Fair Folk

[Alexandra]

Είναι δόκιμη η μετάφραση "Λαός του Αιθέρα" που βρίσκω ή το έγραψε ένας και το επανέλαβαν όλοι οι άλλοι;
http://en.wikipedia.org/wiki/Fair_Folk

 

[Ambrose]

Δεν ξέρω αν έτσι έχει παγιωθεί, αλλά μάλλον για επανάληψη μού φαίνεται. Καταρχήν, θα προτιμούσα αν έπρεπε οπωσδήποτε να μιλήσουμε για αιθέρα, να μιλάγαμε στον πληθυντικό: ο λαός των αιθέρων. Αλλά γιατί των αιθέρων; Πετάνε ή είναι στοιχειακά του αέρα όπως οι συλφίδες;

Μάλλον προς ξωτικά και νεράιδες με πηγαίνει εμένα.

 

[Alexandra]

Ακριβώς. Η πρώτη μου κίνηση ήταν να το μεταφράσω "Τα Ξωτικά". Μετά έψαξα, και βρήκα αυτό το "Λαός των Αιθέρων", που φαίνεται ότι όλα τα ευρήματα είναι κόπι-πέιστ του ίδιου κειμένου.

 

[Palavra]

Νομίζω ότι ο χαρακτηρισμός εμφανίζεται ακριβώς έτσι και στον Άρχοντα των δαχτυλιδιών, ωστόσο το διάβασα πριν από πολλά χρόνια και στα αγγλικά και δεν μπορώ να βοηθήσω περισσότερο. Για το μόνο που είμαι σχετικά σίγουρη είναι ότι το fair αναφέρεται στην ομορφιά τους. Ίσως κάποιος που έχει τις μεταφράσεις του άρχοντα;

 

[azimuthios]

Στα Γκορμίτι που παίζει ο γιος μου είναι η Φυλή του Αέρα.

Τα Ξωτικά δεν μου ακούγεται κακή μετάφραση πάντως αν δεν βρεθεί κάτι καλύτερο...

 

[daeman]

Διάβασα διαγώνια μερικές σελίδες του Άρχοντα (μτφ. Ευγενία Χατζηθανάση-Κόλλια, Κέδρος, 1988) και δεν βρήκα να χαρακτηρίζονται τα Ξωτικά Λαός του Αιθέρα. Αναζητώντας "Λαός του Αιθέρα" μαζί με "fair folk" στο γκουγκλ, βρίσκω 10 εμφανίσεις τους σε σελίδες (ανάμεσά τους κι αυτή εδώ), που μου φαίνονται όλες κοπιπάστες. Επειδή τα ξωτικά δεν πετάνε ούτε είναι στοιχειά του αέρα, όπως επισημαίνει ο Αμβρόσιος, η απόδοση των Αιθέρων μού φαίνεται εντελώς άστοχη. Για να μην πω για του Αιθέρα, που μου θυμίζει το cheap thrill πρωτοετών γιατρών που την ακούνε εισπνέοντας μικρές δόσεις αιθέρα.
Εκτός από την ομορφιά που λέει η Παλάβρα, ίσως το fair εδώ να δηλώνει όχι μόνο fairness, αλλά ταυτόχρονα και *fairyness, κι επειδή όσο πιο βαθιά ψάχνω στα λεξικά για fair και fairy και τα παράγωγά τους, τόσο θολώνει το τοπίο (μα πόσες παραπλήσιες σημασίες έχει αυτό το fair; ) θα πρότεινα Ξωτικά για την ασφάλειά του ή αιθέρια φυλή για την εικόνα που δημιουργεί.

 

[argyro]

Μπήκα σε τόσες σελίδες, που μπερδεύτηκα!
Απ' όσο διάβασα πάντως, αναφέρεται κυρίως στις νεράιδες, αν και μερικές φορές περιλαμβάνει και κάποια είδη ξωτικών. Βρήκα επίσης την ονομασία αυτή ως συνώνυμη του fairy (μαζί με τα fay, fae και επίσης good folk, wee folk, people of peace κτλ.).
Είναι, λέει, "nature entities that appear so often to be a mirror-image of humankind and somehow indicate that humans are part of a larger community of intelligences—both physical and nonphysical".

Τελοσπάντων, νομίζω ότι κάτι σχετικό με νεράιδες ταιριάζει περισσότερο. Παρ' όλ' αυτά, στον Άρχοντα οι νεράιδες Ξωτικά ονομάστηκαν...

 

[Palavra]

Στον Άρχοντα, στα αγγλικά τουλάχιστον, το Fair Folk αναφέρεται στα elves, δηλαδή στα ξωτικά.

 

[drsiebenmal]

Εδώ («Νεράιδες στην Ευρώπη») το δίνουν «Νεραϊδολαός» (και δίνουν/φτιάχνουν και μερικούς άλλους «όρους»).

 

[argyro]

Στον Άρχοντα, στα αγγλικά τουλάχιστον, το Fair Folk αναφέρεται στα elves, δηλαδή στα ξωτικά.

Δίκιο έχεις, elves τους έλεγαν. Απλώς εμένα μου έμοιαζαν περισσότερο με νεράιδες - μπορεί να φταίνε κι οι ταινίες...

 

[nickel]

Καλημέρα. Δεν ξέρω από ελληνικές μεταφράσεις, αλλά, όπως είπατε, ένας αγγλικός ευφημισμός για τα ξωτικά και τις νεράιδες είναι. Και στα ελληνικά θα βρούμε ευφημισμούς, όπως καλομοίρες, καλοκυράδες, καλούδες, χαριτωμένες κ.ά. Τα αερικά δεν φαίνεται να είναι ευφημισμός· στο ΠαπΛεξ διαβάζω: «αερικό ε) κακοποιό πνεύμα, δαιμόνιο, που προσβάλλει τους ανθρώπους και προξενεί νευρικές ή ψυχικές παθήσεις (αλλ. στοιχειό, ξωτικό, νεράιδα)· στ) κάθε σωματική, νευρική ή ψυχική ασθένεια, που πιστεύεται ότι προξενείται από τα αερικά, τα δαιμόνια (π.χ. επιληψία, φρενοβλάβεια, παράλυση, ερυσίπελας κ.λπ.)». Άρα, καλύτερα μακριά από τους αιθέρες. :)

 

[daeman]

Στον Άρχοντα, στα αγγλικά τουλάχιστον, το Fair Folk αναφέρεται στα elves, δηλαδή στα ξωτικά.

Ακριβώς. Αυτό δεν χρειάζεται ν' ανοίξω κιτάπια για να το επιβεβαιώσω.
Κρίμα που στην ταινία δεν είχαν και την ανάλογη κόμμωση! ;)
Με την ευκαιρία, ο ελληνικός υποτιτλισμός της τριλογίας στα DVD - που, ως φαν και συλλέκτης, αγόρασα χρυσοπληρώνοντας τις χωρίς περικοπές εκδόσεις τους - ήταν από τους πιο απρόσεχτους που έχω δει από επαγγελματία. Έχει αρκετό υλικό για το slip (αλλά ποιος κάθεται να ψαρέψει μαργαριτάρια στις 11 ώρες αυτής της έκδοσης της τριλογίας; ) και, apparently, όποιος τον έκανε δεν είχε και μεγάλη σχέση με τα βιβλία και την όλη μυθολογία της Μέσης Γης. Σε μια τέτοια υπερπαραγωγή, με τόσες πωλήσεις, θα περίμενα τουλάχιστον να έχει περάσει από διόρθωση. Ζητάω πολλά; Δεν είναι αυτονόητος ο σεβασμός προς τον θεατή από τις ντόπιες εταιρείες υποτιτλισμού; Pull the other one, it has bells on!

 

[drsiebenmal]

Μια σκουντιά στο νήμα, για να προσθέσω και τον (μάλλον σκωτσέζικο) ευφημισμό Good People για τα ξωτικά (Fair Folk, Good Folk κλπ).

 

[oliver_twisted]

Παίρνω πάσα από τον δόκτορα για να προσθέσω, μάλλον καθυστερημένα, ότι το fair folk είναι ευφημισμός, μαζί με τα good people, wee people κτλ και μπορεί να μην έχει καμία σχέση με τους αιθέρες αφού, εκτός από τις "αιθέριες" νεράιδες μπορεί να αναφέρεται στο σύνολο των πλασμάτων κάτω απ'τον γενικό όρο "ξωτικά", που μπορεί να είναι brownies, pixies, selkies, kelpies, elves, gnomes κτλ.

Προσοχή, επίσης, γιατί ο όρος αναφέρεται και σε συγκεκριμένο έργο. Από βίκι:

The Fair Folk are a race of supernatural beings in The Chronicles of Prydain, a series of children's fantasy novels by Lloyd Alexander. The term "Fair Folk" is one of several titles often given to fairies, elves and similar human-like supernatural races in folklore. Alexander's Fair Folk most closely resemble dwarves or diminutive elves in appearance. Some of the Fair Folk appear in more beautiful forms.

Και εδώ οι αιθέρες είναι εκτός, αφού οι νάνοι και οι γνώμοι είναι πλάσματα της γης.

Όσο για τη μυθολογία της Μέσης Γης, εκεί κι αν θα το απέφευγα, καθώς οι τρεις φυλές των ξωτικών ήταν οι Βάνυαρ (τα ξανθά ξωτικά, δεν έφυγαν ποτέ από το Βάλινορ), οι Νόλντορ (τεχνίτες και πολεμιστές) και οι Τέλερι (τραγουδιστές και ναυτικοί) . Οι Βάνυαρ ήταν the fair elves, γιατί τα μαλλιά τους τυπικά ήταν ξανθά, ήταν η πιο μικροκαμωμένη φυλή και ίσως η πιο όμορφη.
Και επιπλέον, τα ξωτικά της Μέσης Γης δεν είχαν καμία σχέση με τα ξωτικά του Disney, αφού μιλάμε για την πιο αρχαία ράτσα της Μέσης Γης, φορτωμένη με αρχαία σοφία και λύπη για το κακό που προξένησε η Σκιά στον κόσμο. Και επιπλέον, σε αντίθεση με τους ανθρώπους που όταν πέθαιναν έφευγαν από τον κόσμο, τα ξωτικά ήταν για πάντα δεμένα στη γη μέχρι το τέλος του κόσμου. Ποιά ξωτικά του αιθέρα λοιπόν;

 

[Palavra]

Επανέρχομαι ανανεωμένη: τελικά ναι, η σύναψη Fair Folk χρησιμοποιείται στον Τόλκιν. Κάποιος που έχει το βιβλίο, ίσως μπορεί να μας πει πώς έχει μεταφραστεί.

Επίσης, @αποπάνω (:)): δεν έγινε σύνδεση ξωτικά του αιθέρα = ξωτικά του Τόλκιν. Η Αλεξάνδρα βρήκε την απόδοση ξωτικά του αιθέρα, κι εγώ πρόσθεσα αυτό που λέω και σε αυτό το ποστ.

 

[daeman]

Επανέρχομαι ανανεωμένη: τελικά ναι, η σύναψη Fair Folk χρησιμοποιείται στον Τόλκιν. Κάποιος που έχει το βιβλίο, ίσως μπορεί να μας πει πώς έχει μεταφραστεί.

[...]

Κουτί, κουτί, κουτί και τι κουτί, κουτί
τα αναγνώσματα μου έχουνε θαφτεί...
Άλλος κανείς;

 

[oliver_twisted]

Αν η μνήμη μου δεν με απατά, γιατί τα βιβλία τα έχω στα αγγλικά και πάνε πολλά χρόνια που έχω να διαβάσω τη μετάφραση, τα ξωτικά στον Τόλκιν αποδίδονται ως Πρωτογέννητοι (Firstborn), ο Λαός των Άστρων (Star Folk) -γιατί όταν ξύπνησαν στη Γη δεν υπήρχε ακόμα ο Ήλιος- και Fair Folk, που, αν δεν κάνω λάθος, αποδίδεται ο "Ευγενής Λαός".