gelin ağa [TR]

[Palavra]

Εγώ πάλι...
Λοιπόν, στο βιβλίο που μεταφράζω από τα τουρκικά, πρωταγωνιστεί ένας σημερινός μπέης, από τα βάθη της Τουρκίας. Οι υποτελείς του φυσικά τον φωνάζουν μπέη, αλλά και αγά.

Έλα μου όμως που ο αγάς παντρεύεται... Παντρεύεται λοιπόν, και τη γυναίκα του οι ίδιοι υποτελείς τη φωνάζουν gelin ağa. Πώς να το πούμε αυτό; Είναι σαν να λέμε «νύφη-αγάς», η «γυναίκα του αγά». Το πρώτο δε μου κάνει λόγω ερμαφροδιτισμού, και το δεύτερο δε μου κάνει γιατί είναι προσφώνηση, της λένε π.χ. σεβαστικά: gelin ağam, buna bir baksanız, δηλαδή [αυτό που ψάχνω], θα ρίξετε μια ματιά εδώ;

Προς το παρόν βολεύομαι με το «κυρά μου» και διάφορες παραλλαγές του...

Άντε, και μόλις απαντήσουμε αυτό, έχω και σε βερσιόν με gelin abla, δηλαδή «γυναίκα που είσαι μεγαλύτερη σε ηλικία από εμένα αλλά όχι και πολύ και έχεις παντρευτεί κάποιον που θεωρώ συγγενή μου, ακόμα κι αν δεν είναι».

[football fan chant mode]υπο-φορουμά-κι! υπο-φορουμά-κι! υπο-φορουμά-κι![/football fan chant mode]

 

[Alexandra]

Άντε, και μόλις απαντήσουμε αυτό, έχω και σε βερσιόν με gelin abla, δηλαδή «γυναίκα που είσαι μεγαλύτερη σε ηλικία από εμένα αλλά όχι και πολύ και έχεις παντρευτεί κάποιον που θεωρώ συγγενή μου, ακόμα κι αν δεν είναι».

Αυτούς δεν τους λένε όλους συμπέθερους;

 

[Palavra]

Όχι. Ας πούμε ότι εγώ είμαι 18, από το χωριό, και είναι μια γυναίκα στα 25, που παντρεύτηκε τον αγά του χωριού. Θα την πω gelin abla.

 

[Alexandra]

Κατάλαβα. Νομίζω ότι στα χωριά όλες τις παντρεμένες τις λένε "θεια". Προσοχή, όχι θεία, θεια.

 

[sarant]

Υπάρχει το "αγάδαινα" αλλά είναι σπάνιο.

Σύρ’ το μέσ’ τ’ Αγά τ’ αμπέλι
μέσ’ τ’ Αγά το περιβόλι•
να το δώσ’ Αγάς σιμίτι
κι η αγάδαινα κουλίκι•
κι η μικρή αγαδοπούλα
δαχτυλίδι με τη βούλα.

 

[Palavra]

Μμμμ, ωραίο. Αυτό μου κάνει για τη γυναίκα του μεγάλου μπέη (του πατέρα τουτουνού), που την αναφέρει ως hanımağa.

 

[daeman]

Η κατάληξη -αινα χρησιμοποιείται ακόμα κατά κόρον στα χωριά εδώ, ιδίως από άτομα μέσης ηλικίας, για να δηλώσει ότι η κυρία έχει κύριο, δεν είναι αυτόνομη, οπότε δεν αναφέρεται το όνομά της (η κουβέντα για την ορθότητα αυτής της προσφώνησης δεν ανήκει στο παρόν νήμα).
Έτσι, έχω ακούσει αρκετές φορές η Κώσταινα, η Νίκαινα, η Γιάνναινα π.χ.

Δεν το προτείνω για το κείμενο της Παλάβρας, γιατί δεν ξέρω καθόλου αν είναι κατάλληλο, απλώς καταγράφω την τρέχουσα χρήση του.

Και μια σχετική ιστορία που συμπτωματικά μου διηγήθηκε προχτές η ίδια η παθούσα:
Κορίνθια καθηγήτρια διορίζεται και μετοικεί στην Καλαμπάκα απ' όπου κατάγεται ο σύζυγος.
Τις πρώτες μέρες μετά τη μετακόμιση, χτυπάει το τηλέφωνο. Απαντά η κυρία και ακολουθεί ο εξής διάλογος με τη θεια (ναι, και θεία και θειά, προσφώνηση που χρησιμοποιείται για τις μεσήλικες παντρεμένες) που τηλεφώνησε:
-Είσ' η Γιάνναινα;
-Όχι, Καλαμπάκα είμαι.
-Εσύ δεν είσ' η Γιάνναινα;
-Μα όχι, τι δουλειά έχω στα Γιάννενα;
-Μα εσύ, παιδάκι μου, δεν είσαι η Γιάνναινα, η γυναίκα του Γιάννη μας;

 

[Zazula]

Ας πούμε ότι εγώ είμαι 18...

Δεν γελάω, όλοι υπάρξαμε 18 (απλώς η δική μου μνήμη δεν πάει τόσο πίσω...) — σκέφτηκα μόνο πως κάποιος μπορεί να έχει γιορτάσει 18 γενέθλια και να είναι 75 ετών!