metafrasi banner

right of first refusal = δικαίωμα προτίμησης, δικαίωμα προαίρεσης

Έχεις δίκιο, Ρογήρε, αλλά εκείνο που εγώ αντιλαμβάνομαι είναι ότι το «δικαίωμα προαίρεσης», και με τη νομική και με την οικονομική και με τη συμβατική έννοια του όρου, είναι υπερώνυμο όλων αυτών των κατά περίπτωση χρησιμοποιούμενων δικαιωμάτων. Δηλαδή ναι μεν όλα αυτά είναι δικαιώματα προαίρεσης, αλλά ορολογικώς δεν είναι σωστό το να παίρνουμε το υπερώνυμο και να το αντιστοιχίζουμε στα υπώνυμα — όπως λ.χ. δεν θα ήταν αποδεκτό το να πούμε airplane = αεροσκάφος επειδή το airplane είναι και αεροσκάφος (λογικό, αφού υπάρχει σχέση όλου-μέρους). Δηλαδή εκείνο που λέω τελικά είναι ν' αφήσουμε το δικαίωμα προαίρεσης για υπερώνυμο (ούτε δηλ. και για την οψιόν, έτσι όπως αυτή νοείται σήμερα στην ελληνική γλώσσα — που 'ναι ένα είδος, μια μορφή δικαιώματος προαίρεσης), και να προσδιορίζουμε πιο συγκεριμένα, περιοριστικά και αμφιμονοσήμαντα τα υπώνυμα.

Ο προβληματισμός αυτός είναι εξαιρετικά ενδιαφέρων. Το ερώτημα, όμως, είναι: διαφοροποιούνται όλες αυτές οι ειδικές περιπτώσεις σε τέτοιο βαθμό από την κεντρική έννοια (το υπερώνυμο) ώστε να αποκτήσουν δικαίωμα αυτοτελούς ορολογικής ύπαρξης; Μέχρι τώρα και για την ελληνική νομική επιστήμη η απάντηση είναι αρνητική. Φυσικά αυτό δεν αποκλείεται να αλλάξει κάποια στιγμή στο μέλλον. Προς το παρόν, έχω την εντύπωση ότι το δικαίωμα προαίρεσης/ προτίμησης μπορεί να "χωρέσει" και να εκφράσει όλες τις ειδικές περιπτώσεις χωρίς σοβαρά προβλήματα.
 

Earion

Moderator
Staff member
Άσε που το δικαίωμα που περιγράφει ο Earion πιο πάνω δε διαφέρει και πολύ από κάτι μισθωτήρια ή από κάτι συμβάσεις αγοραπωλησίας... :)

Εννοείς σημερινές συμβάσεις Παλάβρα; Είναι δυνατόν; Αν είναι αλήθεια με ενδιαφέρει πολύ. Γιά δώσε λεπτομέρειες.
 

nevergrown

New member
Όχι. Αν ξαναδιαβάσεις προσεκτικά το συγκείμενο που παραθέτω, θα δεις γιατί.


Που πάω ο άμοιρος χωρίς το κοντέξτ. Δικαίωμα προτεραιότητας; Αν και βλέπω να σας καλύπτει το υπερώνυμο (προτίμησης - προαίρεσης). Το ίδιο υπερωνυμικά λειτουργεί και το προτεραιότητα βέβαια, οπότε μάλλον δεν συντρέχει λόγος να υπάρχει και ένας όρος επιπλέον.


Αχ, αυτή η εξαντρίκ ζαργκόν των Άγγλων νομικών και δικηγόρων!
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Με τη μόνη διαφορά ότι το δικαίωμα προτεραιότητας δεν υπάρχει ως ορολογία, ενώ τα άλλα δύο ναι, οπότε ας μην το προσθέσουμε στη συζήτηση.

@Earion: θυμάμαι ότι έχω μεταφράσει διάφορα τέτοια, ωστόσο πρέπει να ψάξω να σου πω λεπτομέρειες.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Λοιπόν, φαίνεται ότι υπάρχει και right of second refusal:

The right of refusal is the first attempt to level the playing field in the landlord/tenant relationship. Whereas options tend to more firmly tie up the space, a right of refusal provides a mechanism by which the landlord can continue to market vacant space to a third party, while the existing tenant has the last look. As the name implies, it gives an existing tenant the right to accept or refuse the lease terms on space that may be appropriate for future growth.

The biggest difference between an option to expand and the right of refusal is timing. Whereas the option has a defined time window when space must be made available to the tenant, the right of refusal may be an ongoing matter that could surface 30 days after you move into new space or three years down the road, when a third party tenant is willing to enter into a lease for the space.

There are distinctions between ongoing rights of refusals and one-time rights. Ongoing rights continue throughout the initial lease term; with one-time rights, the first time the space is offered and passed on because expansion is not necessary, the rights to the space no longer exist.

There can also be multiple levels where companies may fall in line, with one company having the right of first refusal and a second company having a right of second refusal.
Υπάρχουν και συμβάσεις με πρόβλεψη και για τρίτο ή τέταρτο δικαίωμα προαίρεσης, ωστόσο από ό,τι θυμάμαι αφορούν αγοραπωλησία μετοχών (και προέρχονται από ΗΠΑ, κυρίως), όπου προβλέπεται π.χ. ότι, σε περίπτωση που πωληθούν μετοχές εταιρείας, προτεραιότητα έχουν οι μέτοχοι με μια συγκεκριμένη σειρά, και μετά τρίτοι.

Επίσης το έχω δει σε συμβόλαιο αγοραπωλησίας ακινήτων, ελληνικά αυτή τη φορά. Ο όρος ωστόσο δε χρησιμοποιούταν. Η σύμβαση έλεγε μόνο ότι εάν ο Χ θελήσει να πωλήσει και το διπλανό απ' αυτό που αγοράζει ο Ψ, πρώτα προσφέρεται στον Ψ, μετά στον Χ (κάποιο άλλο ενδιαφερόμενο μέρος) και μετά στο κοινό.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Φρέσκο, από ελληνική σύμβαση (όχι μετάφραση): δικαίωμα πρώτης αποδοχής.
 
Φρέσκο, από ελληνική σύμβαση (όχι μετάφραση): δικαίωμα πρώτης αποδοχής.
Πράγματι. Γιατί να λέγεται άρνηση και όχι αποδοχή, αφού μπορεί να είναι οποιοδήποτε από τα δύο; Λογικά η έννοια της ιεράρχησης (πρώτο/ δεύτερο) θα έπρεπε να προσδιορίζει το δικαίωμα, όχι την αποδοχή ή άρνηση. Δηλαδή το δικαίωμα αποδοχής του πρώτου προηγείται από το δικαίωμα αποδοχής του δεύτερου. Αν υπάρξει πρώτη αποδοχή δεν θα υπάρξει ποτέ δεύτερη, κι αν υπάρξει πρώτη άρνηση τίποτα δεν αποκλείει να μην υπάρξει ποτέ δεύτερη.
Οπότε ας μείνουμε με τη δική μας επιλογή και άσ' τους αυτούς να πρωτοαποδεχοαρνούνται. Και μένει μόνο το υποθετικό ερώτημα: αν πράγματι χρειαστεί να δείξουμε την ιεράρχηση, δηλ. ποιος προηγείται και ποιος έπεται, τι θα λέγαμε; Νομίζω πρωτεύον/ δευτερεύον δικαίωμα προτίμησης/ προαίρεσης.
 
Το παράδειγμα που αναφέρει η μοδερατόρισα μπορεί να μην είναι αφεαυτού μετάφραση, αλλά με κάνει να συνειδητοποιήσω ότι πολλοί συνάδελφοι συντάσσουν πλέον σχέδια συμβάσεων με βάση μεταφράσεις ή τις όποιες αγγλοσαξονικές νομικές εμπειρίες τους. Για να τους απαλλάξω βέβαια από ένα μερίδιο ευθύνης, οφείλω να επισημάνω ότι πολύ συχνά υπακούουν στις οδηγίες του εντολέα τους. Τι να κάνεις όταν έρχεται η στελεχάρα και σου λέει "θέλω να μου φτιάξεις μια σύμβαση σαν κι αυτήν που χρησιμοποιούν στη μητρική εταιρία", πασάροντάς σου κάτι που καταρτίστηκε βάσει του δικαίου του Τέξας και λαμβάνοντας υπόψη κάποια ενδεχόμενα διαπολιτειακής σύγκρουσης νόμων και τα όποια ομοσπονδιακά πρότυπα του τάδε Restatement ή μια ωραία βρετανική σύμβαση; Πετάς μέσα και το δικαίωμα πρώτης άρνησης και την πρώτη αποδοχή κι ό,τι άλλο ωραίο!

Γιατί πρέπει να πούμε ότι λ.χ. το δικαίωμα πρώτης αποδοχής και εντελώς αδόκιμο είναι για την ελληνική νομική ορολογία και ανακριβές λόγω δουλικότητας στην απόδοση. Άλλο πράγμα το να αποδεχτείς πρώτος κι άλλο η πρώτη αποδοχή.

Τέσπα, αν όντως ιεραρχούνται δύο ή πλείονα δικαιώματα προαιρέσεως θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο και για "κατά προτεραιότητα δικαίωμα προαιρέσεως"/ "κατ' απόλυτη προτεραιότητα δικαίωμα προαιρέσεως".

Έδιτ: δεύτερος έρχομαι στις επισημάνσεις μου, με πρόλαβε ο Θέμης, ως συνήθως εύστοχος και ταχύς.
 
Top