Rarae nates cum gurgite vasto (sic)

[Palavra]

Στα παιδικά μου χρόνια διάβασα το Όσα Παίρνει ο Άνεμος στη μετάφραση του Γιάννη Λάμψα. Σε κάποιο σημείο η Σκάρλετ πέφτει θύμα της πλάκας του συζύγου της Ρετ Μπάτλερ και παραλίγο να βάλει στο μαγαζί της την επιγραφή Caveat Emptorium, που αν γραφτεί λίγο διαφορετικά (Caveat Emptor) σημαίνει Let the buyer beware. Ο μεταφραστής είχε επιλέξει, απ' ό,τι θυμάμαι, να μη βάλει καμιά εξήγηση. Πέρασαν πολλά χρόνια για να μάθω τι σημαίνει αυτή η έκφραση και πού ήταν η πλάκα. Κατά τη γνώμη μου έπρεπε να υπάρχει κάποια υποσημείωση.

Το συγκεκριμένο, δηλ το caveat emptor, είναι αρκετά διαδεδομένος όρος στις χώρες του κοινοδικαίου, στο πλαίσιο των εμπορικών συναλλαγών, επομένως είναι αρκετά γνωστό για τον Άγγλο/Αμερικάνο αναγνώστη, όχι όμως και για τον Έλληνα. Δηλαδή ναι, έπρεπε να υπάρχει υποσημείωση.

 

[sunshine]

(α) Η παλιά μετάφραση που υπάρχει στο διαδίκτυο τα έχει πετσοκόψει;

Έχει πετσοκόψει πολύ μεγάλο μέρος του κειμένου. Για την ακρίβεια, όπου θεώρησα το ιταλικό κείμενο κάπως δυσνόητο και προσπάθησα να βρω βοήθεια από την αγγλική μετάφραση, αυτή πολύ απλά... δεν υπήρχε!
Λείπουν πάρα πολλές σελίδες, παράγραφοι, ακόμα και δύσκολες προτάσεις μέσα σε παραγράφους. Εννοείται πως όπου υπάρχουν ξένες εκφράσεις τις έχει αφήσει αμετάφραστες.
Επίσης έχει κάνει και κάτι άλλο παράξενο: έχει "διορθώσει" την ιστορία, βάζοντάς τη σε χρονολογική σειρά! Τι εννοώ; Ο συγγραφέας ξεκινά την ιστορία μιλώντας για έναν ευγενή που περιμένει την πρώην ερωμένη του. Όσο την περιμένει θυμάται τη σκηνή του αποχωρισμού. Εκείνη έρχεται, μιλάνε κλπ και χωρίζουν. Στο επόμενο κεφάλαιο βλέπουμε πώς γνωρίστηκαν κ.ο.κ.
Η μετάφραση ξεκινά με τη γνωριμία τους. Μετά περνά στον αποχωρισμό τους, ενώ σε άλλο κεφάλαιο βλέπουμε τη νέα τους συνάντηση...
Δεν μπορώ να φανταστώ για ποιο λόγο έγινε αυτό, πάντως δεν μπορώ να πιστέψω ότι ήταν πρωτοβουλία της μεταφράστριας. (κόρακας κοράκου μάτι...) Ενδεχομένως να υπάρχει κάποιο παρασκήνιο που δε γνωρίζω.
Όσο για τη δεύτερη μετάφραση που αναφέρεις, αυτή φαίνεται πολύ καλύτερη, από τις λίγες σελίδες που είδα στο Amazon. Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχει στο ίντερνετ.

 

[Zazula]

Καθόλου κακή ιδέα, αλλά δε θα ήταν άσχημο να βάζω -αντί για λατινικά- αρχαιοελληνικά παραφρασμένα ρητά σε χείλη Ιταλών αριστοκρατών του 19ου αιώνα; Αυτό δεν προδίδει την πρόθεση του συγγραφέα;

Α, σόρι, δεν φρόντισα να γίνω κατανοητός: Η επιλογή τής μεταφραστικής τεχνικής που θα χρησιμοποιήσεις στο συγκεκριμένο σημείο —αλλά και σε ολόκληρο το βιβλίο— είναι δικό σου θέμα. Απλώς εμείς με τον Δρα είχαμε μια ανταλλαγή ιδεών —με αφορμή τη συγκεκριμένη περίπτωση— στο περιθώριο της όλης κουβέντας. :)

 

[SBE]

Στα παιδικά μου χρόνια διάβασα το Όσα Παίρνει ο Άνεμος στη μετάφραση του Γιάννη Λάμψα. Σε κάποιο σημείο η Σκάρλετ πέφτει θύμα της πλάκας του συζύγου της Ρετ Μπάτλερ και παραλίγο να βάλει στο μαγαζί της την επιγραφή Caveat Emptorium, που αν γραφτεί λίγο διαφορετικά (Caveat Emptor) σημαίνει Let the buyer beware. Ο μεταφραστής είχε επιλέξει, απ' ό,τι θυμάμαι, να μη βάλει καμιά εξήγηση. Πέρασαν πολλά χρόνια για να μάθω τι σημαίνει αυτή η έκφραση και πού ήταν η πλάκα. Κατά τη γνώμη μου έπρεπε να υπάρχει κάποια υποσημείωση.

Αλεξάνδρα, κι εγώ εχω διαβάσει τη μετάφραση αυτή κι εγώ ειχα μείνει με την απορία για πολλά χρόνια (δεν υπήρχε και ιντερνέτ....)

 

[sunshine]

Α, σόρι, δεν φρόντισα να γίνω κατανοητός: Η επιλογή τής μεταφραστικής τεχνικής που θα χρησιμοποιήσεις στο συγκεκριμένο σημείο —αλλά και σε ολόκληρο το βιβλίο— είναι δικό σου θέμα. Απλώς εμείς με τον Δρα είχαμε μια ανταλλαγή ιδεών —με αφορμή τη συγκεκριμένη περίπτωση— στο περιθώριο της όλης κουβέντας. :)

Καλά κάνατε! Κι εγώ, με αφορμή την κουβέντα σας, αναρωτιόμουν μεγαλόφωνα τι θα 'πρεπε να κάνω.
Να αφήσω όλες τις ξένες εκφράσεις, με υποσημείωση, ή να τις μεταφράσω όλες στα ελληνικά, διατηρώντας τα λογοπαίγνια όπου γίνεται;
Φυσικά δεν περιμένω, χωρίς να έχετε διαβάσει το βιβλίο, να μου πείτε πώς πρέπει να χειριστώ τη μετάφρασή μου, απλώς ρώτησα τη γνώμη σας.
Εγώ κλίνω προς την επιλογή των υποσημειώσεων, γιατί θέλω να κρατήσω τα λατινικά στο κείμενο, αλλά αμφιταλαντεύομαι, όπως πάντα...