Ξέρω ότι το μοναδικό αποδεκτό και καθιερωμένο στην καθομιλούμενη υποκοριστικό για το φως είναι το "φωτάκι", όμως έχω δει αρκετές φορές, κυρίως σε ποιητικό περιβάλλον, να αναφέρεται ως "φωσάκι" (μπορεί να το διαπιστώσει κανείς με ένα απλό google search). Τι παίζει με αυτό; Είναι κάποιος παλαιότερος λόγιος τύπος που πλέον θεωρείται παρωχημένος; Είναι ιδιωματικός τύπος κάποιας ντοπιολαλιάς; Ή μήπως είναι λανθασμένος τύπος που επινοήθηκε εν μέσω ποιητικής αδείας; Πάντως από καθαρά λογική άποψη μου φαίνεται πιο σωστό το "φωσάκι" διότι σχηματίζεται από τον ενικό αριθμό σε αντίθεση με το "φωτάκι" που σχηματίζεται από τον πλυθηντικό, άσχετα αν το "φωσάκι" δεν μας κολλάει και πολύ στο αυτί λόγω του ότι όλοι έχουμε συνηθίσει τον καθιερωμένο τύπο "φωτάκι".
φωτάκι ή φωσάκι
- Thread starter bleep
- Start date
Όχι μόνο το υποκοριστικό· όλα τα παράγωγα και σύνθετα από τη λέξη φως σχηματίζονται από το θέμα φωτ-:
φωταγώγηση, φωταγωγία, φωταγωγός, φωταγωγώ, φωταέριο, φωταψία, φωτεινός, φωτεινότητα, φωτερός, φωτιά, φωτίζω, φώτιση, φώτισμα, φωτισμός, φωτιστικός, φωτοαντίγραφο, φωτοαντιγραφικός, φωτοβόλημα, φωτοβολία, φωτοβολίδα, φωτοβόλος, φωτοβολώ, φωτογένεια, φωτογενής, φωτόγραμμα, φωτογραμμετρία/φωτογραμμομετρία, φωτογραφία, φωτογραφίζω/φωτογραφώ, φωτογραφείο, φωτογράφιση/φωτογράφηση, φωτογραφικός, φωτογράφος, φωτοδότης, φωτοευαίσθητος, φωτοευπαθής, φωτοηλεκτρικός, φωτοηλεκτρισμός, φωτοηλιογράφος, φωτοθεραπεία, φωτοκύτταρο, φωτόλουτρο, φωτομετέωρο, φωτομέτρηση, φωτομετρία, φωτομετρικός, φωτόμετρο, φωτομηχανικός, φωτομοντάζ, φωτομοντέλο, φωτόνιο, φωτορεπορτάζ, φωτορεπόρτερ, φωτορομάντσο, φωτορυθμικός, φωτοσβέστης, φωτοσκίαση, φωτοστέφανο, φωτοστοιχείο, φωτοστοιχειοθεσία, φωτοστοιχειοθετώ, φωτοσύνθεση, φωτόσφαιρα, φωτοταξία, φωτοταχυμέτρηση, φωτοταχυμετρία, φωτοταχύμετρο, φωτοτροπισμός, φωτοτύπηση, φωτοτυπία, φωτοτυπικός, φωτοτυπώ, φωτοφοβία, φωτοχημεία, φωτοχημικός, φωτοχυσία.
Μοναδική εξαίρεση, ο φωσφόρος (και τα παράγωγά του), από την άλλη όμως: φωτοφόρος.
φωταγώγηση, φωταγωγία, φωταγωγός, φωταγωγώ, φωταέριο, φωταψία, φωτεινός, φωτεινότητα, φωτερός, φωτιά, φωτίζω, φώτιση, φώτισμα, φωτισμός, φωτιστικός, φωτοαντίγραφο, φωτοαντιγραφικός, φωτοβόλημα, φωτοβολία, φωτοβολίδα, φωτοβόλος, φωτοβολώ, φωτογένεια, φωτογενής, φωτόγραμμα, φωτογραμμετρία/φωτογραμμομετρία, φωτογραφία, φωτογραφίζω/φωτογραφώ, φωτογραφείο, φωτογράφιση/φωτογράφηση, φωτογραφικός, φωτογράφος, φωτοδότης, φωτοευαίσθητος, φωτοευπαθής, φωτοηλεκτρικός, φωτοηλεκτρισμός, φωτοηλιογράφος, φωτοθεραπεία, φωτοκύτταρο, φωτόλουτρο, φωτομετέωρο, φωτομέτρηση, φωτομετρία, φωτομετρικός, φωτόμετρο, φωτομηχανικός, φωτομοντάζ, φωτομοντέλο, φωτόνιο, φωτορεπορτάζ, φωτορεπόρτερ, φωτορομάντσο, φωτορυθμικός, φωτοσβέστης, φωτοσκίαση, φωτοστέφανο, φωτοστοιχείο, φωτοστοιχειοθεσία, φωτοστοιχειοθετώ, φωτοσύνθεση, φωτόσφαιρα, φωτοταξία, φωτοταχυμέτρηση, φωτοταχυμετρία, φωτοταχύμετρο, φωτοτροπισμός, φωτοτύπηση, φωτοτυπία, φωτοτυπικός, φωτοτυπώ, φωτοφοβία, φωτοχημεία, φωτοχημικός, φωτοχυσία.
Μοναδική εξαίρεση, ο φωσφόρος (και τα παράγωγά του), από την άλλη όμως: φωτοφόρος.
skol
Active member
skol
Active member
Το ΜΗΛΝΕΓ δίνει το φωσάκι σαν υποκοριστικό του φωσιού
φώσι [fósi], το (ουσ. ΟοIΙ2.1).
<λογοτ.>
Φως
Χρήσεις
«σπάν τ’ αστέρια ένα ένα/ και το ύστερο πάει φωσάκι του τσιγάρου σου/ κι εκείνο σώνεται/ πάτα το χάμου/ αντίο)»
(Οδυσσέας Ελύτης, Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας, «Το αμύγδαλο του κόσμου», εκδ. Ίκαρος)
–υποκορ. το φωσάκι (ΟοIΙ2.3) .
φώσι [fósi], το (ουσ. ΟοIΙ2.1).
<λογοτ.>
Φως
Χρήσεις
«σπάν τ’ αστέρια ένα ένα/ και το ύστερο πάει φωσάκι του τσιγάρου σου/ κι εκείνο σώνεται/ πάτα το χάμου/ αντίο)»
(Οδυσσέας Ελύτης, Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας, «Το αμύγδαλο του κόσμου», εκδ. Ίκαρος)
–υποκορ. το φωσάκι (ΟοIΙ2.3) .
Η φωσφατάση, λεκτικά και χημικά, προέρχεται από το φωσφορικό οξύ, δηλαδή αρχικά από τον φωσφόρο.
cougr
¥
Σε διάφορες ντοπιολαλιές χρησιμοποιείται κι ο τύπος φώσια.
Ξακολούθησαν έτσι ως μια ώρα δρόμο, όταν έφτασαν σε μια ράχη, οπούθε φαίνονταν τα Γιάννινα μέσα στη σκοτεινιά της νύχτας, με τα πολλά τους φώσια, σαν απέραντο πάπλωμα, κεντημένο με χρυσά αστέρια.
Χρήστος Χρηστοβασίλης- Ο Γκεσούλης
Edit: Τώρα μόλις πρόσεξα και την ανάρτηση #6 του/ της skol.
Ξακολούθησαν έτσι ως μια ώρα δρόμο, όταν έφτασαν σε μια ράχη, οπούθε φαίνονταν τα Γιάννινα μέσα στη σκοτεινιά της νύχτας, με τα πολλά τους φώσια, σαν απέραντο πάπλωμα, κεντημένο με χρυσά αστέρια.
Χρήστος Χρηστοβασίλης- Ο Γκεσούλης
Edit: Τώρα μόλις πρόσεξα και την ανάρτηση #6 του/ της skol.
Last edited:
Άρα η λύση του "μυστηρίου" είναι ότι μάλλον πρόκειται για ιδιωματισμό. Αρκετά λογικό, μιας και οι περισσότεροι από τους ποιητές που το έχουν γράψει σε ποιήματά τους έχουν καταβολές από κάποιο νησί. Το "φωσάκι" υπάρχει και σε τραγούδι του Αλκίνοου Ιωαννίδη, αλλά απ' ό,τι διάβασα σε κάποια συνέντευξή του η έμπνευσή του γι' αυτό προέρχεται από το ποίημα του Γιάννη Σκαρίμπα
skol
Active member
Μήπως είναι απλώς παρωχημένοι λεκτικοί τύποι; Δείτε τι γράφει μια παλιά γραμματική:
Τα εις α ή ας (β), οίον, γάλα, αίμα, άλας, ή μένουν άκλιτα (γ), ή γίνονται εις άτου ή ατιού· ως, αιμάτου και αιματιού· του αλάτου και αλατιού· ούτω, φώς, του φώς και φωσιού, πληθ. φώσια (ως εκ του φώσι ή φώσιον )· ούτω, κρέας ή κρήας ή κρηάς, γεν. του κρεάτου και κρεατιού· πληθ. τα κρέατα και κρηάτα.
Τα εις α ή ας (β), οίον, γάλα, αίμα, άλας, ή μένουν άκλιτα (γ), ή γίνονται εις άτου ή ατιού· ως, αιμάτου και αιματιού· του αλάτου και αλατιού· ούτω, φώς, του φώς και φωσιού, πληθ. φώσια (ως εκ του φώσι ή φώσιον )· ούτω, κρέας ή κρήας ή κρηάς, γεν. του κρεάτου και κρεατιού· πληθ. τα κρέατα και κρηάτα.