klezmer

[nickel]

Πώς να μεταγράψουμε το όνομα της παραδοσιακής μουσικής των Ασκενάζι Εβραίων, της klezmer; Οι Αγγλοσάξονες την προφέρουν έτσι που τη βλέπουμε, οπότε θα γράφαμε κλέζμερ για να διατηρήσουμε την εικόνα, αν και πιο «ελληνικό» θα ήταν το κλέσμερ. Το changement είναι σασμάν στα λεξικά, αν και κυκλοφορούν ουκ ολίγα σαζμάν στην αγορά του Γκουγκλ.

Υπάρχει (γερμανική, γίντις) βάση στη μεταγραφή κλέτσμερ;

Από Wikipedia:

Klezmer (from Yiddish כּלי־זמיר) is a musical tradition of the Ashkenazic Jews of Eastern Europe. Played by professional musicians called klezmorim, the genre consists largely of dance tunes and instrumental display pieces for weddings and other celebrations. Although the genre has its origins in Eastern Europe, the particular form now known as klezmer developed in the United States in the milieu of Yiddish-speaking Jewish immigrants who arrived between 1880 and 1924. […] The term klezmer comes from a combination of Hebrew words-- kley, meaning instrument, and zemer, meaning song; leading to k'li zemer כְּלִי זֶמֶר, literally "vessels of song" = "musical instrument").​

Σε ελληνικές σελίδες είναι πιο πολλά τα κλέζμερ από τα κλέτσμερ. Αντιγράφω από Ελευθεροτυπία (που υιοθετεί τη δεύτερη μεταγραφή):

Η παραδοσιακή οργανική μουσική των Εβραίων της Ανατολικής Ευρώπης ονομάζεται κλέτσμερ. Οι «κλέτσμοριμ» δημιούργησαν ένα μοναδικό ερμηνευτικό στιλ οργανικής μουσικής που με αλαλαγμούς και αναστεναγμούς μιλάει για την καθημερινή ζωή των Εβραίων. Η γλώσσα της μουσικής κλέτσμερ είναι τα «γίντις», που μέχρι και την εισβολή των χιτλερικών στρατευμάτων στην Πολωνία, ήταν μητρική γλώσσα περίπου 12 εκατομμυρίων ανθρώπων. Σήμερα, αυτοί που μετανάστευσαν και οι λίγοι που επέζησαν του Ολοκαυτώματος είναι διασκορπισμένοι σε ολόκληρο τον κόσμο. Κοινότητες που μιλάνε «γίντις» υπάρχουν ακόμη στις ΗΠΑ, στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, στο Ισραήλ, στη Γαλλία και στις Κάτω Χώρες. […]​

Klezmer ανέβασε εδώ ο nevergrown. Και, σημείωση, πρέπει να δω το Τρένο της ζωής.

Κουίζ: Ποιο τραγούδι αναγνωρίζετε στο klezmer του Πέρλμαν;

 

[drsiebenmal]

Υπάρχει (γερμανική, γίντις) βάση στη μεταγραφή κλέτσμερ;

Θα έλεγα όχι, τουλάχιστον σύμφωνα με τη γερμανική βίκη:

Die Schreibweise „Klezmer“ stammt aus dem Englischen, wo das „z“ für ein stimmhaftes „s“ steht.​

Η γραφή Klezmer προέρχεται από τα αγγλικά, όπου το „z“ χρησιμοποιείται για το ηχηρό „s“.

 

[sarant]

Αυτό για το σαζμάν, ότι τα ελληνικά λεξικά το γράφουν σασμάν, τώρα το συνειδητοποιώ -προφανώς το κάνουν βάσει της "αρχής" ότι δεν υπάρχει ζμ στα ελληνικά.

Κλέζμερ, θα πρότεινα.

 

[daeman]

Αυτό για το σαζμάν, ότι τα ελληνικά λεξικά το γράφουν σασμάν, τώρα το συνειδητοποιώ -προφανώς το κάνουν βάσει της "αρχής" ότι δεν υπάρχει ζμ στα ελληνικά.

Κλέζμερ, θα πρότεινα.

Κι του ζουμί;

Κλέζμερ, +1.

[...]Κουίζ: Ποιο τραγούδι αναγνωρίζετε στο klezmer του Πέρλμαν;

Στο 4:15 και στο 5:10 εκείνου, αυτό το ρεφρέν:

Άλλος καμιά ιδέα;

 

[nickel]

Λησμόνησα να πω ότι είναι σωστή η απάντηση στο κουίζ, αλλά δεν έχω καμιά εξήγηση για την ομοιότητα ή/και την κοινή προέλευση.

 

[pidyo]

Δεν εκπλήσσει η ομοιότητα. Υπάρχουν διάφορες υπόγειες διαδρομές που συνδέουν τη δική μας παραδοσιακή / λαϊκή μουσική με την κλέζμερ, και δεν ξέρω αν έχουν μελετηθεί. Πρόχειρα, θυμάμαι πόση εντύπωση μου είχε κάνει όταν συνειδητοποίησα ότι η Μισιρλού ήταν και είναι μεγάλο χιτ της κλέζμερ, σε σημείο που να αποτελεί στάνταρ υπόκρουση εβραϊκών γάμων.

 

[nickel]

Σωστός!

 

[drsiebenmal]

Στη γερμανική βίκη αναφέρει ότι η δομή της (ορχηστρικής) μουσικής ακολουθεί την ανατολική, ελληνική μουσική παράδοση σε αντίθεση με τα τραγούδια σε γίντις που ακολουθούν τη ρωσική. Άρα καθόλου περίεργο να περιέχουν κάτι που να μας θυμίζει κάτι: Die Instrumentalstücke folgen häufig der orientalischen Harmonik, wie der griechischen Musik, während Jiddische Vokalwerke häufig schlichter strukturiert sind, und in Stil und Harmonik dem russischen Volkslied ähneln.

 

[pidyo]

Ένα σύντομο γκούγκλισμα δείχνει πως έχουν μελετηθεί οι ομοιότητες, σε ρυθμούς και μελωδικούς δρόμους.

 

[Elsa]

Λατρεύω την μουσική αυτή (που έλεγα, περιέργως, κλέτσμερ) και από τα -πολλά- κομμάτια που έχω ακούσει, πράγματι υπάρχουν αρκετά κοινά με "δικά μας" ακούσματα.
Από τους πιο ωραίους δίσκους με κλέζμερ (αφού έτσι είναι πιο σωστό!), πέρα από τους καθαρά παραδοσιακούς, είναι οι ηχογραφήσεις του Nigel Kennedy (θαρρώ έχει πολωνική καταγωγή) με την Kroke Band:

 

[daeman]

Δεν εκπλήσσει η ομοιότητα. Υπάρχουν διάφορες υπόγειες διαδρομές που συνδέουν τη δική μας παραδοσιακή / λαϊκή μουσική με την κλέζμερ, και δεν ξέρω αν έχουν μελετηθεί. Πρόχειρα, θυμάμαι πόση εντύπωση μου είχε κάνει όταν συνειδητοποίησα ότι η Μισιρλού ήταν και είναι μεγάλο χιτ της κλέζμερ, σε σημείο που να αποτελεί στάνταρ υπόκρουση εβραϊκών γάμων.

...
Κουίζ: Ποιο τραγούδι αναγνωρίζετε στο klezmer του Πέρλμαν;

Και σ' αυτό το κλασικό κλέζμερ;

Trello Hasaposervico - Bube Sapràvie

Για καλύτερη εκτέλεση, ακούστε το εκεί από τους ρωσοκαναδομολδαβοκεμπεκουά Kleztory.

 

[drsiebenmal]

Ας προσθέσω στο νήμα και αυτά τα βιντεάκια. Όπως σχολιάζει ο φίλος ΦΚ στο ΦΒ,

Όλα μπλέκονται. Καταλανοί και Εβραίοι μουσικοί σε τραγούδι της μικρής αλβανόφωνης γλωσσικής κοινότητας της νότιας Ιταλίας. [Οι στίχοι] είναι στα Αρμπερές, τη γλώσσα των Αλβανών της Νότιας Ιταλίας, οι οποίοι έφτασαν στην απέναντι ακτή κάπου τον 15ο αιώνα. Οι Barcelona Klezmer Gipsy Orchestra έχουν ξεφύγει στο ρεπερτόριο από το καθαρό κλέζμερ, και ό,τι και να λένε το λένε πολύ καλά!

 

[daeman]

Ας προσθέσω στο νήμα και αυτά τα βιντεάκια. Όπως σχολιάζει ο φίλος ΦΚ στο ΦΒ,

Όλα μπλέκονται. Καταλανοί και Εβραίοι μουσικοί σε τραγούδι της μικρής αλβανόφωνης γλωσσικής κοινότητας της νότιας Ιταλίας. [Οι στίχοι] είναι στα Αρμπερές, τη γλώσσα των Αλβανών της Νότιας Ιταλίας, οι οποίοι έφτασαν στην απέναντι ακτή κάπου τον 15ο αιώνα. Οι Barcelona Klezmer Gipsy Orchestra έχουν ξεφύγει στο ρεπερτόριο από το καθαρό κλέζμερ, και ό,τι και να λένε το λένε πολύ καλά!

...

Συμφωνώ κι επαυξάνω με τον ύμνο:

...
Đelem, Đelem (Opre Roma) - Žarko Jovanović Jagdino
...

Gelem, Gelem is a song composed by Žarko Jovanović, often used as the anthem of the Romani people. The title has been adapted in many countries by local Roma to match their native orthography and spoken dialect of the Romani language. Some of the song's many titles include, "Gyelem, Gyelem", "Jelem, Jelem", "Dzelem, Dzelem", "Dželem, Dželem", "Đelem, Đelem", "Djelem, Djelem", "Ђелем, Ђелем", "Ѓелем, Ѓелем","Џелем, Џелем", "Джелем, джелем" (cyrillic), "Opré Roma" and "Romale Shavale". In an interview with reporter Mike Kalezić, Jovanović himself titled the song ‘Opre Roma’.

After experiencing firsthand the incarceration of Roma during the Porajmos (the Romani Holocaust of World War II), Jovanović later composed the lyrics of Gelem, Gelem and set them to a traditional melody in 1949. The song was first adopted by delegates of the first World Romani Congress held in 1971.
There are many versions of Gelem, Gelem, notably those translated by Ronald Lee.
...

Djelem Djelem - Barcelona Gipsy Klezmer Orchestra

Sandra Sangiao (Vocals - Catalunya)
Robindro Nikolic (Clarinet - Serbia/India)
Mattia Schirosa (Accordeon - Italy)
Julien Chanal (Guitar - France)
Ivan Kovacevic (Double Bass - Serbia)
Stelios Togias (Percussion - Greece)
Vroni Schnattinger (Violin - Germany)


Γητεύτηκα.