υποθάλπω / περιθάλπω

[Alexandra]

Το λεξικό της Magenta έπεσε σε λούμπα νομίζω. Έμπλεξε το περιθάλπω με το υποθάλπω. Σωστά;

ΛΚΝ
υποθάλπω [ipoθálpo] -ομαι Ρ αόρ. υπέθαλψα, απαρέμφ. υποθάλψει, (παθ. μόνο στο ενεστ. θ.) : συντηρώ ή τροφοδοτώ κρυφά κτ. το οποίο είναι ή θεωρείται κακό (νοσηρή κατάσταση, μίσος κτλ.): Yποθάλπει την έχθρα. Yποθάλπουν την εξέγερση. ~ εγκληματία, του παρέχω κάλυψη, στέγη, τροφή, προστασία. Kατηγορήθηκε ότι με τα άρθρα του υπέθαλπε την τρομοκρατία.[λόγ. < ελνστ. ὑποθάλπω, αρχ. σημ.: `ζεσταίνω από μέσα΄]

περιθάλπω [periθálpo] -ομαι Ρ αόρ. περιέθαλψα, απαρέμφ. περιθάλψει, (παθ. μόνο στο ενεστ. θ.) : (λόγ.) προσφέρω προστασία και φροντίδα σε πρόσωπο που βρίσκεται σε μεγάλη δυστυχία και αδυνατεί να την αντιμε τωπίσει μόνο του: ~ ένα φτωχό / ένα γέρο. ~ πρόσφυγα / πολιτικό φυγά δα. Περιέθαλψαν τους τραυματίες.[λόγ. < ελνστ. περιθάλπω]

MAGENTA
περιθάλπω εγκληματία
harbour
ρ. περιθάλπω: harbour a criminal περιθάλπω εγκληματία # κρυφονοιώθω, "τρέφω": he harbours suspicions τρέφει υποψίες § harbour a grudge against.. μνησικακώ κατά.. # φιλοξενώ, προσφέρω άσυλο ή στέγη: the city dump harbours rats η χωματερή φιλοξενεί αρουραίους.

 

[drsiebenmal]

Όπως φαίνεται και από τα λήμματα του ΛΚΝ, υπάρχουν σημασίες του περιθάλπω πολύ κοντινές σε σημασίες του υποθάλπω (κυρίως όσες έχουν σχέση με την προστασία). Για το harbour a criminal προσωπικά θα χρειαζόμουν μάλλον και λίγα συμφραζόμενα. Εδώ, ας πούμε, το δίνει ως to give a shelter (άρα περιθάλπω).

 

[Alexandra]

Κοίτα, η περίθαλψη έχει πάντα θετικό πρόσημο, ενώ η υπόθαλψη αρνητικό. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να προσφέρεις φροντίδα και άσυλο, αλλά στην περίθαλψη τα προσφέρεις σε αναξιοπαθούντες, ενώ στην υπόθαλψη σε κακοποιούς. Γι' αυτό η υπόθαλψη είναι αδίκημα, αλλά δεν νομίζω ότι είναι ποτέ η περίθαλψη αδίκημα.

 

[dominotheory]

.....
Νομίζω ότι έχει δίκιο η Αλεξάνδρα, όσον αφορά τόσο την καθιερωμένη (αρνητική) συνδήλωση του υποθάλπω όσο και τη συγκεκριμένη σύναψη (υποθάλπω εγκληματία).

 

[dominotheory]

Κοίτα, η περίθαλψη έχει πάντα θετικό πρόσημο, ενώ η υπόθαλψη αρνητικό. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να προσφέρεις φροντίδα και άσυλο, αλλά στην περίθαλψη τα προσφέρεις σε αναξιοπαθούντες, ενώ στην υπόθαλψη σε κακοποιούς. Γι' αυτό η υπόθαλψη είναι αδίκημα, αλλά δεν νομίζω ότι είναι ποτέ η περίθαλψη αδίκημα.

Επίσης, προς επίρρωσιν, μπορούμε να φανταστούμε έναν γιατρό να περιθάλπει έναν τραυματισμένο εγκληματία (δηλαδή να τον φροντίζει) στη μέση του δρόμου, χωρίς να τον υποθάλπει.

 

[nickel]

Προσπάθεια να λύσω το μυστήριο: Στο Penguin, όπου είχε δουλέψει και ο Τσαμπουνάρας του Magenta, είχε περάσει η απόδοση «περιθάλπω» για το give shelter to, υποθέτω. Ο Τσαμπουνάρας έκανε το λάθος να προσθέσει το «harbour a criminal περιθάλπω εγκληματία», που όμως πρέπει να γίνει «υποθάλπω». :-(

 

[Alexandra]

Το θέμα είναι ότι το λεξικό το χρησιμοποιούν και άτομα που δεν τους περνάει από το μυαλό ότι ένα λεξικό μπορεί να περιέχει λάθος, και μάλιστα γλωσσικό λάθος στα ελληνικά, όχι μεταφραστικό λάθος.

Α, και μια αναζήτηση για τη λέξη "υποθάλπω" στο ίδιο λεξικό, βγάζει τα εξής:

Υποθάλπω
abet [ebEt] ρ. you are abetting theft υποθάλπεις κλοπή
foment [foumEnt] ρ. foment rebellion υποθάλπω εξέγερση