religionism = θρησκευτισμός
(ορισμός στο Wiktionary):
- excessive religious ardour or zeal
- extreme piety
- discrimination or prejudice on the basis of religion or religious beliefs. See: racism, sexism, nationalism
religionism
- Thread starter drsiebenmal
- Start date
religionism = θρησκευτισμός
(ορισμός στο Wiktionary):
Το μετέφερα από τον Οβολώνα εδώ για συζήτηση. :)
Καλημέρα. Δεν είναι εξαιρετικά δόκιμος ο θρησκευτισμός: δεν υπάρχει στα λεξικά, στο διαδίκτυο δεν ξεπερνούν τα 200 τα πραγματικά ευρήματα και μπορούμε να υποθέσουμε ότι δεν γεννήθηκε από κάποια ανάγκη της ελληνικής όσο από μεταφορά του αγγλικού.
Από την άλλη, παρότι το religionism δεν αποτελεί ισμό με την έννοια του ρεύματος ή του δόγματος, μας αρέσει να κρατάμε τους ισμούς μας χωριστά από τις... ληψίες μας. Οι δεύτερες έχουν κάτι από mania και possession, ο ισμός μια εμμονή που είναι προσωπική επιλογή. Μια αντιστοιχία της θρησκοληψίας στα religious mania, religious zeal, και του religionism στο θρησκευτισμό δεν θα με χάλαγε. Ίσως όμως είναι μια περιττή προσθήκη: μήπως όλες οι περιπτώσεις χρήσης του religionism εξυπηρετούνται πιστότατα από μια απόδοση με τη θρησκοληψία;
Από την άλλη, παρότι το religionism δεν αποτελεί ισμό με την έννοια του ρεύματος ή του δόγματος, μας αρέσει να κρατάμε τους ισμούς μας χωριστά από τις... ληψίες μας. Οι δεύτερες έχουν κάτι από mania και possession, ο ισμός μια εμμονή που είναι προσωπική επιλογή. Μια αντιστοιχία της θρησκοληψίας στα religious mania, religious zeal, και του religionism στο θρησκευτισμό δεν θα με χάλαγε. Ίσως όμως είναι μια περιττή προσθήκη: μήπως όλες οι περιπτώσεις χρήσης του religionism εξυπηρετούνται πιστότατα από μια απόδοση με τη θρησκοληψία;
Ορίστε και ένα παράδειγμα από το κείμενό μου, όπου θα δίσταζα πολύ να χρησιμοποιήσω το θρησκόληπτος:
The belief of both religionists and scientists that humanity occupies the pinnacle of creation, was little more than risible wishful thinking to him...
The belief of both religionists and scientists that humanity occupies the pinnacle of creation, was little more than risible wishful thinking to him...
Τότε το favoritism δεν είναι μεροληψία και προσωποληψία;
Εδώ θα προτιμούσα την ευνοιοκρατία.
Και κάποιος άλλος ενδεχομένως τον φαβοριτισμό, αλλά το ζήτημα για τις λέξεις μεροληψία και προσωποληψία παραμένει, καθότι δεν πιστεύω πως πληρούν το παρακάτω:
Γειά χαρά! Στο context που δίνει ο Δρ, δεν θα δίσταζα να βάλω θρησκευτιστές, γιατί ταιριάζει θαυμάσια με τους δημιουργιστές και τους δαρβινιστές, που βλέπουν οι μεν τον άνθρωπο ως αποτέλεσμα ενός έξυπνου (θεϊκού) σχεδίου και οι δε ως αποτέλεσμα της εξελικτικής διαδικασίας, αλλά και οι δύο πλευρές τον θεωρούν ως την κορωνίδα της δημιουργίας.
Edit: θεωρώ επίσης ότι το θρησκόληπτος δείχνει την τυφλή, δογματική εμμονή στις θρησκευτικές δοξασίες, ενώ το θρησκευτιστής εμένα τουλάχιστον ηχεί στ'αυτιά μου ως κάποιον που υιοθετεί τη θρησκεία ως σύστημα πεποιθήσεων, ανάλυσης και θεωρίας των πραγμάτων, στη δεδομένη περίπτωση, της δημιουργίας.
Edit: θεωρώ επίσης ότι το θρησκόληπτος δείχνει την τυφλή, δογματική εμμονή στις θρησκευτικές δοξασίες, ενώ το θρησκευτιστής εμένα τουλάχιστον ηχεί στ'αυτιά μου ως κάποιον που υιοθετεί τη θρησκεία ως σύστημα πεποιθήσεων, ανάλυσης και θεωρίας των πραγμάτων, στη δεδομένη περίπτωση, της δημιουργίας.
Cadmian
New member
Οπότε irreligionism = αθρησκευτισμός;
Επίσης, ως προς τη δεύτερη σημασία του religionism σκέφτηκα τον ευλαβισμό, αν και βγάζει όλο κι όλο ένα αποτέλεσμα, όχι ιδιαίτερα σχετικό. Απλά μια σκέψη, χωρίς ιδιαίτερη χρησιμότητα.
Επίσης, ως προς τη δεύτερη σημασία του religionism σκέφτηκα τον ευλαβισμό, αν και βγάζει όλο κι όλο ένα αποτέλεσμα, όχι ιδιαίτερα σχετικό. Απλά μια σκέψη, χωρίς ιδιαίτερη χρησιμότητα.
Και οι θρήσκοι επιστήμονες; Υπάρχουν, όχι;
Στο κείμενό μου τουλάχιστον, το καταλαβαίνω κι εγώ όπως η Ολιβέρα. Ο θρήσκος σαφώς και δεν παρουσιάζει αναγκαστικά την «τυφλή, δογματική εμμονή στις θρησκευτικές δοξασίες», δεν δείχνει την (κατά ΛΚΝ) «υπερβολική και απλοϊκή προσήλωση σε κάθε είδους θρησκευτικές αντιλήψεις και προλήψεις» του θρησκόληπτου, αλλά επίσης δεν είναι ανάγκη να «υιοθετεί τη θρησκεία ως σύστημα πεποιθήσεων, ανάλυσης και θεωρίας των πραγμάτων» του θρησκευτιστή. Ο θρήσκος αρκεί, όπως λέει και το ΛΚΝ, να «έχει βαθύτατη πίστη και τηρεί με ευλάβεια τους κανόνες της θρησκείας του».
Πολυ μικρή διαφορά; Πιθανότατα. :)
nikosl
Member
Φυσικά και υπάρχουν. Αλλά νομίζω ότι αυτό είναι αντίφαση που βρίσκεται στο ίδιο το κείμενο -δεν μπορούμε να τη λύσουμε στη μετάφραση. Ακόμη και θρησκευτιστής να μεταφράσεις, το ερώτημα παραμένει: δεν υπάρχουν θρησκευτιστές επιστήμονες;
Ξέρω και γω;
Δεν υπάρχει αντίφαση ακόμη μεγαλύτερη από το θρήσκος επιστήμονας;Και ξαναγυρίσαμε στην αρχή της συζήτησης που ξεκίνησες...:)
Ας κάνουμε μια υπόθεση:
Ξεχάστε για λίγο τη θρησκεία ως τρίπτυχο μυθολογία/δοξασίες/τελετουργίες και την προβολή τους στην ανθρώπινη κοινωνία είτε με τη μορφή εγκατεστημένης κοσμικής εξουσίας είτε με τον φανατισμό του θρησκόληπτου. Και δείτε την λίγο ως paradigm. Ως τρόπο θεώρησης του κόσμου.
Οι θρησκευτιστές, στο σενάριο αυτό, δεν είναι άνθρωποι που πιστεύουν ότι ο άνθρωπος προέρχεται από τον Αδάμ και την Εύα. Αυτά πλέον έχουν ξεπεραστεί. Πιστεύουν στη μεγάλη έκρηξη και στο διαστελλόμενο σύμπαν. Πιστεύουν ακόμα και στα κουάρκ και στα νετρίνα. Αλλά θεωρούν ότι όλα αυτά έγιναν από το αόρατο χέρι ενός δημιουργού, βάσει σχεδίου. (Εδώ και οι αναφορές μου στους δημιουργιστές στο προηγούμενό μου μήνυμα). Στην περίπτωση αυτή, αν ισχύει η υπόθεσή μου ότι σε αυτό αναφέρεται το κείμενο του Δρ., δεν μπορούμε να βάλουμε θρησκόληπτοι.
Θρησκευόμενοι επιστήμονες; Φυσικά και υπάρχουν. Ο Αινστάιν, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την ασυνάρτητη, απροσδιόριστη και απρόβλεπτη κβαντική θεωρία, είπε το κλασσικό: "Ο Θεός δεν παίζει ζάρια!" . Θεωρώ, ωστόσο, ότι στο συγκεκριμένο κείμενο γίνεται μια αδρή διάκριση μεταξύ ενός τρόπου θεώρησης, όπου ο θεός έχει γράψει την εξελικτική πορεία της ζωής στο dna του πρώτου βακτηρίου για να φτάσει στον άνθρωπο -κορωνίδα της δημιουργίας- και της επιστήμης, η οποία προβάλλει ένα σύστημα θεώρησης χωρίς δημιουργούς, βασιζόμενη στις θεμελιώδεις δυνάμεις του σύμπαντος: βαρύτητα, ισχυρή και ασθενής αλληλεπίδραση κτλ.
Φυσικά όλα αυτά εάν ισχύει η υπόθεσή μου. Αυτή ακριβώς, όμως, είναι η θεώρηση του intelligent design, και τους υποστηρικτές της δεν μπορούμε να τους αποκαλέσουμε θρησκόληπτους, εκτός, βέβαια, αν αναφερόμαστε στους σκοταδιστές που δεν επιτρέπουν τη διδασκαλία του δαρβινισμού στα αμερικάνικα σχολεία. Εκεί, ναι, θρησκόληπτοι όσο δεν παίρνει!
Edit: φυσικά, Δρ., όλα εξαρτώνται από το κείμενό σου. Αν νιώθεις ότι η διάκριση γίνεται απλά και ξεκάθαρα μεταξύ θρησκείας-επιστήμης, και προσοχή, λέω θρησκεία με την έννοια μυθολογία-δοξασίες και κοσμική εξουσία, τότε εννοείται ότι μπορείς να βάλεις "θρήσκοι", όπως είπαν οι από πάνω :)
Ξεχάστε για λίγο τη θρησκεία ως τρίπτυχο μυθολογία/δοξασίες/τελετουργίες και την προβολή τους στην ανθρώπινη κοινωνία είτε με τη μορφή εγκατεστημένης κοσμικής εξουσίας είτε με τον φανατισμό του θρησκόληπτου. Και δείτε την λίγο ως paradigm. Ως τρόπο θεώρησης του κόσμου.
Οι θρησκευτιστές, στο σενάριο αυτό, δεν είναι άνθρωποι που πιστεύουν ότι ο άνθρωπος προέρχεται από τον Αδάμ και την Εύα. Αυτά πλέον έχουν ξεπεραστεί. Πιστεύουν στη μεγάλη έκρηξη και στο διαστελλόμενο σύμπαν. Πιστεύουν ακόμα και στα κουάρκ και στα νετρίνα. Αλλά θεωρούν ότι όλα αυτά έγιναν από το αόρατο χέρι ενός δημιουργού, βάσει σχεδίου. (Εδώ και οι αναφορές μου στους δημιουργιστές στο προηγούμενό μου μήνυμα). Στην περίπτωση αυτή, αν ισχύει η υπόθεσή μου ότι σε αυτό αναφέρεται το κείμενο του Δρ., δεν μπορούμε να βάλουμε θρησκόληπτοι.
Θρησκευόμενοι επιστήμονες; Φυσικά και υπάρχουν. Ο Αινστάιν, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την ασυνάρτητη, απροσδιόριστη και απρόβλεπτη κβαντική θεωρία, είπε το κλασσικό: "Ο Θεός δεν παίζει ζάρια!" . Θεωρώ, ωστόσο, ότι στο συγκεκριμένο κείμενο γίνεται μια αδρή διάκριση μεταξύ ενός τρόπου θεώρησης, όπου ο θεός έχει γράψει την εξελικτική πορεία της ζωής στο dna του πρώτου βακτηρίου για να φτάσει στον άνθρωπο -κορωνίδα της δημιουργίας- και της επιστήμης, η οποία προβάλλει ένα σύστημα θεώρησης χωρίς δημιουργούς, βασιζόμενη στις θεμελιώδεις δυνάμεις του σύμπαντος: βαρύτητα, ισχυρή και ασθενής αλληλεπίδραση κτλ.
Φυσικά όλα αυτά εάν ισχύει η υπόθεσή μου. Αυτή ακριβώς, όμως, είναι η θεώρηση του intelligent design, και τους υποστηρικτές της δεν μπορούμε να τους αποκαλέσουμε θρησκόληπτους, εκτός, βέβαια, αν αναφερόμαστε στους σκοταδιστές που δεν επιτρέπουν τη διδασκαλία του δαρβινισμού στα αμερικάνικα σχολεία. Εκεί, ναι, θρησκόληπτοι όσο δεν παίρνει!
Edit: φυσικά, Δρ., όλα εξαρτώνται από το κείμενό σου. Αν νιώθεις ότι η διάκριση γίνεται απλά και ξεκάθαρα μεταξύ θρησκείας-επιστήμης, και προσοχή, λέω θρησκεία με την έννοια μυθολογία-δοξασίες και κοσμική εξουσία, τότε εννοείται ότι μπορείς να βάλεις "θρήσκοι", όπως είπαν οι από πάνω :)
Μια μικρή αλλά, θεωρώ, απαραίτητη επισήμανση: Την απόδοση θρησκοληψία προσωπικά την ανέφερα σε σχέση με συγκεκριμένη σημασία τού religionism (την 1η) και την έριξα στη συζήτηση όταν το θέμα είχε αναρτηθεί στον ορολογικό Οβολώνα, σαν να ήταν δεδομένο πως ήταν λυμένο. Στο σημείο εκείνο δεν υπήρχαν ούτε συγκείμενα και, για τη σημασία στην οποία αναφέρομαι, έπεσε κατόπιν και ο αφορισμός για το εάν η -ληψία δεν μπορεί να είναι -ism ή όχι. FTR & FWIW.
IN ONE of those accidental juxtapositions that make life interesting, in the same week I went from co-moderating a seminar on science and religion with a leader of the John Templeton Foundation, which funds research that aims to connect science and religion, to sharing a platform with Richard Dawkins at the annual conference of the American Atheists organisation.
These events got me thinking about the "culture wars" I had heard much about from my co-moderator. He used a term I have only heard over the past two to three years: "scientism". It is often used pejoratively to describe a philosophical position that extends beyond the simple presumption of science that empirically verifiable physical effects have physical causes, to the more expansive claim that the empirical world reflects all of reality. It includes, by inference, the idea that because there is no evidence for either divine purpose or spiritual direction these do not exist.
[...]
In response, a participant in the seminar used the term "religionism", which describes the philosophical position that God exists and therefore all progress in science, and everything else for that matter, must be interpreted in light of this reality.
Neither position accurately reflects the real relationship between science and religion, which, I believe, is really rather minimal. I once spoke at the Pontifical Academy of Science in the Vatican to a meeting that included theologians, biologists and cosmologists. I was discussing cosmology and I said, partly to be provocative, but also because it was true, that the theologians had to listen to me, but I didn't have to listen to them. Indeed, for modern theology to make any sense, it must take into account what we have found to be true about the physical universe. But as a cosmologist, theological revelations are irrelevant.
http://genesis1.asu.edu/newsciapril12.html
Ένας από τους λόγους που είναι φρόνιμο να προσέχουμε τις αρχές σχηματισμού των όρων είναι που έχουμε λιγότερους πονοκεφάλους όταν θα μεταφράζουμε κείμενα όπως το παραπάνω.These events got me thinking about the "culture wars" I had heard much about from my co-moderator. He used a term I have only heard over the past two to three years: "scientism". It is often used pejoratively to describe a philosophical position that extends beyond the simple presumption of science that empirically verifiable physical effects have physical causes, to the more expansive claim that the empirical world reflects all of reality. It includes, by inference, the idea that because there is no evidence for either divine purpose or spiritual direction these do not exist.
[...]
In response, a participant in the seminar used the term "religionism", which describes the philosophical position that God exists and therefore all progress in science, and everything else for that matter, must be interpreted in light of this reality.
Neither position accurately reflects the real relationship between science and religion, which, I believe, is really rather minimal. I once spoke at the Pontifical Academy of Science in the Vatican to a meeting that included theologians, biologists and cosmologists. I was discussing cosmology and I said, partly to be provocative, but also because it was true, that the theologians had to listen to me, but I didn't have to listen to them. Indeed, for modern theology to make any sense, it must take into account what we have found to be true about the physical universe. But as a cosmologist, theological revelations are irrelevant.
http://genesis1.asu.edu/newsciapril12.html
Σε ένα κείμενο δεν θα έβαζα τον religionism να κάνει παρέα με το science, που είναι πολυσήμαντο και οδηγεί σε ερωτήματα για θρησκευόμενους επιστήμονες.
(Παρέμπ, ο άνθρωπος δεν χρειάζεται έναν θεό που απλώς σχεδίασε το σύμπαν. Τι να τον κάνεις έναν θεό που δεν απαντάει στις προσευχές σου, δεν σε προσέχει και δεν σου ξεσκονίζει θέση στον παράδεισο — ή την κόλαση. Απλώς σαν ερμηνευτικό εύρημα για το ξεκίνημα του κόσμου;)
Επίσης, παρότι παλιά υπήρχε η -κρατία παρέα με τον -ισμό, σήμερα καλύτερα να το αποφεύγουμε, ιδιαίτερα σε έναν χώρο όπου ο θεϊσμός δεν έχει καμιά σχέση με τη θεοκρατία.
Last edited:
Το οροπλαστικό επιχείρημα λέει ότι το καλό είναι να επιδιώκουμε πρώτα απ' όλα να φτιάξουμε όρο που να αντιστοιχεί όσο γίνεται περισσότερο στον ξένο. Έτσι, αν κάποια στιγμή αξιοποιήσουν οι ξένοι το συνθετικό για να φτιάξουν έναν νέο όρο, δεν θα έχουμε ξεμείνει. Αν, για παράδειγμα, είχαμε αποδώσει το theism με τη θεοκρατία, δεν θα είχαμε όρο για το theocracy.
Με την ευκαιρία:
(α) Είναι αστείο, αλλά δύο λεξικά που κοίταξα, αυτά που κοιτάζουμε όλοι πρώτα (ΛΝΕΓ και ΛΚΝ), δεν κάνουν συσχέτιση του επιθήματος -κρατία με το -ism. Αντιγράφω το ΛΚΝ (όπου το πρώτο πρώτο παράδειγμα αντιστοιχεί στο favouritism):
(β) «foundationalism σκεφτόμουν, που συνήθως αποδίδεται "θεμελιοκρατία"».
Αμ και οι θεμελιοκρατίες πέσανε πολλές... :)
Με την ευκαιρία:
(α) Είναι αστείο, αλλά δύο λεξικά που κοίταξα, αυτά που κοιτάζουμε όλοι πρώτα (ΛΝΕΓ και ΛΚΝ), δεν κάνουν συσχέτιση του επιθήματος -κρατία με το -ism. Αντιγράφω το ΛΚΝ (όπου το πρώτο πρώτο παράδειγμα αντιστοιχεί στο favouritism):
-κρατία [kratía] : β' συνθετικό σε σύνθετα αφηρημένα θηλυκά ουσιαστικά· δηλώνει: 1. κοινωνική, πολιτική, φιλοσοφική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την αποκλειστική επικράτηση: α. των αντιλήψεων ή των θεωριών που εκφράζει το α' συνθετικό: ευνοιο~, κεφαλαιο~, πλουτο~, τεχνο~, ωφελιμο~. β. των προσώπων που δηλώνει το α' συνθετικό: ανδρο~, γυναικο~, κληρικο~. 2. καθεστώς υποτέλειας στο λαό που εκφράζει το α' συνθετικό: ενετο~, τουρκο~, φραγκο~. [λόγ. < αρχ. -κρατία (< -κράτης) ως β' συνθ.: αρχ. ἀριστο-κρατία & γαλλ. -cratie, αγγλ. -cracy < αρχ. κρατῶ (< κράτος `δύναμη΄): γραφειο-κρατία μτφρδ. γαλλ. bureaucratie, πλουτο-κρατία, τεχνο-κρατία < αγγλ. plutocracy, technocracy]
(β) «foundationalism σκεφτόμουν, που συνήθως αποδίδεται "θεμελιοκρατία"».
Αμ και οι θεμελιοκρατίες πέσανε πολλές... :)