Ξέρει κανείς αν έχει καθιερωθεί κάποια μετάφραση για τα chelate, chelation, chelating agents και τα συναφή; Πέρα από τα χηλικά σύμπλοκα, υπάρχει μια πολυγνωμία για τα υπόλοιπα: π.χ. για το chelation βρίσκω χήλωση, χηλίωση (αν και όχι από αξιόπιστες πηγές), χηλοποίηση, ακόμα και χηλικοποίηση σε ένα λεξικό (η ΙΑΤΕ το έχει και περιφραστικά, δημιουργία χηλικής ένωσης). Τα chelators / chelating agents πολλοί τα λένε πάλι χηλικά, αδιαφορώντας για το ότι έτσι λέγεται και το σύμπλεγμα που παράγουν - υπάρχουν όμως και χηλωτές και χηλωτικοί παράγοντες. Τι γνώμη έχετε;
chelation
- Thread starter dharvatis
- Start date
Σύμφωνα με το Λεξικό Χημείας:
chelate = χηλική ένωση
chelation = χηλίωση (σύμπλεξη)
chelant = χηλικό (συμπλεκτικό) αντιδραστήριο
chelator = χηλικό (συμπλεκτικό) αντιδραστήριο
chelating agent = χηλικό (συμπλεκτικό) αντιδραστήριο
Κάπως έτσι τα θυμόμουν κι εγώ.
chelate = χηλική ένωση
chelation = χηλίωση (σύμπλεξη)
chelant = χηλικό (συμπλεκτικό) αντιδραστήριο
chelator = χηλικό (συμπλεκτικό) αντιδραστήριο
chelating agent = χηλικό (συμπλεκτικό) αντιδραστήριο
Κάπως έτσι τα θυμόμουν κι εγώ.
Έχει γλωσσικό ενδιαφέρον η ερώτηση και θα ήθελα τη βοήθεια των χημικών μήπως βγάλουμε άκρη. Το λεξικό έχει τη χηλίωση, αλλά και η χήλωση επιλέγεται από έγκυρους χρήστες.
Από τι φτιάχνουμε ουσιαστικά σε -ίωση; Παραδείγματα:
χλώριο > χλωρίωση
φθόριο > φθορίωση
υβρίδιο > υβριδίωση
καλώδιο > καλωδίωση
θεμέλιο > θεμελίωση
ηλικία > ενηλικίωση
σκολιός > σκολίωση
τεκμήριο > τεκμηρίωση
Από πού προέρχεται αυτό το -ι- της χηλίωσης;
Να κοιτάξουμε και τη χηλικοποίηση αν είναι η διαδικασία που δημιουργεί χηλικές ενώσεις.
Από τι φτιάχνουμε ουσιαστικά σε -ίωση; Παραδείγματα:
χλώριο > χλωρίωση
φθόριο > φθορίωση
υβρίδιο > υβριδίωση
καλώδιο > καλωδίωση
θεμέλιο > θεμελίωση
ηλικία > ενηλικίωση
σκολιός > σκολίωση
τεκμήριο > τεκμηρίωση
Από πού προέρχεται αυτό το -ι- της χηλίωσης;
Να κοιτάξουμε και τη χηλικοποίηση αν είναι η διαδικασία που δημιουργεί χηλικές ενώσεις.
Κι όμως, "χηλικοποίηση" έχει το Αγγλο-Ελληνικόν Λεξικόν Χημικών Όρων του Κ. Κανναβά, από το 1977. Το "χηλίωση" βρίσκω σε τέτοια μαγαζιά (π.χ. εδώ), και φαίνεται ότι είναι το πιο καθιερωμένο, αλλά όπως φαίνεται και από τα παραδείγματα του nickel τα σε -ίωση συνήθως έχουν ήδη ένα 'ι', ενώ εδώ ξεκινάμε από το "χηλή" - μήπως λοιπόν το καλύτερο είναι "χήλωση";
Ο γκούγκλης για τη χήλωση δίνει μόνο 39 ευρήματα, αλλά πολλά από αυτά είναι από καλές πηγές (λεξικά, πανεπιστημιακά τμήματα, EUR-LEX και φυσικά τον Δρα Χάουζ. Αν πω ότι θυμάμαι πώς λέγαμε τη διαδικασία της δημιουργίας των χηλικών συμπλόκων, ψέματα θα πω.
Το είπε ο Γκρεγκ; Πού;
Επειδή ούτε εγώ θυμήθηκα πώς το λέγαμε στην Οργανική Χημεία, τείνω να καταλήξω ότι το λέγαμε περιφραστικά, όπως το έγραψες.
Σωστά! Και ιδού το πρόβλημα: (ανέτρεξα στο reference material
και) αυτό που λέει ο Γκρεγκ είναι "dimercaprol chelation", δηλαδή "θεραπεία χήλωσης/χηλίωσης/χηλικοποίησης με διμερκαπρόλη" (βέβαια μια χαρά το είπαν τα παιδιά στους υπότιτλους, αφού "χηλική" λένε και πολλές έγκυρες πηγές). Κάπως όμως πρέπει να τα ξεχωρίσουμε αυτά...Από τα καλύτερα επεισόδια όμως, έτσι;
Ίσως το χηλίωση vs χήλωση (καθώς και το χηλικός στη θέση και του χηλωτικός) να είναι άλλο ένα σημείο διαφορετικής προσέγγισης ΕΚΠΑ-ΑΠΘ: Το Lexicon (που εν γένει αντικατοπτρίζει τις θέσεις του ΑΠΘ) δίνει:
Κι επειδή απ' ό,τι φαίνεται με τους χημικούς δεν βγάζεις άκρη (:twit:), είπα να μιλήσω με κάποιους που μπορείς να εμπιστευτείς, δηλ. με το ΕΜΠ (χημικοί μηχανικοί). Οι οποίοι μου είπαν: «Ούτε χηλίωση ούτε χήλωση — εμείς λέμε χηλική συμπλοκοποίηση». :laugh:
Κάποιος μάλιστα θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι και η χηλικοποίηση ίσως τελικά είναι προϊόν λεκτικής συμπλοκοποίησης του όρου χηλικ-[ή συμπλοκ]-οποίηση.
chelation = χήλωση
chelate ǁ chelate complex = χηλικό σύμπλοκο ǁ χηλική ένωση
chelate linkage = χηλικός δεσμός
chelate resin ǁ chelating resin = χηλωτική ρητίνη
chelating agent = χηλωτικός παράγοντας
Να επισημάνω επίσης ότι το χηλωτικός έχει νόημα εφόσον κάποιος δέχεται τον όρο χήλωση· υποθέτω η χηλίωση δίνει χηλιωτικός. ;)chelate ǁ chelate complex = χηλικό σύμπλοκο ǁ χηλική ένωση
chelate linkage = χηλικός δεσμός
chelate resin ǁ chelating resin = χηλωτική ρητίνη
chelating agent = χηλωτικός παράγοντας
Κι επειδή απ' ό,τι φαίνεται με τους χημικούς δεν βγάζεις άκρη (:twit:), είπα να μιλήσω με κάποιους που μπορείς να εμπιστευτείς, δηλ. με το ΕΜΠ (χημικοί μηχανικοί). Οι οποίοι μου είπαν: «Ούτε χηλίωση ούτε χήλωση — εμείς λέμε χηλική συμπλοκοποίηση». :laugh:
Κάποιος μάλιστα θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι και η χηλικοποίηση ίσως τελικά είναι προϊόν λεκτικής συμπλοκοποίησης του όρου χηλικ-[ή συμπλοκ]-οποίηση.
Και όχι μόνο, σε κάθε δεύτερο σχεδόν επεισόδιο βάζει τους ...σκλάβους του να κάνουν τη συγκεκριμένη διαδικασία στους ασθενείς του.
Η χηλική συμπλοκοποίηση μού φαίνεται άριστη όταν απευθύνεσαι σε χημικούς (με το αντίστοιχο [χηλικός] συμπλοκοποιητής για το chelating agent/chelator). Στην ιατρική όμως αποκλείεται να επικρατήσει, γιατί εκεί χρειάζεται κυρίως μια μετάφραση για το chelation therapy και το "θεραπεία με χηλική συμπλοκοποίηση" είναι δύσχρηστο (για βάλε στους υπότιτλους του House "θεραπεία χηλικής συμπλοκοποίησης με διμερκαπρόλη" να δεις, χωράει;
).
Το Elsevier's Dictionary of Medicine and Biology συμφωνεί με τα του Lexicon που παραθέτει παραπάνω ο Ζαζ, αλλά περιλαμβάνει και τη χηλίωση και τη συμπλοκοποίηση:
chela n
g δαγκάνα f -χηλή f
i chela f
d Schere f; Zange f
chelate n
g χηλική ένωση f
i chelato m
d Chelat nt
chelate adj
g χηλικός
i chelato
d Chelat-
chelating agent n; chelator n
g χηλωτικός παράγοντας m χηλωτής m
i agente chelante m; chelante m
d Chelatbildner m; Chelator m
chelation n
g χηλίωση f συμπλοκοποίηση f χήλωση f
i chelazione f
d Chelatbildung f
Τι δουλειά έχει η χηλή στη χημεία; Αντιγράφω από το τμ. Χημείας του ΕΚΠΑ, σε ένα άρθρο για το αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό οξύ (EDTA):
Στο ίδιο άρθρο γράφει:
Η χηλική συμπλοκοποίηση από την άλλη, εκτός από τους λόγους που αναφέρει ο dharvatis, ιδίως για καθημερινή χρήση μού φαίνεται λίγο πλεοναστική (αφού τα χηλικά είναι όλα σύμπλοκα, γιατί να το επαναλάβουμε στον όρο;), ενώ η σκέτη συμπλοκοποίηση λίγο ελλιπής (τι είδους σύμπλοκα παράγει;).
Όσο για τους χημικούς μηχανικούς, ίσως να φταίει ότι, όσο να 'ναι, λίγη ποίηση είναι επιθυμητή στον γενικότερο πρακτικό προσανατολισμό τους. Έκαστος στο είδος του.
Πάω να δω αν χύλωσε η σάλτσα και να ευχηθώ στην Κάπα να τα χιλιάσει. :-\
chela n
g δαγκάνα f -χηλή f
i chela f
d Schere f; Zange f
chelate n
g χηλική ένωση f
i chelato m
d Chelat nt
chelate adj
g χηλικός
i chelato
d Chelat-
chelating agent n; chelator n
g χηλωτικός παράγοντας m χηλωτής m
i agente chelante m; chelante m
d Chelatbildner m; Chelator m
chelation n
g χηλίωση f συμπλοκοποίηση f χήλωση f
i chelazione f
d Chelatbildung f
Τι δουλειά έχει η χηλή στη χημεία; Αντιγράφω από το τμ. Χημείας του ΕΚΠΑ, σε ένα άρθρο για το αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό οξύ (EDTA):
Σύμπλοκο μετάλλου Μ με το ΕDTA. Αριστερά: θέσεις σύνδεσης. Τα σύμπλοκα αυτά είναι "χειρόμορφα" και ορισμένα έχουν διαχωρισθεί στις εναντιομερείς μορφές τους. Μέσον: Τυπικό μοριακό μοντέλο χηλικής ένωσης (chelate), σύμπλοκο μετάλλου-EDTA. Δεξιά: Η ονομασία προέρχεται από την ελληνική λέξη χηλή (δαγκάνα, π.χ. ενός αστακού).
Στο ίδιο άρθρο γράφει:
Πέραν της γενικά αποδεκτής χρήσης του EDTA για την αποτοξίνωση του οργανισμού από βαρέα μέταλλα, έχει προταθεί από πολλούς (από το 1960) η ονομαζόμενη θεραπεία χηλίωσης (chelation therapy). Πρόκειται για μια συντηρητική θεραπεία κατά την οποία χορηγούνται σε τακτά διαστήματα μικρές ποσότητες ελεύθερου EDTA με σκοπό την απομάκρυνση αποθέσεων ασβεστίου από τις αρτηρίες, ώστε να προληφθεί η αρτηριοσκλήρωση, αλλά και τοξικών μεταλλοϊόντων που έχουν τάση συσσώρευσης στον οργανισμό προκαλώντας ποικιλία προβλημάτων. Τα αποτελέσματα της θεραπείας αυτής έχουν αμφισβητηθεί από την ευρύτερη ιατρική επιστημονική κοινότητα και η θεραπεία αυτή έχει ενταχθεί στις ονομαζόμενες εναλλακτικές ιατρικές μεθόδους (ομοιοπαθητική, βελονισμός κ.α.), που ωστόσο διαθέτουν πολλούς οπαδούς.
Παρότι είμαι απόφοιτος του ΕΚΠΑ, η λεξιλογική και προσωπική μου άποψη είναι: αφού ξεκινάμε από τη χηλή, τι δουλειά έχει το ι στη μέση;Η χηλική συμπλοκοποίηση από την άλλη, εκτός από τους λόγους που αναφέρει ο dharvatis, ιδίως για καθημερινή χρήση μού φαίνεται λίγο πλεοναστική (αφού τα χηλικά είναι όλα σύμπλοκα, γιατί να το επαναλάβουμε στον όρο;), ενώ η σκέτη συμπλοκοποίηση λίγο ελλιπής (τι είδους σύμπλοκα παράγει;).
Όσο για τους χημικούς μηχανικούς, ίσως να φταίει ότι, όσο να 'ναι, λίγη ποίηση είναι επιθυμητή στον γενικότερο πρακτικό προσανατολισμό τους. Έκαστος στο είδος του.
Πάω να δω αν χύλωσε η σάλτσα και να ευχηθώ στην Κάπα να τα χιλιάσει. :-\
Εεμμμ, το χηλική θεραπεία για ποιον ακριβώς λόγο είπαμε ότι το απορρίπτουμε; :)Στην ιατρική [...] χρειάζεται κυρίως μια μετάφραση για το chelation therapy και το "θεραπεία με χηλική συμπλοκοποίηση" είναι δύσχρηστο (για βάλε στους υπότιτλους του House "θεραπεία χηλικής συμπλοκοποίησης με διμερκαπρόλη" να δεις, χωράει;
Δεν ξέρω αν το απορρίπτουμε, ωστόσο κάποιος θα μπορούσε να πει ότι δεν πρόκειται για τη χορήγηση χηλικών συμπλόκων, αλλά για τη χορήγηση ουσιών κατάλληλων για τη δημιουργία χηλικών συμπλόκων με σκοπό τη δέσμευση και την απομάκρυνση του ασβεστίου ή των τοξικών μεταλλοϊόντων, όπως λέει και στο απόσπασμα από το ΕΚΠΑ παραπάνω.
Γόρδιος δεσμός; Χηλίωση, χήλωση, χηλική συμπλοκοποίηση, χηλικοποίηση; Τα ρέστα μου στη χηλίκωση! :devil:
Γόρδιος δεσμός; Χηλίωση, χήλωση, χηλική συμπλοκοποίηση, χηλικοποίηση; Τα ρέστα μου στη χηλίκωση! :devil: