deadweight loss

[drsiebenmal]

Όπως στην πρόταση: Mr. X, a leading economist at Z University, points out that economists worry about deadweight loss. It costs money to take money from the rich and give it to the poor. Apart from administrative costs, rich go to some lengths to evade tax... κλπ (όχι, εντελώς συμπτωματικά βρέθηκε στα χέρια μου αυτές τις μέρες :))

Για ορισμό (από τη wikipedia):

In economics, a deadweight loss (also known as excess burden or allocative inefficiency) is a loss of economic efficiency that can occur when equilibrium for a good or service is not Pareto optimal. In other words, either people who would have more marginal benefit than marginal cost are not buying the product, or people who would have more marginal cost than marginal benefit are buying the product.​

Έχω βρει μέχρι στιγμής τις εξής αποδόσεις:

• μη ωφέλιμη απώλεια (εδώ)
• καθαρή απώλεια (από εδώ)
• "χαμένη" ή "καταστραμμένη" αξία (εδώ)
• απώλεια συνολικής ευημερίας
• απώλεια νεκρού κεφαλαίου

και αν συνεχίσω να ψάχνω, φοβάμαι ότι θα βρω κι άλλες. Μήπως μπορεί κάποιος να με διαφωτίσει έγκυρα; Αν αφήσω την «απώλεια νεκρού κεφαλαίου» (η πρόταση του μεταφραστή) πέφτω πολύ έξω;

 

[tsioutsiou†]

(Εγώ αφήνω στο πλάι στην περίπτωσή μας το "κάποιος να με διαφωτίσει έγκυρα" και συνεχίζω)

Πρώτο μού ήρθε το απλό "καθαρή απώλεια". Πάντως σωστά φοβάσαι ότι θα βρεις κι άλλες αποδόσεις και το συμπέρασμα είναι προφανώς ότι δεν υπάρχει καθιερωμένος όρος.
Δύο ακόμη έχουν, νομίζω, ενδιαφέρον:

το "απώλεια πλεονάσματος" εδὠ που είναι ακριβές ως προς τον υπολογισμό-ορισμό του.
το γενικότερο (αλλά επίσης σωστό, γιατί είναι απώλεια που προκύπτει από αναποτελεσματικότητα
στην αγορά) "απώλεια οικονομικής αποτελεσματικότητας (efficiency loss ή deadweight loss)" της Τρ. της Ελλάδος

 

[Themis†]

Με κάθε επιφύλαξη (τον όρο δεν τον ήξερα), η "απώλεια νεκρού κεφαλαίου" δεν φαίνεται να δικαιολογείται από πουθενά. Επίσης, η "μη ωφέλιμη απώλεια" φαίνεται ελαφρώς κωμική. Φαίνεται όμως ότι ο όρος έλκει την καταγωγή του από τις ευφάνταστες προεκτάσεις της θεωρίας της οριακής χρησιμότητας ("πλεόνασμα καταναλωτή" και δε συμμαζεύεται), ενώ τα δικά σου συμφραζόμενα είναι εντελώς down to earth, πολύ μακριά από το λίκνο του όρου. Αν λοιπόν δεν οφείλεις να το αποδώσεις σαν όρο - γιατί ενδεχομένως δεν επαναλαμβάνεται και ούτε έχεις να κάνεις με βιβλίο οικονομικής θεωρίας - το μεν νόημα είναι ότι δεν πρέπει να πληρώνουν φόρο οι πλούσιοι ("απώλεια συνολικής ευημερίας"), η δε απόδοση που θα προτιμούσα κατ' αρχήν (και, επαναλαμβάνω, με κάθε επιφύλαξη) θα ήταν "απώλεια χωρίς αντιστάθμισμα".

 

[nickel]

Νομίζω ότι πρέπει να το πιάσουμε από εδώ:

Deadweight costs of taxation

For goods supplied in a perfectly competitive market, tax reduces economic efficiency, by introducing a deadweight loss. In a perfect market, the price of a particular economic good adjusts to make sure that all trades which benefit both the buyer and the seller of a good occur. After introducing a tax, the price received by the seller is less than the cost to the buyer. This means that fewer trades occur and that the individuals or businesses involved gain less from participating in the market. This destroys value, and is known as the 'deadweight cost of taxation'.

The deadweight cost is dependent on the elasticity of supply and demand for a good.

Most taxes—including income tax and sales tax—can have significant deadweight costs. The only way to completely avoid deadweight costs in an economy which is generally competitive is to find taxes which do not change economic incentives, such as the land value tax, where the tax is on a good in completely inelastic supply, a lump sum tax such as a poll tax which is paid by all adults regardless of their choices, or a windfall profits tax which is entirely unanticipated and so cannot affect decisions.​

Αυτή η θεωρία βλέπει τους φόρους σαν «νεκρό βάρος». Ωστόσο, το deadweight loss δεν είναι ακριβώς «απώλεια νεκρού βάρους» (Χρυσοβιτσιώτης και δύο διαδικτυακές πηγές), αλλά «απώλεια λόγω νεκρού βάρους».

Αν αφήσουμε στην άκρη την απόδοση του όρου και πάμε καλύτερα σε κάτι άμεσα κατανοητό, θα μπορούσαμε στο κείμενό σου, δόκτορα, να μιλήσουμε για την «αρνητική επίδραση» ή την «αναποτελεσματικότητα των φόρων / της φορολογίας». (Βλ. και «απώλεια οικονομικής αποτελεσματικότητας» παραπάνω.)

 

[Themis†]

Nickel, συγχαρητήρια που τα ξετρύπωσες όλα αυτά. Εγώ δεν είχα κοιτάξει ούτε τον Χρυσοβιτσιώτη, αλλά είμαι απλός άνθρωπος και έκανα τον συλλογισμό: το deadweight loss είναι κακό πράγμα, αλλά αν χάναμε "νεκρό βάρος" τι θα μας έκοφτε; Επομένως η ερμηνεία αυτή ήταν λανθασμένη, οπότε ερμήνευσα το "deadweight" σαν επιθετικό προσδιορισμό. Γενικά, πιστεύω εκ πείρας ότι, αν αυτό που έχουμε μπροστά στα μάτια μας δεν ανταποκρίνεται στην κοινή λογική, πρέπει να το ξανακοιτάξουμε επίμονα μέχρι να δούμε κάτι άλλο από αυτό που βλέπαμε.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο όρος θυμίζει σε εξωφρενικό βαθμό το sunk cost ("μη ανακτήσιμο κόστος" η πιο δόκιμη απόδοση). Μου φαίνεται λογικό (χωρίς να το ξέρω) ότι, όπως και στο sunk cost, υποκρύπτεται η ιδέα ότι δίνω εδώ και παίρνω αλλού. Αυτό άλλωστε ισχύει και όσον αφορά την εφαρμογή (ή και καταγωγή) του όρου στο άκρως ευφάνταστο δίπολο "πλεόνασμα καταναλωτή"/ "πλεόνασμα παραγωγού". Αν θεωρήσουμε ότι η απώλεια έχει χαρακτήρα νεκρού βάρους, υπονοούμε ότι δεν μπαίνει στη ροή του δούναι και του λαβείν. Εξακολουθεί να μου φαίνεται λογικά πιθανό ότι πυρήνας της έννοιας είναι η έλλειψη αντίρροπου οφέλους, οπότε θα ταίριαζαν αποδόσεις του τύπου: χωρίς αντιστάθμισμα / μη αντισταθμιζόμενη / χωρίς εξισορρόπηση ...

 

[Chimera]

Πέραν κάθε επιστημονικής φαντασίας τώρα η λογοτέχνις, ας κάνω έναν άλλον συνειρμό στην τύχη - ή σχεδόν στην τύχη.
Επειδή, αν δε με απατάει η μνήμη μου, το deadweight υπήρξε πρώτα ναυτιλιακός και μετέπειτα οικονομικός όρος... γιατί να μην εμπνευστώ από τον ορισμό του ως "το ανώτατο με ασφάλεια επιτρεπόμενο βάρος" που μπορεί να μεταφέρει ένα πλοίο και να μην το επεκτείνω ως "την ανώτατη ανεκτή απώλεια"; (ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων...)

 

[Themis†]

Επειδή, αν δε με απατάει η μνήμη μου, το deadweight υπήρξε πρώτα ναυτιλιακός και μετέπειτα οικονομικός όρος... γιατί να μην εμπνευστώ από τον ορισμό του ως "το ανώτατο με ασφάλεια επιτρεπόμενο βάρος" που μπορεί να μεταφέρει ένα πλοίο και να μην το επεκτείνω ως "την ανώτατη ανεκτή απώλεια"; (ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων...)

Χιμαιρικό το βλέπω.

Με τέτοιους προβοκατόρικους συλλογισμούς θα μας αναγκάσεις να κάνουμε σοβαρή έρευνα, και ποιος προλαβαίνει; Πρόσεξε όμως ένα λογικό σφάλμα που κάνεις: το να έχεις απώλεια "ανώτατου επιτρεπόμενου βάρους" δεν συνεπάγεται ότι η απώλεια είναι η "ανώτατη ανεκτή". Μπορεί να είναι τοσοδούλα...

 

[Chimera]

Χιμαιρικό το βλέπω.

Χαχα! Καλόοοο!

Με τέτοιους προβοκατόρικους συλλογισμούς θα μας αναγκάσεις να κάνουμε σοβαρή έρευνα, και ποιος προλαβαίνει; Πρόσεξε όμως ένα λογικό σφάλμα που κάνεις: το να έχεις απώλεια "ανώτατου επιτρεπόμενου βάρους" δεν συνεπάγεται ότι η απώλεια είναι η "ανώτατη ανεκτή". Μπορεί να είναι τοσοδούλα...

Πιθανόν. Λίγο όμως ξέφυγες απ' το συλλογισμό μου, ίσως γιατί τα είπα και γρήγορα (το περασμένο της ώρας γαρ...). Δε συνδύασα την απώλεια του ανώτατου επιτρεπόμενου βάρους (που είναι άλλος όρος) με το loss γενικά, αλλά τον όρο deadweight ως "ανώτατο επιτρεπόμενο/ανεκτό" με τα παρελκόμενα, ήτοι tonnage, loss, tax.
Αφού ως deadweight tonnage είναι το ανώτατο επιτρεπόμενο βάρος, γιατί το deadweight loss να μην αναφέρεται στην ανώτατη επιτρεπόμενη/ανεκτή απώλεια, και αντίστοιχα το deadweight tax να μην αναφέρεται στην ανώτατη επιτρεπόμενη/ανεκτή φορολογία - βάση των συνθηκών που περιγράφονται στο σύνολο του κειμένου.
Ήταν ένας "συνειρμός" που μου ήρθε εντελώς ξαφνικά (κάτι σαν τη μία και μοναδική φορά που ο Ραντανπλάν σε όλη την ιστορία του Λούκυ Λουκ και σε μία και μόνη εικόνα είχε μια φαεινή ιδέα και μετά λιποθύμησε... κάτι τέτοιο!) ρίχνοντας μια γρήγορη ματιά στους ορισμούς και τις γραφικές παραστάσεις (κυρίως αυτές) της βικιπαίδεια και ανασύροντας απ' το τσιπάκι της μνήμης τα περί ναυτιλιακής ορολογίας.
Ε... βάλε και το "Χιμαιρικό" στο συνδυασμό και φαντάσου τι έγινε! Μετά ο Κύρος Γρανάζης "έκαψε λάμπα"