Το
παραπάνω απόσπασμα είχα βρει κι εγώ όταν ψήφισα αλλού την απόδοση «στρατευμένη θεωρία».
[ΛΚΝ]
Στρατευμένος ποιητής / καλλιτέχνης / στρατευμένη τέχνη / λογοτεχνία, που υπηρετεί εθνικούς, ιδεολογικούς ή άλλους σκοπούς. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, θεωρία που αποσκοπεί όχι απλώς να εξηγήσει, αλλά να αλλάξει την κοινωνία.
Στα γαλλικά (Robert) είναι σαφέστερο:
engagé: (1945) Mis par son engagement au service d'une cause (opposé à
non-engagé).
Un écrivain, un chanteur engagé. « Dans la littérature engagée, l'engagement ne doit en aucun cas faire oublier la littérature » (Sartre).
(Στη
στρατευμένη λογοτεχνία, η στράτευση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μας κάνει να ξεχνάμε τη λογοτεχνία.)
Αν έρθουμε τώρα στο OED, μπαμ κάνει δίπλα του (σχεδόν αγκαζέ :) ) το
committed και το γαλλικό
engagé από το οποίο προήλθε αυτή η χρήση του
engaged:
4. A term of literary and artistic criticism: = committed ppl. a. b. (Cf. engagé ppl. a.)
1947 J. Hayward Prose Lit. since 1939 47 This is not to say that literature must become 'engaged', as one school of continental writers now insists; that it must 'take sides' in the social revolution.
1957 Observer 27 Oct. 14/3 He [sc. François Mauriac] had written a rather wry little note in L'Express, suggesting that I had treated him, in his capacity as an 'engaged' writer, like some sole-surviving specimen of an extinct race.
1958 Sunday Times 20 July 6/5 The faults usual in 'engaged' literature.
Πάλι στο OED, στο λήμμα
engagé:
Of (the work of) writers, artists, etc. = committed ppl. a. b. (See also engaged ppl. a. 4.)
[1948 H. Read Art Now (ed. 3) 139 'L'art engagé', art in the service of the revolution.]
1955 G. Greene Quiet American 121, I don't know what I'm talking politics for. They don't interest me and I'm a reporter. I'm not engagé.
1956 Essays in Crit. VI. 388 His [sc. Hazlitt's] temper was active, sympathetic and engagé, rather than philosophical.
1959 Encounter Oct. 54/1 Surrealism built a functional, utilitarian literature---the first engagé art of our time.
1966 Listener 17 Mar. 378/1 We hear a lot of talk about the duty of the artist to be 'committed' or 'engagé'.
Στα γαλλοελληνικά λεξικά θα βρεις το engagé δίπλα στο «στρατευμένος».