particularisation (FR)

Κοιτάζω κάποιες μεταφράσεις πολιτικοφιλοσοφικών κειμένων, αμιγώς μαρξικής έμπνευσης, και όλα μου τα ελληνικά βιβλία βρίσκονται δυστυχώς σε κούτες μετακόμισης. Παραδείγματα χρήσης του όρου:

- Ce qui ne pouvait être admis c'est la simultanéité de l'altérité des contraires et la considération de cette altérité comme procédant de la division antagoniste du Tout (particularisation).
- Particularisation de la totalité sous forme d'intérêts irréconciliables
- Définir l'individu particulier comme particularisation de la communauté dans laquelle cette communauté devient effective, concrète, c'est immédiatement poser la nature spécifique de cette communauté, nature spécifique qui est incluse dans les caractères particuliers des parties que cette communauté contient.
- le capital dédouble sans cesse les individus et les classes elles-mêmes. Les individus en individus particuliers (membres d’une classe, particularisation de la totalité) d’une part, et citoyen (petite monade isolée) d’autre part.
- les classes sont la particularisation nécessaire de cette totalité [du mode de production capitaliste] et leur contradiction en est le mouvement

Μέχρι στιγμής, στο τραπέζι βρίσκονται: εξειδίκευση, μερίκευση, συγκεκριμενοποίηση. Εκείνο που δεν βρίσκεται είναι ο ενθουσιασμός για κάποιο απ' όλα και η σιγουριά για τις υπάρχουσες αποδόσεις του όρου σε φιλοσοφικό ή πολιτικοφιλοσοφικό πλαίσιο.
 

nickel

Administrator
Staff member
Να αρχίσουμε από το πώς θα αποδοθεί το «individus particuliers»;
 
Σωστό, αλλά ομολογώ ότι μου φαίνεται πολύ φιλόδοξο, και μακάρι να βγω ψεύτης. Θέλω να πω ότι, προσπαθώντας να είμαι ρεαλιστής, δεν περιμένω να οδηγηθούμε σε μια πλήρως ομοιογενή ορολογία. Και στα κείμενα υπάρχει επίσης ρήμα particulariser και μετοχή particularisé... Για το individu particulier εκείνα που μου έρχονται στο μυαλό είναι: ιδιαίτερο, επιμέρους, συγκεκριμένο. Το "ιδιαίτερο" δεν μας οδηγεί δυστυχώς σε προφανείς λύσεις, εκτός αν μιλήσουμε για *ιδιαιτεροποίηση. Το επιμέρους μπορεί να βρει τον δρόμο του προς τη μερίκευση και, βεβαίως, το συγκεκριμένο προς τη συγκεκριμενοποίηση (αλλά υπάρχει και το concrétisation). Υπάρχουν άλλες ιδέες;
 

nickel

Administrator
Staff member
Πάντως, αν είχαμε κατηγορητήριο (για πολλούς και πολλές κατηγορίες), θα μιλούσαμε για εξατομίκευση και εξειδίκευση του κατηγορητηρίου, οπότε κλίνω προς την εξειδίκευση.
 
Κι εγώ το εξειδίκευση θεωρώ πιο σωστό σαν απόδοση, αλλά το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι σε μερικά συμφραζόμενα θα μπορούσε να μπερδευτεί με τον καταμερισμό της εργασίας και το spécialisation. Δεν πρόκειται βέβαια και για αμιγώς φιλοσοφικά κείμενα, όπου ορίζεις την ορολογία σου και δεν σε νοιάζει. Ομολογώ ότι φλερτάρω με την ιδέα να μην αποκλειστεί η διάσπαση της απόδοσης του όρου.
 

Earion

Moderator
Staff member
Στο χώρο της ιστοριογραφίας ακούστηκε από γαλλομαθείς κύκλους η λέξη μερικοποίηση, που όταν την πρωτάκουσα γέλασα.
 
Στο χώρο της ιστοριογραφίας ακούστηκε από γαλλομαθείς κύκλους η λέξη μερικοποίηση, που όταν την πρωτάκουσα γέλασα.

Όχι ιδιαίτερα ενθαρρυντική (αλλά απολύτως δικαιολογημένη) η αυθόρμητη αντίδρασή σου. Στα υπόψη κι αυτό, αλλά μάλλον σαν συνώνυμο της μερίκευσης. Αλλά επικυρώνεται γουγλοτρόπως ότι υπάρχει (οριακά μεν, υπάρχει δε) και partiellisation. Nom de dieu de putain de bordel de merde!
 
Ευχαριστώ θερμά όσους ασχολήθηκαν με το δύσκολο αυτό ερώτημα, είτε θεώρησαν ότι μπορούν να συνεισφέρουν κάτι είτε όχι. Θα ήθελα τώρα να θέσω ένα πολύ πιο μετριοπαθές ερώτημα: μήπως μπορεί κάποιος (άσχετα από την προσωπική του γνώμη για το τεκμηριωμένο του πράγματος) να εισφέρει πληροφοριακά τι έχει παίξει τελευταία σε κάπως έγκυρες περιπτώσεις σχετικά με τη μετάφραση αυτού του όρου;
 
Σύμφωνα με αυτό το γλωσσάρι από τη Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας, ο όρος έχει μεταφραστεί ως ιδιαιτεροποίηση.

Ο όρος particular individual (αγγλ.) στα Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα του Μαρξ (εκδ. Γλάρος, μτφ. Μπάμπη Γραμμένου, 1975) έχει μεταφραστεί ως ιδιαίτερο άτομο (και γενικά το particular ως ιδιαίτερος ή το ιδιαίτερο όταν ήταν ουσιαστικό).

H λέξη particularisation εμφανίζεται και στην Κριτική της πολιτικής οικονομίας του Μαρξ, οπότε μπορεί να σε βοηθήσει όποιος έχει κάποια μετάφραση.
 
Δεν έχω καθόλου βιβλία εδώ που βρίσκομαι, αυθορμήτως όμως έκλινα προς την εξατομίκευση. Με ένα γκουγκλάρισμα όμως βρήκα σύνδεση της λέξης με τον Αριστοτέλη. Μήπως θα μπορούσε να αποδοθεί ως κατηγοριοποίηση;; (long shot αλλά ίσως να είναι μια καλή piste)
 
Είσαστε θησαυρός, ευχαριστώ. Η προσωρινή μου σκέψη είναι ότι η ιδιαιτεροποίηση αποτελεί σοβαρό υποψήφιο (αφού μάλιστα δεν την είχα φανταστεί εγώ, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί έστω και δυο-τρεις φορές). Μεγάλο πλεονέκτημα η σύνδεση με το "ιδιαίτερο άτομο", άρα και η δυνατότητα για ομοιόμορφη απόδοση του όρου. Μειονέκτημα η προοπτική σημασιολογικής ολίσθησης με βάση την κοινή σημασία του ξεχωριστού, του αποκλίνοντος απέναντι σε μια γενικότερη (κατά κάποιο τρόπο "πλειοψηφική") πραγματικότητα. Σε φόντο αντικειμενικού ιδεαλισμού ίσως να μην πείραζε και τόσο, αλλά εδώ είναι σαφές ότι οι γενικές κατηγορίες είναι αυστηρά και μόνο concret de pensée (ίσως ανοίξω νήμα και γι' αυτό) και ότι η μόνη πραγματικότητα είναι οι "ιδιαιτεροποιήσεις". Η λανθάνουσα ιδέα της απόσπασης θα μπορούσε ομολογουμένως να δημιουργήσει κάποια προβληματάκια.

Την εξατομίκευση την αντιλαμβάνομαι στην περίπτωσή μας σαν συνώνυμο της εξειδίκευσης. Ουσιαστικά πιστεύω ότι αποτελούν τις σωστότερες αποδόσεις του όρου, αλλά η μετάφραση είναι κι αυτή τέχνη του εφικτού. Καλές αποδόσεις, που όμως ανοίγουν πλατιές λεωφόρους σύγχυσης, πόσο μάλλον σε ένα κείμενο του οποίου η στόχευση δεν είναι φιλοσοφική αλλά πολιτική. Όσο για την κατηγοριοποίηση, δεν θα τολμούσα να την αγγίξω σε κείμενο όπου δεν ελέγχω πλήρως τους ορισμούς των εννοιών. Εδώ θα βασιζόμασταν στην ιδέα ενός κατά κάποιο τρόπο ταξινομικού χωρισμού, ενώ θα επικρεμόταν σαν δαμόκλεια σπάθη η καθιερωμένη φιλοσοφική έννοια της "κατηγορίας".

Προσωρινές σκέψεις λοιπόν, από έναν δυστυχή που δεν έχει κοντά του τα ελληνικά του βιβλία και δεν μπορεί να ελέγξει ούτε καν ποιες αποδόσεις χρησιμοποιήθηκαν σε γραπτά του Μαρξ.
 
Top