downcycling, upcycling = υποβαθμιστική ανακύκλωση, αναβαθμιστική ανακύκλωση

[nickel]

Downcycling is the recycling of a material into a material of lesser quality. The obvious example is the recycling of plastics, which turns them into lower grade plastics. The terms downcycle and downcycling were first used by Reiner Pilz of Pilz GmbH and Thornton Kay of Salvo Llp in 1993, along with the terms upcycle and upcycling.

This term was popularized by William McDonough and Michael Braungart in their 2002 book Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things.

Upcycling is a component of sustainability in which waste materials are used to provide new products. It is generally a reinvestment in the environment. Upcycling is the practice of taking something that is disposable and transforming it into something of greater use and value. This process allows for the reduction of waste and use of virgin materials.

http://en.wikipedia.org/wiki/Downcycling
http://en.wikipedia.org/wiki/Upcycling

 

[Tsigonias]

Nickel νομίζω ότι για αυτές τις δύο εκφράσεις στην Ελληνική γλώσσα αντιστοιχούν οι λέξεις ανακύκλωση για το downcycling και επαναχρησιμοποίηση για το upcycling. Θεωρούμε δε αυτονόητο ότι η ανακύκλωση θα οδηγήσει σε υλικά υποδεέστερα (συνήθως όσον αφορά τις μηχανολογικές ή άλλες ιδιότητες) των πρωτογενών. Τώρα γιατί η επαναχρησιμοποίηση να συνδέεται με το up δεν μπορώ να σου πω... Ίσως γιατί με αυτήν γλυτώνουμε από την παραγωγή ίσης μάζας πρωτογενούς υλικού το οποίο θα επιβάρυνε το περιβάλλον (υλικά και ενεργειακά).

 

[nickel]

Φίλτατε Tsigonia, θα συμφωνήσω ότι μέσα σ' ένα κείμενο ενδέχεται να βολευτούμε με τους απλούς όρους ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση, ιδιαίτερα αν τα συμφραζόμενα δεν αφήνουν περιθώριο για παρανόηση. Μάλιστα, είναι κουραστικό να έχεις όρους τόσο απλούς στα αγγλικά και να πρέπει να τους αποδώσεις με 23 γράμματα. Έρχονται ωστόσο στιγμές που πρέπει να δώσεις ένα όσο γίνεται πιο ακριβές και εκφραστικό αντίστοιχο του αγγλικού (ο Θεός να κάνει να είναι σπάνιες αυτές οι στιγμές) και, όταν βλέπεις να γίνεται «κάθετη ανακύκλωση» σε κείμενο της ΕΕ, λες να βάλεις κι εσύ το χεράκι σου για κάτι καλύτερο. Ιδιαίτερα όταν βρίσκεις το υποβαθμιστική σε άλλο κείμενο της ΕΕ, καλύτερα κρυμμένο.

 

[Tsigonias]

Αγαπητέ Nickel, συμφωνώ απόλυτα μαζί σου στην περίπτωση της >κάθετης ανακύκλωσης<. Δεν ξέρω καν αν αυτή προέρχεται από την μετάφραση του όρου downcycling και δεν μπορώ να καταλάβω τι είχε στο νου του αυτός που απέδιδε έτσι τον όρο. Για μένα στην Ελληνική γλώσσα κάθετη ανακύκλωση ίσως σήμαινε την ανακύκλωση που θα αναλάμβανε αυτοδύναμα ένας φορέας/οργανισμός και θα περιλάμβανε όλα τα στάδια συλλογής, διακίνησης, διαλογής, επεξεργασίας, μορφοποίησης και επαναδιάθεσης του ανακυκλωμένου υλικού στην αγορά. Κάτι τέτοιο δεν νομίζω να εννοεί το κείμενο της ΕΕ!!!
Θα σε στεναχωρήσω όμως και ξέρω ότι δεν σε πειράζει, που θα σου πω ότι για μένα οι όροι υποβαθμιστική και αναβαθμιστική δεν δίνουν καμία ουσιαστική επεξήγηση για ότι συμβαίνει στην τεχνολογική διαδικασία. Στη μία περίπτωση (downcycling) η ανακύκλωση γίνεται σε μοριακό επίπεδο του πρωτογενούς υλικού ενώ στην άλλη η ανακύκλωση γίνεται σε επίπεδο μακροσκοπικό (είμαστε σε θέση να παρατηρούμε την ύλη). Νομίζω ότι ο Έλληνας όταν λέει ανακύκλωση εννοεί (και το σημειώνω νομίζω - γιατί κανείς τελικά δεν ξέρει τι εννοεί ο Έλληνας και ειδικά για θέματα ανακύκλωσης -χαχα) την ανακύκλωση του πρωτογενούς υλικού. Από την άλλη μεριά δεν πιστεύω ότι το να επιστρέψει κανείς τα άδεια μπουκάλια της μπύρας στην κάβα το αντιλαμβάνεται ως αναβαθμιστική ανακύκλωση!!! Εξάλλου αν δεχτούμε ότι λέμε υποβαθμιστική την ανακύκλωση γιατί μειώνουμε το επίπεδο παρατήρησης (downscaling) δεν μπορούμε να πούμε ότι το αντίστοιχο γίνεται με την περίπτωση του upcycling, εκεί το επίπεδο παρατήρησης δεν αλλάζει (και προφανώς δεν αυξάνει). Προσωπικά τώρα, θεωρώ ότι οι λέξεις υποβαθμιστική και αναβαθμιστική αφήνουν σαφείς αιχμές για την τελική ποιότητα του υλικού που ανακυκλώνεται. Σε αυτήν την περίπτωση και πάλι είναι άστοχο να τις χρησιμοποιήσουμε καθώς δεν γνωρίζω κάποια μέθοδο με την οποία όχι μόνο να ανακυκλώνεις υλικά αλλά και να παράγεις ανακυκλωμένα υλικά με καλύτερες ιδιότητες/χαρακτηριστικά από αυτά που είχαν τα αρχικά/πρωτογενή αυτών.

 

[Zazula]

Εάν (λέω «αν», διότι ποτέ δεν ξέρεις με τη βίκι), ισχύει ο ορισμός τού upcycling (Upcycling is a component of sustainability in which waste materials are used to provide new products. Upcycling is the practice of taking something that is disposable and transforming it into something of greater use and value. This process allows for the reduction of waste and use of virgin materials.), τότε αυτός πληρούται από τη χρήση παλαιών ελαστικών στην τσιμεντοβιομηχανία, σωστά; Είναι όμως αυτό καθαρή επαναχρησιμοποίηση (όπως στις επαναχρησιμοποιούμενες γυάλινες φιάλες); Μάλλον όχι. Το δε τσιμέντο που παράγεται είναι ακριβώς ίδιο και ενσωματώνει και τα προϊόντα της καύσης και όσα δεν καίγονται (οι συρμάτινες ενισχύσεις). Η δε καύση είναι ποιοτικότερη (χαμηλότερη εκπομπή οξειδίων αζώτου). Το να μιλήσουμε εδώ για downcycling (πάλι με τον ορισμό από βίκι, recycling of a material into a material of lesser quality) είναι άσχετο: Δεν μπορεί να γίνει σύγκριση ποιο προϊόν είναι καλύτερης ποιότητας (το αρχικό λάστιχο ή το τελικό τσιμέντο).
http://www.hydromedia.gr/content.asp?contentid=427
http://www.bep.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=775&Itemid=192

 

[nickel]

Περισσότερα για τη σημασία των λέξεων μπορεί να βρει κανείς στο διαδίκτυο, π.χ.
http://www.wordspy.com/words/upcycling.asp
http://www.evolvingenergyuse.com/2008/09/downcycling-upcycling.html

Η δική μου έμφαση είναι στο ότι, όταν ο πρωτογενής όρος χρησιμοποιεί το up και το down με αυτές τις σημασίες, της καλύτερης και χειρότερης ποιότητας, παραμένουμε πιστοί στον αγγλικό όρο. Βεβαίως, ακόμα καλύτερα θα ήταν να δούμε σύντομους όρους, π.χ. ανωκύκλωση και κατωκύκλωση, που εύκολα θα έδιναν και ρήματα ανωκυκλώνω και κατωκυκλώνω, αλλά δεν είμαστε οι αρμόδιοι για τέτοιες προτάσεις.

 

[Ambrose]

Καταρχήν, δεν βλέπω το λόγο για τον οποίο η αποιαδήποτε απόδοση του όρου πρέπει να δίνει στοιχεία για την τεχνολογική διαδικασία. Αν το πρωτότυπο τα δίνει αυτά τα στοιχεία και μπορούν να μεταφερθούν και στο μετάφρασμα, έχει καλώς.

Από εκεί και πέρα, θεωρώ τις προτάσεις του Nickel ικανοποιητικότατες. Επαναχρησιμοποίηση είναι το reclaiming/reusing και όχι το upcycling. Εμένα το upcycling=αναβαθμιστική ανακύκλωση/ανωκύκλωση μου φαίνονται μια χαρά λύσεις (και ακριβείς). Το ίδιο και για το downcycling. Αν και έχω την αίσθηση ότι κάπου έχει πάρει το μάτι μου και μια άλλη λύση, η οποία όμως τώρα δεν μου έρχεται. Επιφυλάσσομαι.

 

[Tsigonias]

Επανέρχομαι επί του θέματος μετά και από συζητήσεις με αρκετούς συναδέλφους χημικούς και χημικούς μηχανικούς. Οι νέοι όροι δεν ικανοποιούν κανέναν. Εξηγήστε μου την εννοιολογία των προθεμάτων up- & down- και ανω- & κάτω-. Όσο για τις λέξεις υποβαθμιστική και αναβαθμιστική τι είναι αυτό που υποβαθμίζεται και αναβαθμίζεται σε κάθε περίπτωση; Έχω δεκάδες παραδείγματα ανακύκλωσης που η έννοια της επαναχρησιμοποίησης καλύπτει πλήρως την διαδικασία. Και στην τελική αν οι Άγγλοι αποφάσισαν να προσθέσουν άλλη μια λέξη στη γλώσσα τους χωρίς να δίνουν δεκάρα για εννοιολογίες γιατί να δράσουμε ανάλογα και εμείς στην δική μας εννοιολογική γλώσσα;

 

[Ambrose]

Και στην τελική αν οι Άγγλοι αποφάσισαν να προσθέσουν άλλη μια λέξη στη γλώσσα τους χωρίς να δίνουν δεκάρα για εννοιολογίες γιατί να δράσουμε ανάλογα και εμείς στην δική μας εννοιολογική γλώσσα;

Για πολλούς λόγους μεταφραστικής και γλωσσικής φύσεως, οι οποίοι δεν είναι επί του παρόντος. Ο πιο προφανής όμως (και το πιο συνηθισμένο μεταφραστικό πρόβλημα): τι θα κάνεις αν έχεις μέσα στην ίδια πρόταση το upcycling και το reusing/reclaiming και ο συγγραφέας τα χρησιμοποιεί με διαφορετικό νόημα; (που έχουν διαφορετικό νόημα στα Αγγλικά, αν δεν απατώμαι).

 

[nickel]

Γρήγορη παρατήρηση: Για το reclaiming έχουμε το ανάκτηση, OK;

 

[Ambrose]

Γρήγορη παρατήρηση: Για το reclaiming έχουμε το ανάκτηση, OK;

Ναι, αλλά το θεωρώ προσωρινή λύση. Εξαρτάται από την περίπτωση. Reclaiming έχει τη σημασία της επαναχρησιμοποίησης. Αν στο κείμενο με σηκώνει και δεν τίθεται ζήτημα διάκρισης, μπορεί και να το έλεγα επαναχρησιμοποίηση.

 

[Tsigonias]

Θα πρέπει να κατανοήσει προφανώς κανείς τη φύση τις διαφορετικότητας του νοήματος πρωτίστως στην Αγγλική γλώσσα και έπειτα και στην Ελληνική για να αποδόσει τον όρο. Πάντως εγώ δεν βρήκα σημαντική εννοιολογική διαφορά για την Ελληνική γλώσσα τέτοια που να δικαιολογεί την χρήση δύο διαφορετικών όρων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Zazoula αν και εχω πολλά ακόμα. Το ερώτημά του όμως αν είναι καθαρή επαναχρησιμοποίηση είναι ίσως εύλογο αλλά άστοχο. Ναι είναι καθαρή, ξεκάθαρη επαναχρησιμοποίηση των ελαστικών. Τα ελαστικά χρησιμοποιήθηκαν στο αυτοκίνητό μας και όταν πια εξυπηρέτησαν αυτό το σκοπό απορρίφθηκαν. Ως απορρίμματα χρησιμοποιούνται εκ νέου (επαναχρησιμοποιούνται) για να φτιάξει κανείς τσιμέντο ή ασφαλτοστρώματα. Θα σας έδινα δίκαιο για την μετάφραση του downcycling σε κατωκύκλωση με την λογική του downscaling αλλά για το upcycling δεν βλέπω συσχετισμό. Ας κρατήσουμε αυτό τον όρο για τις σούζες και τις ορθοπεταλιές.

 

[Ambrose]

Θα πρέπει να κατανοήσει προφανώς κανείς τη φύση τις διαφορετικότητας του νοήματος πρωτίστως στην Αγγλική γλώσσα και έπειτα και στην Ελληνική για να αποδόσει τον όρο.

Ακριβώς! Έχεις αρχίσει να μπαίνεις στο νόημα. Και όχι απλά τη φύση, αλλά και τα γλωσσικά περιβάλλοντα στα οποία απαντά και πολλά άλλα ακόμα.

Ας κρατήσουμε αυτό τον όρο για τις σούζες και τις ορθοπεταλιές.

Τώρα με έχασες. Στη σούζα προφανώς... :)

 

[Zazula]

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Zazoula αν και εχω πολλά ακόμα. Το ερώτημά του όμως αν είναι καθαρή επαναχρησιμοποίηση είναι ίσως εύλογο αλλά άστοχο. Ναι είναι καθαρή, ξεκάθαρη επαναχρησιμοποίηση των ελαστικών. Τα ελαστικά χρησιμοποιήθηκαν στο αυτοκίνητό μας και όταν πια εξυπηρέτησαν αυτό το σκοπό απορρίφθηκαν. Ως απορρίμματα χρησιμοποιούνται εκ νέου (επαναχρησιμοποιούνται) για να φτιάξει κανείς τσιμέντο ή ασφαλτοστρώματα.

Τότε η χρήση χρησιμοποιημένων ελαστικών ως πρώτη ύλη για αναγόμωση και κατ' αυτόν τον τρόπο παραγωγή πάλι ελαστικών επισώτρων τι είναι; Δεν είναι κι αυτή επαναχρησιμοποίηση, και μάλιστα σε αυτήν την περίπτωση καθαρή (αφού ίδιο προϊόν λαμβάνουμε, κι όχι τσιμέντο ή ασφαλτοτάπητα); [ΣτΖ: Το αναγομωμένο ελαστικό δεν είναι εξ ορισμού κατώτερο προϊόν σε σχέση με ένα καινούργιο — τουλάχιστον όχι στα ελαστικά των αεροσκαφών.]

 

[Tsigonias]

Zazula και στις δύο περιπτώσεις για επαναχρησιμοποίηση πρόκειται. Γιατί πρέπει να ασχολούμαστε με το αν είναι καθαρή περίπτωση ή όχι; Και οι δύο είναι ξεκάθαρες περιπτώσεις επαναχρησιμοποίησης. Όπως όταν αγοράζεις μεταχειρισμένη μερσεντές από την Γερμανία και μετά δέκα χρόνια την πουλάς στην μάντρα και αυτοί την διοχετεύουν στην αγορά της Ινδίας. Κάποιος θα την επαναχρησιμοποιήσει εκεί ακόμα και αν για εσένα είναι άχρηστη. Για να το χαρακτηρίσουμε ανακύκλωση πρέπει να έχουμε ανάκτηση της πρώτης ύλης όπως γίνεται με το χαρτί και τα πολυμερή. Αν πάλι κάψεις μια ύλη αυτό δεν είναι ανακύκλωση είναι αλλαγή χρήσης (δηλαδή επαναχρησιμοποίηση) με στόχο την ανάκτηση ενέργειας. Ο όρος επαναχρησιμοποίηση δεν χαρακτηρίζει το είδος της χρήσης του υλικού αλλά το γεγονός ότι γίνεται πάλι χρήσιμο. Και τέλος ναι τα αναγομωμένα ελαστικά δεν είναι εξ ορισμού κατώτερα προιόντα σε σχέση με τα καινούρια -θα βρεθούν βέβαια μερικοί να διαφωνήσουν- αλλά σίγουρα δεν είναι και ανώτερα. Άρα αυτό δεν είναι επουδενή το κριτήριο για να πούμε αυτή την επαναχρησιμοποίηση ανωκύκλωση ή ότι άλλο αναβαθμιστικό και ανεβαστικό.

 

[daeman]

...
Από το σημερινό ηλεδελτίο του Κουίνιον:

• In my youth, so long ago, when we bought something that wasn’t new, we called it second-hand or used. More recently, we in Britain have learned the American pre-owned and pre-loved but we have never taken them to our hearts. We’re beginning to see another American import, luxecycled. Such items have been creatively recycled for new owners — decorated and restyled beyond their original state of newness, at least to the eyes of their embellishers. The more common US term for the process is upcycling, but to luxecycle something would seem to be taking the process to extremes.
http://www.worldwidewords.org/nl/fwxe.htm#N3

And they are? A Winchester-based design company that refurbishes classic furniture into contemporary “luxecycled” style statements.
What’s hot? These bespoke KlaSh chairs, £675 each – antique English pieces that have been given a choice of four neon finishes (the other is electric blue) and upholstered in satins. Tables, cabinets, sofas and armchairs are also available.
The Times Magazine, May 11 2013


At a time when almost anything made from wood is "upcycled", "pre-loved" or – the latest grisly term – "luxecycled", Hendzel and Hunt's use of reclaimed materials is more authentic than most.
Wood, sweat and tears, The Guardian, 16 August 2013

 

[daeman]

low downcycling

 

[calligrapher]

Σε επαγγελματικό πλαίσιο μετέφρασα το upcycling ως δημιουργική ανακύκλωση. Είναι συχνά η καλύτερη λύση γιατί μπαίνει στην ουσία του τι είναι αυτή η διαδικασία: κρατάμε τα υλικά, συλλαμβάνουμε μια καινοτόμα ιδέα και φτιάχνουμε κάτι καινούργιο. (Ένα από τα λίγα παραδείγματα που δεν είναι εντελώς θεότρελα είναι ότι τα ρολά χαρτιών υγείας μπορούν να γίνουν διαχωριστικά καλωδίων).

Στην περίπτωσή μας μιλήσαμε για δημιουργική ανακύκλωση Αντρόιντ, εννοώντας αλλαγή του λειτουργικού συστήματος όταν αυτό σταματήσει να λειτουργεί. Μου άρεσε η φράση γιατί ακούγεται φυσική, δεν είναι σκληρή μετάφραση από Αγγλικά. Πχ:

• Μπες στο κίνημα και ανακύκλωσε δημιουργικά το κινητό σου.
• Το κινητό σου θα είναι ενημερωμένο, αναβαθμισμένο, και δημιουργικά ανακυκλωμένο!
• Διοργανώνουμε εργαστήρια για να σας δείξουμε πώς λειτουργεί η δημιουργική ανακύκλωση.

Από τις αναζητήσεις όταν έψαχνα να βρω λύσεις είδα ότι τα νηπιαγωγεία συχνά μεταφράζουν κυριολεκτικά υπερκύκλωση.

 

[m_a_a_]

Στην περίπτωσή μας μιλήσαμε για δημιουργική ανακύκλωση Αντρόιντ, εννοώντας αλλαγή του λειτουργικού συστήματος όταν αυτό σταματήσει να λειτουργεί.

Καταρχάς +1 για τη δημιουργική ανακύκλωση ως απόδοση του upcycling.

Κατά δεύτερον, όμως, μια παρατήρηση για το συγκεκριμένο περικείμενο:
Upcyling Android είναι εδώ το όνομα μιας πρωτοβουλίας, και καλώς ή κακώς έχω την αίσθηση ότι το upcycling χρησιμοποιείται καταχρηστικά ως πιασάρικο buzz term. Εξηγούμαι:

Εξ όσων γνωρίζω, η επικρατέστερη ορολογία όταν μιλάμε για επαναχρησιμοποιήσιμη ηλεκτρονικών συσκευών συγκεκριμένα είναι το refurbishing.
Κάπου στο διαδίκτυο βρίσκω διατυπωμένα αυτά που κι ο ίδιος ψυχανεμιζόμουν (η υπογράμμιση δική μου):

Refurbishing is the process of renewing or restoring an item to a new condition and/or appearance. It differs from recycling and upcycling because it does not deal with trash. You refurbish something you believe has yet to outgrow its original purpose. You neither break down an old discarded product nor create a new function for old material.​

​

One of the most popular items that go through refurbishing is electronic devices...​

Συν τοις άλλοις, υπάρχει θαρρώ και δεύτερο επίπεδο καταχρηστικότητας στη συγκεκριμένη χρήση, γιατί ακόμα και Refurbishing Android να ήταν το πρωτότυπο, δεν βλέπω να μιλάμε για αντικατάσταση τυχόν εξαρτημάτων που δεν λειτουργούν, παρά μόνο για εγκατάσταση νέου λειτουργικού συστήματος. Όπως, δηλαδή, όταν κόβει την υποστήριξη η MS για την έκδοση των Windows που τρέχει ο υπολογιστής μας (ο οποίος στο μεταξύ έχει αρχίσει να ζορίζεται να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις των νέων τεχνολογιών), κι εμείς αντί να τον πετάξουμε, του περνάμε καμιά ελαφριά διανομή Λίνουξ. Λύση στην οποία καταφεύγει ο κόσμος πολλές δεκαετίες τώρα και η οποία δεν θυμάμαι να 'χει περιγραφεί ποτέ ως upcycling... Οπότε περισσότερο για rebranding της διαδικασίας μου κάνει.

Κι εξάλλου, καταχρηστικό είναι και το Android, αφού έτσι λέγεται κανονικά όχι η συσκευή, αλλά το λειτουργικό σύστημα, το οποίο μάλιστα, πλέον δεν υπάρχει στη συσκευή.

Ένα reformatting smartphones, λοιπόν, θα ήταν μάλλον πολύ πιο ακριβές στην προκειμένη. Όχι;