set up

[Alexandra]

Στο commentary που μεταφράζω, ο σκηνοθέτης το λέει ακόμα πιο συχνά και από το pay-off που ανέφερα προηγουμένως. Παραδείγματα:

I don't mind taking time setting up a plot and setting up characters...
Again, just setting up that relationship with that camera, creating a little bit of vertigo.
...and that's why I set up the four hatted guys at the beginning.
Now, he sets up the idea that...
He sets up the father, but then you kind of forget him in this moment.

Υποθέτω ότι είναι με την έννοια που λένε το establishing shot στη σκηνοθεσία μιας ταινίας. Ειδικά στο τελευταίο παράδειγμα, όπου λέει "he sets up the father", μου είναι αδύνατο να σκεφτώ τρόπο να το αποδώσω. Εννοεί ότι έχει ήδη παρουσιάσει τον πατέρα, ο θεατής ξέρει τι είναι αυτός ο χαρακτήρας και τι πρεσβεύει. Δεν με ικανοποιεί η λέξη "παρουσιάζω". Από όλες τις μεταφράσεις της λέξης "establish" δεν με ικανοποιεί καμία.

 

[Bear]

Θα σου πήγαινε ίσως το «να στήσω τη σκηνή / λήψη»;

 

[Alexandra]

Αυτό έχω χρησιμοποιήσει όταν πρόκειται για σκηνή ή λήψη. Όταν πρόκειται για χαρακτήρες, όμως, δεν μου πάει να πω "έστησα τον χαρακτήρα".

 

[Bear]

Μήπως «τοποθέτησα» τον χαρακτήρα; Και «υλοποίησα» την ιδέα;

 

[paraskevi]

Συμφωνώ με το "τοποθέτησα".

 

[pit]

Γιατί δεν το αλλάζεις λίγο, αφού στα Ελληνικά λέμε "στήνω την πλοκή" και "σχεδιάζω (/δημιουργώ) τους χαρακτήρες"; Το set up είναι πολύ γενικό στα Αγγλικά και λειτουργεί σαν ομπρέλα, καλύπτοντας τα πάντα, στα Ελληνικά, όμως, δεν εξυπηρετεί, θαρρώ.

 

[paraskevi]

Γιατί δεν το αλλάζεις λίγο, αφού στα Ελληνικά λέμε "στήνω την πλοκή" και "σχεδιάζω (/δημιουργώ) τους χαρακτήρες"; Το set up είναι πολύ γενικό στα Αγγλικά και λειτουργεί σαν ομπρέλα, καλύπτοντας τα πάντα, στα Ελληνικά, όμως, δεν εξυπηρετεί, θαρρώ.

Σε αυτή την περίπτωση, θα πήγαινε και το "πλάθω" ένα χαρακτήρα. Πάντως, στην πρόταση με τους τέσσερις τύπους στην αρχή, νομίζω ότι ταιριάζει το "τοποθέτησα". Στο he sets up the father, μήπως θα μπορούσες να πεις "Προβάλλει τον πατέρα, αλλά..."

 

[pit]

Το "στήνω τους χαρακτήρες" χρησιμοποιείται, απλώς είναι αγγλισμός από το "set up characters".

Δεν είναι τελείως λάθος, αν σκεφτούμε ότι η πλοκή είναι ένα ταμπλό ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού και τα πιόνια που στήνουμε πάνω στο ταμπλό είναι οι χαρακτήρες.

Και τα σχεδιάζω/πλάθω, όμως, είναι κατάλληλα.

 

[cinoiralsax]

Ταιριάζουν επίσης το "κατασκευάζω" και το "δημιουργώ"

 

[nickel]

Καλημέρα. Έχω την εντύπωση ότι το «δημιουργώ» είναι η γενική λύση, αλλά αυτό δεν αποκλείει να πεις κάτι πιο φανταχτερό όπου το επιτρέπει η περίπτωση.

 

[teregosa]

καλημερα σε όλους,
newbie εδώ,

Νομίζω ότι στα περισσότερα παραδείγματα, το 'set up' έχει την έννοια του 'εισάγω' ή 'παρουσιάζω' ή 'εδραιώνω την ύπαρξη/παρουσία':

1. I don't mind taking time setting up a plot and setting up characters...
   Δεν με πειράζει να αφιερώσω χρόνο για να στήσω την πλοκή και να εδραιώσω/παρουσιάσω τα πρόσωπα/τους χαρακτήρες...
   
2. ...and that's why I set up the four hatted guys at the beginning.
   Γι' αυτό στο ξεκίνημα {εισάγω τους τέσσερις...}/{εδραιώνω την παρουσία των τεσσάρων}
   
3. Now, he sets up the idea that...
   ...χτίζει την ιδέα... / ...προοικονομεί ότι...
   
4. He sets up the father, but then you kind of forget him in this moment.
   Έχει παρουσιάσει τον πατέρα, όμως τη συγκεκριμένη στιγμή...

 

[nickel]

Καλώς ήρθες, teregosa. Να σε συγχαρώ για τη θαυμάσια αυτή «εισαγωγή» σου στη Λεξιλογία, με την οποία παρουσιάζεις τις διάφορες επιλογές για το ίδιο αγγλικό ρήμα και χτίζεις από νωρίς μια πολύ καλή εικόνα για τον εαυτό σου, την οποία είμαι βέβαιος ότι σύντομα θα εδραιώσεις.

Μετά από αυτή τη σαχλή υποδοχή, μπορώ να σου πω ότι δεν χώνω εδώ και το «προοικονομώ» γιατί, ακόμα κι αν ήταν από τα μεταφράσματα του set up, (α) δεν θα ήταν του ίδιου επιπέδου (register) και (β) θα το έβαζες σε υπότιτλο μόνο αν το κανάλι ήθελε να πουλήσει και λεξικά. Που δεν είναι και άσχημη ιδέα, τώρα που το σκέφτομαι.

Ειδικότερα συγχαρητήρια για τη σωστή χρήση της αριθμημένης λίστας!

Να περνάς καλά και να βοηθάς.

 

[teregosa]

περι προοικονομίας

νικελ: ευχαριστώ για τα ενθαρρυντικά λόγια. αυτό ήταν το πρώτο μου ποστ οχι μόνο σε αυτό το φόρουμ, αλλά γενικότερα, οπότε εκτίμησα τη χειρονομία ιδιαίτερα. πρέπει να προειδοποιήσω πως είμαι χομπίστας της μετάφρασης, και ζητώ συγγνώμη εκ των προτέρων αν κάποια ποστ μου αποδειχτούν αδαή ή απαίδευτα. (αλήθεια, υπάρχει κάποιο θρεντ για αρχάριους και ενθουσιαστές στο φόρουμ; η αναζήτησή μου δεν έχει φέρει αποτέλεσμα)

όσο για την πρότασή μου για τη χρήση του "προοικονομώ", έχω μερική επιφύλαξη για την αντίρρησή σου:

θα συμφωνήσω πως είναι άστοχη μετάφραση του 'set up' αλλά θα διαφωνήσω όσον αφορά το register: πιστεύω πως και το 'set up' (στη συγκεκριμένη περίπτωση) και το 'προοικονομώ' ανήκουν στο λεξιλόγιο της τέχνης της αφήγησης, άρα δεν υφίσταται θέμα register.

η διαφορά τους είναι πως το 'set up' αντηχεί σαν φραση της καθομιλουμένης, αλλά στο πλαίσιο όπου συναντάται, ο μέσος άγγλος θεατής θα δυσκολευόταν να την ορίσει επακριβώς, όσο και ένας έλληνας το ρήμα προοικονομώ.

Για μένα το ζητούμενο θα ήταν να διατηρήσω μια αντιστοιχία μεταξύ της ταυτόχρονης οικειότητας και απόστασης που νιώθει ο αγγλοσάξονας θεατής απέναντι στην προκείμενη χρήση του όρου 'set up' και αυτής που θα νιώσει ο έλληνας θεατής με τη μετάφραση του όρου.

Το 'προοικονομώ' (αν ταίριαζε) θα ήταν κατάλληλο γιατί ταυτόχρονα αντηχεί γνώριμο (από τη διδασκαλία του Ομήρου στο γυμνάσιο) αλλά παράλληλα διατηρεί και μια απροσδιοριστία αφού πολλοί δε θα θυμούνται την ακριβή σημασία της λέξης.

ξανά ευχαριστώ για την υποδοχή, νικελ, και ευελπιστώ να σας γνωρίσω όλους καλά και η επαφή μου μαζί σας να με κάνει σοφότερο σε θέματα γλώσσας και μετάφρασης