AIDS-related illness = νόσημα που σχετίζεται με το AIDS, νόσημα σχετιζόμενο με το AIDS

[mikenakis]

«ασθένεια σχετική με το AIDS»; «ασθένειες σχετικές με το AIDS»;

(Ολόκληρη η φράση είναι "She died from AIDS-related illness" και η ανυπαρξία του άρθρου "an" μου λέει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση το illness δεν αναφέρεται σε κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, παρά σε διάφορες ασθένειες, γι αυτό και νομίζω πως ο πληθυντικός ίσως να είναι καταλληλότερος.)

Εν πάση περιπτώσει, ρωτάω εδώ τον όρο γιατί φαντάζομαι πως ίσως να είναι ένας ιατρικός όρος που έχει συγκεκριμένη μετάφραση η οποία δεν συμπίπτει με τη λέξη προς λέξη μετάφραση.

Το πλήρες κείμενο: Annie Lennox: Why I am an HIV/AIDS activist

 

[nickel]

Προτείνω «νόσημα που σχετίζεται με το AIDS», αλλά δεν αποκλείεται να περάσει και κάποιος πιο σχετικός. Ένα γιατρό, ρε παιδιά!

 

[Alexandra]

Διαβάζοντας τον απλό τρόπο με τον οποίο εκφράζεται η Άννι Λένοξ, εγώ θα το απέδιδα πολύ απλά: Πέθανε από Έιτζ.
Η ομιλήτρια δεν είναι γιατρός, ούτε απευθύνεται σε ειδικούς. Μπορεί να ξέρουμε ότι δεν πεθαίνεις ακριβώς από Έιτζ, αλλά από πνευμονία ή διάφορες άλλες παθήσεις που εμφανίζονται λόγω της επίθεσης του ιού στο ανοσοποιητικό, αλλά ο απλός κόσμος λέει "Πέθανε από Έιτζ", κι αυτό μού φαίνεται ότι ταριάζει εδώ.

Βέβαια, δεν θα ήταν αυτή η πρότασή μου αν το κείμενο ήταν πιο εξειδικευμένο.

 

[nickel]

Συμφωνώ απολύτως.

Αλλά θα θέλαμε να έρθει και κάποιος που ξέρει από ιατρικά να μας δώσει μια υπεύθυνη γνώμη για τα πιο εξειδικευμένα κείμενα.

 

[mikenakis]

Η αλήθεια είναι ότι η Λένοξ γενικά μιλάει με απλή γλώσσα, και γι αυτό το λόγο έχω κάνει αρκετές επιλογές προς την κατεύθυνση της απλοποίησης στην παρούσα μετάφραση. Παρά ταύτα, όπως βλέπουμε, στο συγκεκριμένο σημείο η Λένοξ έκανε μια επιλογή εις βάρος της απλότητας και προς όφελος της ακρίβειας και της σαφήνειας, γιατί έτσι συνηθίζεται στις αγγλόφωνες χώρες, τουλάχιστον ανάμεσα σε άτομα που έχουν μια κάποια μόρφωση. (Και το ακροατήριο της παρούσας ομιλίας είναι σίγουρα μορφωμένοι άνθρωποι.) Το να πούμε λοιπόν ότι «ο απλός κόσμος λέει "Πέθανε από Έιτζ"» είναι μια παραδοχή ήττας, είναι σα να λέμε ότι οι Έλληνες καλά κάνουν και μιλάνε με λιγότερη σαφήνεια και ακρίβεια απ' ότι οι αγγλόφωνοι, και ότι ο επιστημονικά ορθός λόγος «δεν είναι για εμάς». Λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ να το δεχθώ αυτό.

 

[SBE]

Δεν είναι ζήτημα σαφήνειας αλλά πολιτικής ορθότητας για τους αγγλόφωνους. Εδώ και κάμποσα χρόνια έχει αποφασιστεί (σιωπηρά) να λέγεται ότι ο ιός δεν σκοτώνει, σκοτώνουν οι ασθένειες που προκαλούνται από αυτόν. Αυτό έγινε για τους γνωστούς λόγους: να μειωθεί ο φόβος κλπ. Η Λένοξ ΔΕΝ ΕΠΙΛΕΓΕΙ να χρησιμοποιήσει τη φράση, ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ τη σύμβαση. Δεν το κάνει γιατί έχει κάποια μόρφωση κλπ κλπ, ή γιατί θέλει στο συγκεκριμένο σημείο επιστημονική ακρίβεια- πιθανόν να μην το έκανε συνειδητά. Στην ελληνική γλώσσα δεν ξέρω αν υπάρχει αυτή η διάκριση.


Την άποψή μου για την πολιτική ορθότητα την έχω πει, νομίζω, δε χρειάζεται επανάληψη.

 

[mikenakis]

Ωραία: SBE, παρότι διαφωνούμε στα περί πολιτικής ορθότητας κλπ, αν είναι έτσι όπως το θέτεις, τότε σαφώς και έχω έναν σημαντικό επιπλέον λόγο για να βρω κάποιον όρο που να μεταφράζει όσο το δυνατόν πιο πιστά αυτό ακριβώς που είπε η Λένοξ, καθότι η όποια (συνειδητή ή μη, δεν ξέρουμε και δεν μας ενδιαφέρει) σκοπιμότητα πίσω από τη χρήση αυτού του όρου είναι σχετική με το θέμα της ομιλίας.

Μέχρι στιγμής έχω βρει τις εξής εναλλακτικές:
«πέθανε λόγω AIDS» (εξακολουθεί να μην με καλύπτει πλήρως)
«πέθανε από σχετιζόμενη ασθένεια με το AIDS» (μάλλον κακή απόπειρα μετάφρασης λέξη-προς-λέξη)
«πέθανε από αίτια που σχετίζονται με το AIDS» (καλούτσικο)
«πέθανε από επιπλοκές του AIDS» (δεν γνωρίζω αν στέκει ιατρικά.)

Εξακολουθώ να ελπίζω πως θα εμφανιστεί κάποιος ειδικός στην ιατρική ορολογία να μας πει τη γνώμη του.

 

[nickel]

Το «πέθανε από AIDS» έχει μια μικρή διαφορά από το «πέθανε λόγω AIDS» (είμαι σαφώς υπέρ του πρώτου).

Το «πέθανε από σχετιζόμενη ασθένεια με το AIDS» είναι ασύντακτο (σωστό: «πέθανε από ασθένεια σχετιζόμενη με το AIDS» ή «νόσημα σχετιζόμενο με το AIDS»).

Το «πέθανε από αίτια κ.λπ.» κάτι μου προκαλεί, που δεν μπορώ να το περιγράψω ακριβώς.

Το «πέθανε από επιπλοκές του AIDS» πιστεύω κι εγώ ότι δεν στέκει ιατρικά.

 

[drsiebenmal]

Αν δείτε το άρθρο στη γουίκη (Prognosis, εδώ), θα διαπιστώσετε π.χ. ότι The largest cause of AIDS morbidity today, globally, is tuberculosis co-infection [...]. Ίσως λοιπόν θα έπρεπε να πούμε απλά ότι «πέθανε από τις συνέπειες του AIDS».

 

[Cadmian]

Απ' τη στιγμή που δεν διευκρινίζεται το νόσημα, έτσι ώστε να'χουμε και αυτή καθ' αυτή την ιατρική διάσταση του όρου, μου φαίνεται ότι οι αποδόσεις που προτείνετε δυσκολεύουν το κείμενο πιο πολύ απ' όσο χρειάζεται. Εν τέλει συμφωνώ με την πρόταση του Nickel.

Εναλλακτικά, ίσως μπορείτε να πείτε «πέθανε από κλινικές εκδηλώσεις του ιού του Έϊτζ», που περικλείει όλα τα πιθανά νοσήματα.

 

[SBE]

Νομίζω ότι και οι κλινικές εκδηλώσεις δυσκολεύουν το κείμενο, πιο στρωτό μου φαίνεται αυτό που προτείνει ο δόχτορας- για τις επιπλοκές δεν ξέρω αν στέκει, αν ναι μου ακούγεται η καλύτερη λύση. Η φυματίωση και η πνευμονία είναι συνηθισμένες επιπλοκές πολλών νόσων και αίτια θανάτου από γρίππη (ιός) μέχρι καρκίνο.

 

[nickel]

Πάντως και στα αγγλικά το died of AIDS δεν θεωρείται ανακρίβεια ή σόλοικο ή δενξερωτί. Οικονομία λόγου θεωρείται.

 

[unique]

συνακόλουθες ασθένειες; (π.χ. σάρκωμα Καπόζι).

 

[nickel]

Μου θύμισες τα συνοδά νοσήματα, αλλά νομίζω ότι δεν τα λένε αυτά σε σχέση με το AIDS.

 

[Cadmian]

Υπάρχουν όμως οι ευκαιριακές λοιμώξεις και οι νεοπλασίες (εδώ και εδώ), αλλά άντε βαλ' το όλο μαζί σε υπότιτλο.

Μου φαίνεται πως πάει μακριά η βαλίτσα, αλλά τον τελευταίο λόγο τον έχει ο κύριος Mikenakis.

 

[unique]

Η ιατρική ορολογία (από όσα γνωρίζω) είναι «καθοριστικά νοσήματα έιτζ» (δεν ενδείκνυται στη συγκεκριμένη περίπτωση).

 

[Cadmian]

Η ιατρική ορολογία (από όσα γνωρίζω) είναι «καθοριστικά νοσήματα έιτζ» (δεν ενδείκνυται στη συγκεκριμένη περίπτωση).

Έχεις δίκιο, ρίχνοντας μιά ματιά εδώ φαίνεται πως τα καθοριστικά νοσήματα ή καθοριστικοί νόσοι του AIDS είναι ο όρος-ομπρέλα τόσο για τις λοιμώξεις, όσο και τις νεοπλασίες που προκαλούνται από τον ιό.

Και ναι, μάλλον δεν ταιριάζει στην συγκεκριμένη περίπτωση...

Πάντως, επειδή μπήκα σε σκέψεις και έψαξα λίγο τα κιτάπια μου (που μαζεύω σαν καλό pack rat), βρήκα τα εξής:

Επιπλοκή, η (ουσ.) (επιπλέκω = πλέκω πάνω σε κάτι): Επιπρόσθετο νοσηρό φαινόμενο που παρεμβαίνει στη διαδρομή μιας νόσου και επιδεινώνει την κατάσταση. (Θεοδώρου Κ. Β., Λεξικό Ιατρικής Ορολογίας Ερμηνευτικό και Ετυμολογικό, εκδόσεις Lege Artis, Αθήνα, 2005, σελ. 141)

Οπότε και οι επιπλοκές ενδέχεται να είναι μία καλή μέση λύση για την περίπτωση...

 

[daeman]

Το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. πάντως μεταφράζει ως εξής:

Early detection of co-infections and AIDS related diseases.
(UNGASS COUNTRY PROGRESS REPORT 2008 / GREECE, σελ. 12)

Έγκαιρη αντιμετώπιση των συλλοιμώξεων και των νοσημάτων που σχετίζονται με το AIDS.
(ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ UNGASS ΓΙΑ ΤΟ HIV/AIDS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΤΟ 2008, σελ. 11)​

 

[mikenakis]

Τότε λοιπόν, αυτό είναι: νοσήματα που σχετίζονται με το AIDS. Ευχαριστώ πολύ!