linocut = λινογραφία, χαρακτικό σε λινόλεουμ / λινόλαιο, (εσφαλμ.) λινοτυπία

[eleanor]

Καλημέρα :)
Αναφέρομαι σε έργα του Πικάσο. Ξέρει κανείς με βεβαιότητα πώς αποδίδεται στα ελληνικά ο όρος linocut (lino-cut);
[linogravure στα γαλλικά]
Βρίσκω ότι πρόκειται για χαρακτικά σε λινόλεουμ, αλλά δεν είμαι βέβαιη για το τι ακριβώς σημαίνει η ελληνική λέξη λινοτυπία όταν μιλάμε για έργα τέχνης. Μήπως είναι το ίδιο πράγμα;

 

[Ambrose]

Όχι, λινοτυπία είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα από το linocut. Χαρακτική σε λινόλαιο/λινόλεουμ είναι καλό. Κάποιοι το linoleum το λένε και λινοτάπητα. Στο χώρο όμως, λέγεται απλά λινόλεουμ ή λάινοκατ (ή σκέτο λινόλαιο).

 

[fofoka]

Μήπως να το πεις λινογραφία;

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=5&artid=195308&dt=16/03/2007
http://www.haraktiki.gr/lexiko_terms.php?letter=L&cat=1
http://www.e-artshop.gr/Site.php?Page=1&Sub=4&LangID=1

 

[eleanor]

Σου είναι εύκολο να μου εξηγήσεις γιατί είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα;
Από το αρχικό υλικό στο οποίο γίνεται η χάραξη (εν προκειμένω το λινόλεουμ) δεν παίρνει το όνομά του το έργο που προκύπτει;
Προσπαθώ να κατάλάβω...

 

[Ambrose]

Λινοτυπία είναι παλιά τυπογραφική τεχνική, η οποία σήμερα δεν χρησιμοποιείται. To πρώτο συνθετικό λινο- προέρχεται από εμπορική ονομασία και ήταν αναφορά στη γραμμή>line>line-o-type.

Από την άλλη, το linocut είναι απλά μια τεχνική χαρακτικής σε λινόλαιο (linoleum). Το λινόλαιο είναι ένα σχετικά μαλακό υλικό, που μοιάζει με μοκέτα. Από κάτω έχει την υφή που έχουν οι μοκέτες και τα χαλιά, ενώ από πάνω είναι μαλακό, επίπεδο και ξύνεται εύκολα. Γι' αυτό το λόγο, προσφέρεται ιδιαίτερα για χάραξη και στη συνέχεια εκτύπωση με μελάνια.

Είναι πολύ λογική η ερώτησή σου "γιατί όχι λινοτυπία", όπως μονοτυπία για παράδειγμα. Απλά, είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Προσωπικά προτιμώ κατευθείαν και σκέτο το λινόλαιο, γιατί έτσι αποφεύγεται το μπλέξιμο με τα διάφορα συνθετικά του λινο- (-τυπίες, -γραφίες κλπ), αλλά και του λιθο-.

 

[Ambrose]

Και να συμπληρώσω ότι θέλει πολλή προσοχή γιατί υπάρχει και η λινογραφία (linographie), η οποία όμως είναι φωτογραφική τεχνική εκτύπωσης πάνω σε ύφασμα. Αν κρίνω από τα αποτελέσματα στο διαδίκτυο, το μπέρδεμα δεν το γλιτώνουμε... :)

 

[nickel]

Καλημέρα κι εδώ. Και στα καλλιτεχνικά κείμενα υπάρχει το θέμα του ρέτζιστερ. Όταν μιλάνε μεταξύ τους δύο άνθρωποι του χώρου, θα αναφερθούν σε λάδια και λινόλαια, αλλά όταν γράφεις ένα πιο επίσημο ή εγκυκλοπαιδικό κείμενο, θα πρέπει να βάλεις ελαιογραφίες και λινογραφίες. Σε καταλόγους έχω την εντύπωση ότι χρησιμοποιείται και η λινογραφία και το σκέτο λινόλεουμ. Προτιμώ το πρώτο (αλλά και τις άλλες —γραφίες.)

 

[eleanor]

Σε ευχαριστώ πάρα πολύ :)
Μιλούσα πριν με έναν ιστορικό τέχνης και μου είπε ότι ο όρος λινογραφία δεν είναι δόκιμος, ούτε το λινόλαιο. Μπερδεύτηκα. Διότι οι καλλιτέχνες, λινοτυπία εξακολουθούν να ονομάζουν τα έργα τους όταν χρησιμοποιούν αυτή την τεχνική...
Μεταφράζω ένα δελτίο Τύπου. Να γράψω στον τίτλο "Λινόλαια του Πικάσο" ;; Δεν μου ακούγεται ωραίο... Τι λες;

 

[Zazula]

Λινοτυπία είναι παλιά τυπογραφική τεχνική, η οποία σήμερα δεν χρησιμοποιείται. To πρώτο συνθετικό λινο- προέρχεται από εμπορική ονομασία και ήταν αναφορά στη γραμμή>line>line-o-type.

Γι' αυτό και υπάρχει παράλληλα κι ο συνώνυμος όρος στιχοτυπία, ο οποίος όμως είναι πλέον εξίσου εξαφανισμένος με την ίδια την τεχνική που περιέγραφε.

 

[Ambrose]

Και οι λινογραφίες και οι λινοτυπίες έχουν περάσει λόγω σύγχυσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση (κατάλογος έκθεσης), θα έλεγα "χαρακτικό σε λινόλαιο" (που είναι και το σωστό).

 

[nickel]

Αν γράψεις στον πληθυντικό, «λινοτυπίες του Πικάσο», δεν υπάρχει φόβος να μπερδευτεί με την τυπογραφική μέθοδο. Αλλά όποιοι έχουν σχέση και με τη μία και με την άλλη λινοτυπία, δεν θέλουν να τις βλέπουν να μπερδεύονται. :)

 

[eleanor]

Ευχαριστώ πάρα πολύ, όλους :)

 

[Ambrose]

Αν γράψεις στον πληθυντικό, «λινοτυπίες του Πικάσο», δεν υπάρχει φόβος να μπερδευτεί με την τυπογραφική μέθοδο. Αλλά όποιοι έχουν σχέση και με τη μία και με την άλλη λινοτυπία, δεν θέλουν να τις βλέπουν να μπερδεύονται. :)

Όχι, συγγνώμη, αλλά λινοτυπία είναι 100% λάθος. Κατ' απόλυτη τιμή, δηλαδή. Δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ούτε από τη χρήση, γιατί η χρήση της λινοτυπίας ως απόδοση του linocut δεν είναι διαδεδομένη.

 

[nickel]

Λάθος τη θεωρώ κι εγώ, αλλά οι λινοτυπίες είναι περισσότερες από τις λινογραφίες στο διαδίκτυο.

 

[Ambrose]

1. Ως απόδοση του linocut είναι και οι δύο λάθος.
2. Τα αποτελέσματα στο Google για τις λινοτυπίες και τις λιθογραφίες είναι πενιχρά. Μόλις 10 ευρήματα για τις λινογραφίες και 35 για τις λινοτυπίες, εκ των οποίων οι περισσότερες αναφέρονται στην τυπογραφία και όχι στο linocut.

Οπότε δεν υπάρχει λόγος να υποστηρίξουμε μια εσφαλμένη απόδοση με μηδενική διάδοση και χρήση. Χαρακτικό σε λινόλαιο λέγεται ανετότατα, είναι ολόσωστο και ιδανικό για το συγκεκριμένο register.

 

[Zazula]

Συμφωνώ με τον Αμβρόσιο να μην γίνει χρήση μιας λανθασμένης απόδοσης, ό,τι και να λένε οι γκουγκλιές.

 

[nickel]

Ας το ξαναπιάσω, με την επικουρία αυτή τη φορά, του λήμματος του Πάπυρου:

Καλή μετάφραση είναι η λινογραφία, κάνει καλή παρέα και στην ξυλογραφία (woodcut). Είναι μονολεκτικός όρος, περιγράφει την τεχνική και το χαρακτικό αντίτυπο, υπάρχει στον Πάπυρο και σε δικτυακά κείμενα και έχει γλωσσική λογική και συνέπεια.

Η λινοτυπία είναι κανονικά μόνο η τυπογραφική τεχνική, αλλά χρησιμοποιείται από κάποιους για τη λινογραφία, μερικοί μάλιστα είναι καλλιτέχνες, και, αν θα χρησιμοποιηθεί ο όρος λινοτυπίες, θα είναι λάθος στα δικά μας τα μάτια, αλλά δεν θα είναι λάθος για πολλούς αναγνώστες και δεν θα μπερδευτεί με την τυπογραφική τεχνική. Δεν έχω πάψει να λέω ότι είναι λάθος η λινοτυπία αλλά δεν μπορώ να βάλω μαχαίρι στο λαιμό κανενός. Αλλά μη μου βγάλετε λάθος τη λινογραφία!

 

[Zazula]

Συμφωνώ με τον Αμβρόσιο να μην γίνει χρήση μιας λανθασμένης απόδοσης, ό,τι και να λένε οι γκουγκλιές.

Αλλά μη μου βγάλετε λάθος τη λινογραφία!

Έγώ αναφερόμουν στη λινοτυπία (έχω και τη σχετική ευαισθησία λόγω του συγκεκριμένου πεδίου των εκτυπώσεων), συγγνώμη που δεν το κατέστησα σαφές.

 

[Ambrose]

Αλλά μη μου βγάλετε λάθος τη λινογραφία!

Φυσικά και είναι λάθος η λινογραφία, γιατί λινογραφία δεν είναι το linocut, αλλά εντελώς διαφορετική τεχνική (φωτογραφική εκτύπωση πάνω σε ύφασμα (lino)). Linocut=linogravure στα Γαλλικά.

"Certains parlent de linographie mais ce mot semble être précisément réservé à une technique d'impression sur textile à base de photographies2. De manière encore plus rare, la linogravure est parfois nommée linoglyphie."
http://fr.wikipedia.org/wiki/Linogravure

LINOGRAPHIE
"BEAUX-ARTS. Impression sur toile, sur étoffe, par les moyens photographiques. (Dict. xixe et xxe s.). La linographie consiste dans l'emploi d'un tissu blanc d'une force convenable, suivant la dimension du sujet, sur lequel on transporte (...) une image photographique monochrome que l'on y fixe; puis cette toile est rendue transparente à l'aide de vernis spéciaux, et l'on peint au dos de l'épreuve, avec des couleurs à l'huile (Gde Encyclop. t. 22, p. 298)."

http://www.cnrtl.fr/definition/linographie

 

[nickel]

Συγγνώμη, η λινογραφία στον Πάπυρο ή σε διάφορα κείμενα καταλόγων ή του διαδικτύου περιγράφει αυτό το πράγμα; Όχι, το linocut περιγράφει. Με τη λογική της αντιστοιχίας προς το woodcut ενδεχομένως. Ας προβληματιστεί κανείς για το τι κάνει με το linograph (φωτογραφίες σε ύφασμα) όταν θα βρεθεί στο δρόμο του. Αλλά ας μην αλλάξουμε τη σημασία όρων που κυκλοφορούν έτσι... πραξικοπηματικά.


Εδώ οπτικοακουστικό υλικό, για τις linocuts του Palle Nielsen:

http://www.naftemporiki.gr/video/video.asp?id=19260