τι λένε τα λεξικά μας. Διακριτικά, είναι η αλήθεια, τα λεξικά της νέας ελληνικής μας υποδεικνύουν τη λύση σε «-άω». Το ΛΚΝ, επί παραδείγματι, επισημαίνει «απορροφώ [aporofó] & -άω». Έχουμε μια ένδειξη υπέρ της «απορροφώσας», αν και το ζεύγος νέας ελληνικής και μετοχών δεν αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αρμονικού γάμου. Όπως τόσο εύστοχα είχε επισημάνει ο Θέμης «το απορροφώσα θα στηριζόταν μόνο στη γενικευμένη πια μετατροπή των συνηρημένων σε άω-ώ, για να σχηματίσει αρχαιοπρεπώς μετοχή η ύπαρξη της οποίας δεν προβλέπεται στη ζωντανή σημερινή γλώσσα!». Ας δώσουμε, πάντως, μισό πόντο στη λύση αυτή κι ας στραφούμε στα της αρχαίας ελληνικής.
Στα λεξικά βλέπουμε να καταγράφονται και οι δύο επιλογές. Στο Σταματάκο το ρήμα απορροφώ αναφέρεται ως ρήμα σε «-άω και -έω», στον Δημητράκο η σειρά προτεραιότητας είναι αντίστροφη. Παραδείγματα δεν δίνονται. Ομολογώ ότι λησμόνησα να δω τι λένε για το απλό ρήμα, στον Δορμπαράκη, όμως, βλέπω να υπάρχει λήμμα «ροφέω» μόνο. Συνεπώς, ένας βαθμός για το «-άω», 1,5 για το «-έω». Σκορ; 2-2.
Ας δούμε και την αρχαία ελληνική γραμματεία. Εδώ δεν υπάρχει κανένα απολύτως στοιχείο που να παραπέμπει σε κάποιο ρήμα ροφάω/ απορροφάω. Όσον αφορά το απλό ρήμα, συναντώ τους εξής τύπους: «ῥοφέειν»(4 φορές στον Ιπποκράτη), «ῥοφεέτω» (απαντά άπαξ σε σύγγραμμα του Ιπποκράτη), «ῥοφεῖ» (1 ανεύρεση, στις Τραχίνιες του Σοφοκλή), «ῥοφεῖν» (5 ανευρέσεις, εκ των οποίων 2 στους Σφήκες του Αριστοφάνη, 2 στον Αθήναιο, 1 στις Ευμενίδες του Αισχύλου), «ῥοφέοντες» (2 ανευρέσεις στον Ιπποκράτη), «ῥοφέωσιν» (άπαξ στον Αθήναιο), «ῥοφοῦντα» (1 φορά στην Ανάβαση του Ξενοφώντα κι άλλη μία στον Αθήναιο) και, τέλος, «ῥοφοῦντος», (άπαξ, στον γνωστό Ναυκρατίτη ύποπτο). Όσο για το σύνθετο «απορροφώ», κι εδώ η υπεροχή του τύπου σε –έω είναι καθολική, έστω κι αν το δείγμα μας περιορίζεται σε δύο ανευρέσεις: ένα «ἀπορροφεῖ» στον Συνέσιο τον Κυρηναίο («Δίων») κι ένα «Ἀπορροφοῦσι» στον Αθήναιο. Μετά από όλα αυτά, λέω να δώσω ένα πεντάποντο στο «απορροφέω/ απορροφούσα» και να συνεχίσω (7-2 για το –έω).
Και στα νομικά κείμενα; Τα νεοελληνικά, προφανώς; Διατρέχοντας τα εγχειρίδια εμπορικού δικαίου και δη τα σχετικά με τις εταιρίες, διαπιστώνω (στα περί συγχωνεύσεων εταιριών κεφάλαια) ότι ο μεν Γεωργακόπουλος επέλεγε να μιλήσει για «απορροφώσα εταιρία», οι δε Λεβαντής και Ρόκας προτιμούσαν την «απορροφούσα». Δύο κι ένας βαθμός, αντίστοιχα, και συνολικό σκορ απορροφούσα-απορροφώσα 9-3.
Απομένει να ελέγξουμε και τις σχετικές επιλογές του νομοθέτη. Τι λέει ο νόμος 2190/1920 περί ανωνύμων εταιριών; Την απάντηση μας δίνουν τα άρθρα 75 και 76, τα οποία προστέθηκαν με το ΠΔ 498/1987 (το πρώτο τροποποιήθηκε εν μέρει με τον νόμο 3604/2007):
«Άρθρο 75
1. Από την καταχώρηση, στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών, της εγκριτικής απόφασης της συγχώνευσης, που προβλέπεται από το άρθρο 74, επέρχονται αυτοδίκαια και ταυτόχρονα χωρίς καμμία άλλη διατύπωση, τόσο για τις συγχωνευόμενες εταιρείες όσο και έναντι των τρίτων, τα ακόλουθα αποτελέσματα:
«α) Η απορροφούσα εταιρεία υποκαθίσταται στο σύνολο των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων της ή των απορροφούμενων εταιρειών, περιλαμβανομένων των διοικητικών αδειών που έχουν εκδοθεί υπέρ της ή των απορροφούμενων εταιρειών και η μεταβίβαση αυτή εξομοιώνεται με καθολική διαδοχή.»
β. Οι μέτοχοι της ή των απορροφούμενων εταιρειών γίνονται μέτοχοι της απορροφούσας εταιρείας.
γ. Η απορροφούμενη ή οι απορροφούμενες εταιρείες παύουν να υπάρχουν.
2. Οι εκκρεμείς δίκες συνεχίζονται αυτοδικαίως από την απορροφούσα εταιρεία ή κατ' αυτής χωρίς καμμιά ειδικότερη διατύπωση από μέρους της για τη συνέχιση και χωρίς να επέρχεται, λόγω της συγχώνευσης, βιαία διακοπή της δίκης και χωρίς να απαιτείται δήλωση για την επανάληψή τους...
4. Οι μετοχές της απορροφούσας εταιρείας δεν ανταλλάσσονται με μετοχές της απορροφούμενης εταιρείας που κατέχονται:
α. είτε από την ίδια την απορροφούσα εταιρεία, είτε από πρόσωπο που ενεργεί στο όνομά του, αλλά για λογαριασμό της εταιρείας αυτής,
β. είτε από την ίδια την απορροφούμενη εταιρεία, είτε από πρόσωπο που ενεργεί στο όνομά του, αλλά για λογαριασμό της εταιρείας αυτής .
Άρθρο 76
1. Κάθε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ή των απορροφούμενων εταιρειών ευθύνεται έναντι των μετοχών των εταιρειών αυτών και των τρίτων για κάθε πταίσμα του κατά την προετοιμασία και πραγματοποίηση της συγχώνευσης.
2. Κάθε μέλος της Επιτροπής που προβλέπει το άρθρο 71 ευθύνεται έναντι των μετόχων της ή των απορροφούμενων εταιρειών και των τρίτων για κάθε πταίσμα του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του».
Έ, μετά κι από αυτό δίνω κι άλλο ένα πεντάποντο στο –έω κι επιλέγω οριστικά κι αμετάκλητα την «απορροφούσα εταιρία» κι ας μην αρέσει σε πολλούς. [εκτός κι αν μου τη δώσει και το γυρίσω σε «απορροφήσασα» :inno:, άλλωστε τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης ανάγονται στο 2008].
