Brocas, Glastonbury, Christchurch, Bono, Rowlands

[autox8wn]

Χαίρετε.

Έχω μερικές απορίες ακόμη.

1) Το όνομα Brocas πώς είναι προτιμότερο να αποδοθεί στο ελληνικό κείμενο; Μπρόκας ή Μπρόουκας; Το πρώτο αντιστοιχεί κατά κάποιον τρόπο στον ξένο τύπο (ο Έλληνας αναγνώστης δεν θα βλέπει το ξένο κείμενο και μάλλον πρέπει να έχει μια ιδέα και για τη μορφή των ξένων κύριων ονομάτων), ενώ το δεύτερο είναι πιο κοντά στην ξενική προφορά (αν δεν κάνω λάθος). Επίσης, σε ένα τουλάχιστον σημείο του αγγλικού κειμένου παρατίθεται το όνομα Brocas σε γαλλικά συμφραζόμενα. Εκεί θα βάλω τον τόνο στη λήγουσα;

2) Πώς θα τονίσω το Glastonbury; Μπορώ να βάλω δύο τόνους; Μπορεί ο τόνος να πέσει στην τέταρτη από το τέλος συλλαβή; Δεν θα ξενίσει το ένα ή το άλλο;
Βρήκα την προφορά εδώ:
http://dictionary.reference.com/browse/Glastonbury?r=66

3) Το Παπυράκι αποδίδει το Christchurch ως Κράισττσερτς. Αναρωτιέμαι μήπως δυσκολευτεί ο Έλληνας αναγνώστης και πρέπει να βάλω μια παύλα ανάμεσα στα δύο τ. Αν η γραφή με παύλα ξενίζει περισσότερο ή για άλλους λόγους αξιολογείται αρνητικά, θα ήθελα να μου το πείτε.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

 

[Alexandra]

1) Δική μου άποψη: Μπρόκας και όχι Μπρόουκας. Καταρχάς δεν είσαι σίγουρος ότι όντως το Brocas προφέρεται Μπρόουκας, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που το όμικρον ή το άλφα παραμένουν βραχέα στην αγγλική προφορά. Π.χ. ο πασίγνωστος Bono φυσικά δεν προφέρεται Μπόουνο, παρά το γεγονός ότι υπάρχει η αγγλική λέξη bone που μπορεί να μας οδηγούσε προς τα εκεί.

Δεν θεωρώ απαραίτητο να αποκτήσει γαλλική προφορά το όνομα όταν το προφέρει ένας Γάλλος, εκτός αν θέλεις να τονίσεις τις συγκεκριμένες συνθήκες αντικαθιστώντας π.χ. το "κύριος" με "μεσιέ" κλπ. Και πάλι δεν είσαι σίγουρος αν θα τον έλεγαν "Μεσιέ Μπροκά", "Μεσιέ Μπροκάς" ή ίσως "Μεσιέ Μπρόκας", δηλαδή αυτός που το προφέρει αποφάσισε να κρατήσει τη σωστή προφορά του ονόματος.

2) Για το θέμα αυτό, δες μια απάντηση εδώ.
Δική μου άποψη: Μπορείς να βάλεις τόνο στην προ-προπαραλήγουσα αν θέλεις, αλλά όχι δύο τόνους. Εγώ θα έγραφα Γκλαστονμπέρι ή Γκλάστονμπερι.

3) Στο Διαδίκτυο βρίσκουμε μερικά Κράισττσερτς, και πολύ περισσότερα με παύλα, αλλά ακόμα και χωρισμένο εντελώς, Κράιστ Τσερτς -- η πλάκα είναι ότι μερικοί βάζουν μετά την παύλα μικρό και άλλοι κεφαλαίο: Κράιστ-τσερτς και Κράιστ-Τσερτς. Από τα τρία χωρισμένα προτιμώ το πρώτο, δηλαδή Κράιστ Τσερτς, αλλιώς θα το άφηνα ενιαίο. Θα ήθελα όμως ν' ακούσω κι άλλες γνώμες.

 

[sarant]

1) Συμφωνώ με Αλεξάνδρα
2) Γκλαστονμπέρι
3) Ή Κράιστ Τσερτς ή ενιαίο -είναι συχνό στο κείμενό σου ή άπαξ; Σε παίρνει να βάλεις σε υποσημείωση την πρωτότυπη λατινόγραπτη ονομασία;

 

[nickel]

Καλημέρα. Πανέμορφα ερωτήματα, τροφή για σκέψη και για αναίμακτους καβγάδες. Του είδους που στο τέλος ο καθένας τραβάει το δρόμο του και κάνει του κεφαλιού του.

1. (Νομίζω ότι) προφέρεται Μπρόουκας και συνήθως τα σεβόμαστε αυτά τα «οου» (π.χ. Τζίνα Ρόουλαντς), αν και όχι στην περίπτωση του Bono, που θα έπρεπε να είναι Μπόνοου. Εδώ, ωστόσο, ακόμα κι αν δεν το είχε το «όου» στα αγγλικά, θα έμπαινα σ' έναν πειρασμό να το προσθέσω, επειδή σκέτο που θυμίζει ήρωα του Τσιφόρου. :)

Εκεί που γράφει «Le cerf est passé? Non? Ici, Brocas; tu parles Anglais», το κύριο ερώτημα είναι: «θα τα μεταφράσεις ή θα τ' αφήσεις στα γαλλικά;». Ξένη γλώσσα για τον Άγγλο αναγνώστη, ξένη και για τον Έλληνα. Αν τα μεταφράσεις, θα το δείξεις με κάποια προσθήκη, π.χ. «και τους ρώτησε στα γαλλικά»; Στο κείμενο έχει παρακάτω: "It is well," cried Edward, still speaking in French. Η άποψή μου είναι ότι αφήνεις αμετάφραστο το γαλλικό, χωρίς καν σημείωση του μεταφραστή. Αν το μεταφράσεις, το μόνο που θα έδειχνε ότι άλλαξε γλώσσα (εκτός από τη δική σου προσθήκη) θα ήταν η αλλαγή σε «Μπροκά».

2. Λιγότερο γνωστό από την Καντερβουρία, το Glastonbury έχει δώσει ελάχιστα (λανθασμένα) Γκλαστόνμπουρι στο πρότυπο του «Καντέρμπουρι». Ο Πάπυρος έχει το ακριβές αγγλικό Γκλάστονμπερι (αλλά το γράφει με -υ), ενώ υπάρχει σεβαστός αριθμός από «ελληνικά» Γκλαστονμπέρι. Δεν το αναφέρω στην περίπτωση του Canterbury, αλλά, όπως έχουμε γράψει σε άλλες σελίδες, υπάρχει και η λύση με τους δύο τόνους, Γκλάστονμπέρι. Κάνε τη δική σου επιλογή και εφάρμοσέ την σε όσο γίνεται πιο πολλές περιπτώσεις. Σημασία έχει η συνέπεια, κάποια συνέπεια — μη γράφεις τη μια Γκλάστονμπέρι, την άλλη Άιζενχαουερ και την τρίτη Χεμινγουέι. Όσο δεν υπάρχει φιρμάνι από πάνω, φτιάχνουμε προσωπικούς κανόνες. (Ναι, κι εγώ προτιμώ το Γκλαστονμπέρι.)

3. Γράφουμε χωρίς να δίνουμε μάθημα προφοράς. Χρόνια τώρα γράφουμε Χρουστσόφ χωρίς να πει κανείς ότι θα μπορούσε να διαβαστεί και Χρουστ-σόφ. Πολλοί γράφουν μπεστσέλερ (που θα μπορούσε να διαβάζεται «μπεσ-τσέλερ»). Το Κράιστ Τσερτς είναι το κολέγιο της Οξφόρδης (Christ Church). Γράψε «Κράισττσερτς». Όσοι γνωρίζουν την αγγλική θα το περάσουν χωρίς πρόβλημα, οι υπόλοιποι θα αδιαφορήσουν ή θα το προφέρουν [κράισ-τσερτς].

Το κείμενο του Ντόιλ το βρίσκω εδώ.

 

[SBE]

Κράιστ-τσερτς είναι και πόλη της Νέας Ζηλανδίας, επομένως κάποιος άτλαντας θα λέει πως λέγεται στα ελληνικά.
Για το κολλέγιο αλλά και για τις εκκλησίες, εγώ θα προτιμούσα δύο λέξεις άλλωστε στην αγγλική με πληροφορεί το λεξικό μου ότι προφέρεται σαν δύο λέξεις (ή σαν δύο τ, αν θέλετε). Επιπλέον υπάρχει σαν τοπωνύμιο και χωρισμένο σε δυο λέξεις.
Όσο για το Ο που το λένε οου, διαφωνώ με τον Νίκελ και συμφωνώ με την Αλεξάνδρα, δεν υπάρχει αυστηρός κανόνας. Κλασσικό παράδειγμα η λέξη scones, που οι αμερικανοί τουρίστες τη διαβάζουν σκόουνς, ενώ οι ομιλητές της RP ξέρουν ότι τα γλυκίσματα είναι σκόνς.
Α, και η κατάληξη -ονο στο τέλος ανδρικών παρατσουκλιών και ονομάτων είναι συνήθως με δύο βραχέα. Τζόνο (Ιωνάθαν και Ιωάννης), Μπόνο (ο γνωστός) κλπ.

 

[nickel]

(α) Δεν ξέρω από χάρτες, αλλά ο Πάπυρος (όπως, αναπόφευκτα, και το Παπυράκι, που αναφέρει ο Αυτόχθων) έχει Κράισττσερτς.

(β) Εκτός από τον γνωστό Γάλλο σκηνοθέτη, τον Φιλίπ ντε Μπροκά, υπήρχε κι ένας Γάλλος χειρουργός ονόματι Paul Broca, που εμείς τον λέμε Μπροκά, και έχουμε ορολογία από τις εργασίες του, π.χ. αφασία του Μπροκά, περιοχή του Μπροκά κ.ά. Οι Άγγλοι τον προφέρουν Μπρόουκα.

Στο OED:
Broca
(ˈbrəʊkə)
The name of the French surgeon and anthropologist Pierre Paul Broca (1824–80), applied (chiefly in the possessive case) to anatomical features, etc., discovered by or named after him (see quots.).

Από τους ευγενείς κυρίους Sir Nicholas Boarhunte και Sir Bernard Brocas (of Roche Court), νομίζω ότι ο δεύτερος θα προφέρεται από τους Εγγλέζους «Μπρόουκας» (για την ακρίβεια, «Μπρόουκαζ», αλλά γράφουμε Μπρόουκας :) ) και από τους Γάλλους «Μπροκά».

(γ) Ο Bono αλλιώς προφέρεται στα ισπανικά [μπόνο] και αλλιώς στα αγγλικά [μπόνοου] — σύμφωνα με τα λεξικά προφοράς, το forvo ή οποιαδήποτε συνέντευξη στο youtube.

 

[Alexandra]

1. (Νομίζω ότι) προφέρεται Μπρόουκας και συνήθως τα σεβόμαστε αυτά τα «οου» (π.χ. Τζίνα Ρόουλαντς), αν και όχι στην περίπτωση του Bono, που θα έπρεπε να είναι Μπόνοου.

Μια μιικρή ένσταση: η Τζίνα Ρόουλαντς γράφεται Rowlands, όχι Rolands. Δικαιολογημένα λοιπόν την προφέρουμε Ρόουλαντς. Αλλιώς θα προφέραμε και το Lower... Λόερ. Εδώ μιλάμε για την τάση της ελληνικής προφοράς να αποφεύγει τα πολλά "όου" όταν πρόκειται για ένα σκέτο όμικρον, όχι όταν ακολουθείται κι από w ή άλλο φθόγγο. Κι όταν έφερα ως παράδειγμα τον Bono, μιλούσα για το πρώτο όμικρον που δεν ακολουθεί την προφορά του bone.
Όσο για την προφορά του Μπόνο, εδώ τον λένε πεντακάθαρα Μπόνο και όχι Μπόνοου.

 

[Rogerios]

French names in -as

Φοβάμαι ότι για τα γαλλικά κύρια ονόματα που τελειώνουν σε -as (αλλά και σε -os) είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί κανόνας όσον αφορά το πότε προφέρεται και πότε όχι το τελικό -s (στατιστικά, τις περισσότερες φορές δεν προφέρεται, οι εξαιρέσεις όμως είναι αρκετές).

 

[nickel]

Και τον Cole Porter, ο ένας στους τέσσερις τον γράφει «Κολ Πόρτερ». Αλλά έβαλα τη Ρόουλαντ για να δείξω ότι δεν έχουμε πρόβλημα με μεταγραφές του τύπου —όου—α—. Ωστόσο, δεν με ενδιέφερε τόσο το ζήτημα της ακρίβειας των προφορών (δηλ. δεν με ενδιαφέρει πολύ αν στα γαλλικά είναι Μπροκά ή Μπροκάς, δεν είναι κανένα ιστορικό πρόσωπο). Σημασία έχει πόσο εξυπηρετούν στο διάβασμα. Γι' αυτό είπα ότι ο Μπρόκας μού θυμίζει ήρωα του Τσιφόρου. Μπορεί ο μεταφραστής να διαλέξει αυτή τη μεταγραφή για αυτόν ακριβώς το λόγο, για να θυμίζει ήρωα του Τσιφόρου. Και να του φάει το τελικό «ς» στο Μπροκά για να το κάνει ακόμα πιο διαφορετικό. Οι μεταγραφές των ονομάτων μυθιστορηματικών ηρώων περνάνε από άλλα κόσκινα.

Αλλά ο Bono προφέρεται «Μπόνοου», ακόμα και στο MP3 του inogolo. Και (μετα)γράφεται «Μπόνο». (Τον είπα τον πόνο μου.)

 

[Alexandra]

Και τον Cole Porter, ο ένας στους τέσσερις τον γράφει «Κολ Πόρτερ».

Και πριν από 40 χρόνια, οι τέσσερις στους τέσσερις.