metafrasi banner

Olympian

nickel

Administrator
Staff member
Πρόσεξα σε ιστολόγιο των New York Times όπου μας παρέπεμψε ο Κώστας, τον τίτλο: An Olympian Effort.

Έχει ενδιαφέρον η εξέλιξη των σημασιών της αγγλικής λέξης Olympian (πάντα με κεφαλαίο αρχικό). Το εύρος τους δεν καλύπτεται ικανοποιητικά από όλα τα αγγλικά ή αγγλοελληνικά λεξικά. Έχει ενδιαφέρον ότι η λέξη μπορεί να αναφέρεται στον Όλυμπο, τους θεούς του Ολύμπου, την Ολυμπία ή τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Χοντρικά για την εξέλιξη των σημασιών αντιγράφω από το etymonline:
Olympian (adj.) "of or belonging to Olympus," c.1600; the noun meaning "a great god of ancient Greece" is attested from 1843; sense of "one who competes in the (modern) Olympic Games" is from 1976.
Να σημειώσουμε και το Olympic από το ολυμπικός, που εμείς έχουμε πάψει να το χρησιμοποιούμε κι αντ’ αυτού έχουμε ολυμπιακός.

Η σημασία ολύμπιος = «που χαρακτηρίζεται από μεγαλείο, επιβλητικότητα ή και γαλήνη που ταιριάζει σε θεό» (ΛΝΕΓ) είναι δάνειο από τη γαλλική γλώσσα, στην οποία, από το 1838 σύμφωνα με το Robert, έχουμε στο olympien: Noble, majestueux avec calme et hauteur (comme l’on représente Jupiter). Air, regard olympien. Un calme olympien, imperturbable. «Très lointain, très serein, très olympien» (Queneau).
Πρώτη εμφάνιση της αγγλικής χρήσης, σύμφωνα με το OED, στο Man & Superman του Μπέρναρντ Σο (The Olympian majesty with which a mane…of hazel colored hair is thrown back from an imposing brow, suggest Jupiter rather than Apollo).

Προσέξτε στα αγγλικά τη σημασία που δεν θα βρείτε σε όλα τα λεξικά:
far beyond what is usual in magnitude or degree ("Olympian efforts to save the city from bankruptcy").
Βρίσκεται σε συμφράσεις όπως Olympian effort, Olympian task, Olympian test κ.τ.ό. Μήπως είναι αγγλισμός να τις μεταφράζουμε με το «ολύμπιος»; Πιστεύω ότι οι λέξεις που χρησιμοποιούμε εμείς είναι τιτάνιος, ηράκλειος, υπεράνθρωπος.

Μαζεύω από διάφορα αγγλικά λεξικά (ODE, Wiktionary, American Heritage, Encarta) τις αγγλικές σημασίες και προτείνω αποδόσεις:

Olympian
adjective
associated with Mount Olympus in northeastern Greece, or with the Greek gods whose home was traditionally held to be there > του Ολύμπου, ολύμπιος (Olympian deities, θεοί του Ολύμπου, ολύμπιοι θεοί, ολύμπιες θεότητες).
resembling or appropriate to a god, especially in superiority and aloofness: the court is capable of an Olympian detachment > ολύμπιος (ουράνιος, υπερκόσμιος | γαλήνιος | μεγαλοπρεπής).
[attributive] relating to the ancient or modern Olympic Games > ολυμπιακός, των Ολυμπιακών Αγώνων.
of the region of Olympia in Greece or its inhabitants: Olympian plain > της Ολυμπίας.
far beyond what is usual in magnitude or degree: Olympian efforts to save the city from bankruptcy > τιτάνιος, ηράκλειος, υπεράνθρωπος.

noun
any of the twelve Greek gods regarded as living on Olympus > θεός του Ολύμπου, ολύμπιος θεός.
a person of great attainments or exalted position: an intellectual Olympian > Τιτάνας, γίγαντας, ημίθεος.
a competitor in the Olympic Games > αθλητής των Ολυμπιακών (Αγώνων).



Κάθε προσθήκη και παρατήρηση θα μας βοηθήσει όλους. TIA!
 

Zazula

Administrator
Staff member
Με τα σύνορα του 1898.
Αχ αχ αααχχχ... Ούτε με τα σύνορα του 1881 (καθότι δεν προσαρτήθηκε η επαρχία Ελασσόνας), ούτε με τα σύνορα του 1897 (όπου χάθηκαν εδάφη, δεν κερδήθηκαν). ;)
 

nickel

Administrator
Staff member

nickel

Administrator
Staff member
Αχ αχ αααχχχ... Ούτε με τα σύνορα του 1881 (καθότι δεν προσαρτήθηκε η επαρχία Ελασσόνας), ούτε με τα σύνορα του 1897 (όπου χάθηκαν εδάφη, δεν κερδήθηκαν). ;)
Μάλλον με... αρχαιοελληνικές προδιαγραφές.

Mt. Olympus is the largest of a chain of mountains which form a boundary in northeastern Greece between the regions of Thessaly and Macedonia.
Ancient Greece and Rome (Carroll Moulton)

Κάποιες πηγές δεν ενημερώθηκαν από τότε:
Mount Olympus Mountain peak, northeastern Greece. At 9,570 ft (2,917 m), it is the highest mountain in Greece. It is part of the Olympus range, lying on the border between Macedonia and Thessaly, near the Gulf of Salonika.
Britannica Concise Encyclopedia
 

Zazula

Administrator
Staff member
Μάλλον με... αρχαιοελληνικές προδιαγραφές.

Mt. Olympus is the largest of a chain of mountains which form a boundary in northeastern Greece between the regions of Thessaly and Macedonia.
Ancient Greece and Rome (Carroll Moulton)
«Αρχαιοελληνικές» με τη Μακεδονία στην απέξω; Καταλαβαίνεις τι βαρέλι με σκουλήκια ανοίγεις, ε; ;)
 

MelidonisM

New member
το έσβησα, εντωμεταξύ όταν το είχα πρωτοδεί νόμιζα πως Olympian είναι ο ολυμπιονίκης, μετά κατάλαβα Olympic competitor.

βικικατηγορίες: το αγγλικό ευρύτερο Ancient_Olympic_competitors και το ελληνικό στενότερο Αρχαίοι Έλληνες Ολυμπιονίκες.
τί να πεις; Αρχαίοι Ολυμπιακοί αθλητές.
 

MelidonisM

New member
«Αρχαιοελληνικές» με τη Μακεδονία στην απέξω; Καταλαβαίνεις τι βαρέλι με σκουλήκια ανοίγεις, ε; ;)
από βίκη
Η Ελλάδος περιήγησις του Παυσανία έχει τη μορφή περιήγησης στην Πελοπόννησο και σε ένα τμήμα της βόρειας Ελλάδας (Βοιωτικά, Φωκικά)
....
Στην κλασική εποχή η γεωγραφική έκταση της Ελλάδος περιοριζόταν στα σημερινά διαμερίσματα της Πελοποννήσου και του μεγαλύτερου μέρους της Στερεάς Ελλάδος. Όπως μαθαίνουμε από τον Ηρόδοτο, την εποχή των περσικών πολέμων οι Θερμοπύλες ήταν «πέρασμα προς την Ελλάδα» http://www.alexanderofmacedon.info/greek/A2gr.htm
 

Zazula

Administrator
Staff member
Οπότε στην περίπτωση αυτή ο Όλυμπος βρίσκεται εκτός Ελλάδας. Καταλήξτε, επιτέλους! :)
 

nickel

Administrator
Staff member
Έσβησα το northeastern για να μην ασχολούμαστε με κάτι που δεν μπορούμε να αλλάξουμε (τα παράπονα στο ODE). Χαίρομαι για τη διόρθωση στο Wiktionary. Και ας προσέξουμε την ψευδόφιλη σημασία τού Olympian.
 

MelidonisM

New member
σκέφτηκα το ολυμπιομάχοι για το Olympic competitors, αλλά μπορεί να σημαίνει το αντίθετο του ολυμπιολάτρες, ίσως ολυμπιομαχητές, ολυμπιαγωνιστές.
....
Για την ολύμπια προσπάθεια, όντως είναι τιτάνια ή ψύχραιμη;-
 

nickel

Administrator
Staff member
Καλημέρα. Η περίφραση «αθλητής των Ολυμπιακών (αγώνων)» είναι η δόκιμη, αυτή που θα βάζαμε σ' ένα λεξικό. Βλέπω ότι μόνο το αγγλοελληνικό λεξικό του Πατάκη περιλαμβάνει τη σημασία (αν και τρώει το «των»). Προφανώς δεν είναι εύκολος ο μονολεκτικός όρος, αλλιώς δεν θα είχαμε τόσα χρόνια μόνο την περίφραση. Πρόλαβαν δυστυχώς κάποιοι γραφικοί και καπάρωσαν το «Ολυμπιστές».

Για τη σημασία τού Olympian effort, είμαι βέβαιος, όχι μόνο από τα διαβάσματά μου. Την καταγράφουν και κάποια λεξικά:
Surpassing all others in scope and effect: Olympian efforts were mounted to keep the city from going bankrupt. (AHD)
enormous: extraordinarily great or demanding (Encarta)
Θα ακολουθήσουν και τα άλλα, πού θα πάει.
 

MelidonisM

New member
Ολυμπιστές = υπέρμαχοι της ολυμπιακής αθλητικής ιδέας ή δωδεκαθεϊστές (Χ.Ο. χαρούμενος ολυμπιστής:-))
αν και δε θα 'χα κανένα πρόβλημα να ακούσω: "Η Ελλάδα συμμετέχει στους αγώνες με τόσους ολυμπιστές"
ή "ο τάδε αθλητής ήταν δυο φορές ολυμπιστής και μία ολυμπιονίκης".
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Αν το θέλαμε σε μονολεκτικό, το ολυμπιαθλητής είναι πολύ χάλια;
 

SBE

¥
Όλους αυτούς δεν τους λέγαμε κάποτε σκέτα ολυμπιονίκες; Εικοστός όγδοος ολυμπιονίκης ο Τάδε κλπ
 

nickel

Administrator
Staff member
Το ~αθλητής είναι χάλια.
Και ολυμπιονίκης δεν είναι ο κάθε συμμετέχων. Δεν είναι υποχρεωτικά ένας από τους τρεις πρώτους που πήραν μετάλλια (Olympic medallist), επειδή εδώ δεν έχουμε πολλούς από δαύτους, οπότε όποιον κατάφερε να μπει σε τελική κατάταξη τον λέμε ολυμπιονίκη (π.χ. έκτος ολυμπιονίκης).
 
Top