antinode = αντικόμβος ή αντίκομβος

[skol]

Βλέπω ότι ο "αντικόμβος" χρησιμοποιείται ως απόδοση του antinode. Δεν ξέρω αν είναι καθιερωμένη απόδοση, σχετικά όμως με τον τονισμό μήπως χρειάζεται να ανέβει ο τόνος;
Οι κανόνες τονισμού σύνθετων λέξεων της αρχαίας που βλέπω εδώ δεν με βοηθούν να το εντάξω σε μια κατηγορία, ενώ δεν βρίσκω κάποιους αντίστοιχους κανόνες της νέας ελληνικής.

 

[Earion]

Η λέξη κόμβος φέρει επάνω της μια λόγια πατίνα, γι' αυτό θα προτιμούσα αναβιβασμό του τόνου: αντίκομβος

(αντίπραξη, αντίδοτο, αντίσωμα, αντίπαλος κ.ο.κ.)

 

[skol]

Δεν είναι όμως μόνο λόγιο φαινόμενο ο αναβιβασμός του τόνου στη σύνθεση.

Βρήκα τώρα μια γραμματική της νέας του Μπαμπινιώτη που έχει τον εξής κανόνα.

93. Στα σύνθετα υπάρχει η τάση αναβιβασμού του τόνου του β' συνθετικού. Μετακινούν τον τόνο στην προπαραλήγουσα σύνθετα ονόματα με β' συνθετικό όνομα παροξύτονο δισύλλαβο.​

Και αναφέρει τα παλιόφιλος, αμμόλοφος κλπ. Άρα και αντίκομβος
Κοίταξα και την γραμματική του Τριανταφυλλίδη η οποία όμως δεν έχει κάποιον τόσο ξεκάθαρο κανόνα.

Με την ευκαιρία να παρατηρήσω ότι ενώ η σχολική γραμματική της αρχαίας καλύπτει με μεγάλη λεπτομέρεια τον τονισμό των σύνθετων λέξεων, η σχολική γραμματική της νέας αναφέρει απλώς ότι:

Τονισμός των σύνθετων λέξεων
Ο τόνος στις σύνθετες λέξεις ή παραμένει στη συλλαβή στην οποία τονίζεται το β΄ συνθετικό (π.χ. μηχανή → ραπτομηχανή, ακούω → κρυφακούω) ή ανεβαίνει μία ή και δύο συλλαβές (π.χ. κεράσι → πετροκέρασο, μαγαζί → μικρομάγαζο).​

 

[Inachus]

Ένα δισύλλαβο που δεν ανεβάζει τον τόνο κατά τη σύνθεση είναι η αντιύλη.

 

[Zazula]

Ένα δισύλλαβο που δεν ανεβάζει τον τόνο κατά τη σύνθεση είναι η αντιύλη.

Και πιστεύω κοιτάμε μόνο τα παροξύτονα δισύλλαβα της λόγιας παράδοσης, όχι όλα γενικώς. Οπότε και αντιβία, αντικλίμαξ, αντικόσμος.

 

[Themis†]

Δεν νομίζω να υπάρχει κανόνας που να υποχρεώνει για κάποιον τονισμό, όσο κι αν στα αρχαία ο τόνος μάλλον θα ανέβαινε. Επειδή όμως πρόκειται για επιστημονικό όρο, το καθοριστικό στοιχείο είναι τι προτιμούν οι ειδικοί (εκτός περιπτώσεων γλωσσικού τερατουργήματος*). Ένα απλό γκούγκλισμα με πείθει ότι επικρατεί ο "αντικόμβος".

* Προσωπικά, ποτέ δεν θα γράψω "το πλανκτόν, του πλανκτόν", κι ας λένε ό,τι θένε οι ειδικοί. Όσο για το αμαρτωλό ζεύγος "προβιοτικά/ πρεβιοτικά", θα αναγκαστώ μεν να συμμορφωθώ, αλλά θα βάζω εντός παρενθέσεων τον αγγλικό όρο, ώστε να καταλαβαίνει ο αναγνώστης ότι στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε αγγλικά και όχι ελληνικά.

 

[skol]

Και ένα ακόμα παράδειγμα που δείχνει ότι ο κανόνας δεν είναι απόλυτος: χωρόχρονος αλλά και χωροχρόνος

 

[Duke_of_Waltham]

Και στους αυτοκινητόδρομους μοιάζει να κυριαρχεί ο ημικόμβος σε σχέση με τον ημίκομβο...