το μπούνκερ

[nickel]

Κάποιος ακροατής έκανε παρατήρηση σε εκφωνητή ραδιοσταθμού επειδή έλεγε «μπούνκερ» και όχι «μπάνκερ», δηλαδή με την αγγλική προφορά. Κακώς, διότι η λέξη για το οχυρό καταφύγιο μάς έχει έρθει από τη γερμανική γλώσσα και με αυτή την προφορά, ως «μπούνκερ», έχει επικρατήσει σε διάφορα κείμενα. Για παράδειγμα:


Στο Βήμα (>50 ευρήματα):
Τα μυστικά των μπούνκερ https://www.tovima.gr/2010/04/21/opinions/ta-mystika-twn-mpoynker/
Παγιδευμένοι στο «μπούνκερ» του Μαξίμου https://www.tovima.gr/printed_post/pagideymenoi-lfsto-mpounker-tou-maksimou/
Ο υιός Ιωάννης-Βλαδίμηρος Καλογρίτσας κλείστηκε στο «μπούνκερ» της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και […] https://www.tovima.gr/2016/09/10/politics/oi-amartwles-ergolabies-toy-k-kalogritsa/
αρχίζομε να βλέπομε πως είναι ανέφικτο να προσπαθούμε να κατασκευάζομε αντισεισμικά «μπούνκερ» (Θ. Τάσιος) https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/to-mpeton-kai-oi-seismoi/
[από αγγλικά] Η Ντάουνινγκ Στριτ έχει μεταβληθεί σε κλειστό μπούνκερ, που κωφεύει στις εκκλήσεις πραγματιστών βουλευτών […] https://www.tovima.gr/2019/03/22/world/dw-agnosta-ta-epomena-vimata-tis-mei/
τα καινούργια γραφεία της ΜΙ6 έχουν μεταφερθεί στο μπούνκερ που είχε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο https://www.tovima.gr/2012/11/01/culture/oi-tainies-tis-ebdomadas-enas-mpont-poy-tha-zilepsei-o-son-koneri/

Στα Νέα (>100 ευρήματα)
ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ του μπούνκερ φοβάμαι ότι έχουν αρχίσει να αποκτούν αρκετοί κυβερνητικοί, με αιχμή το οικονομικό επιτελείο.
(bunker mentality = σύνδρομο του πανταχόθεν βαλλόμενου, σύνδρομο περιχαράκωσης)

Στην Καθημερινή (>200 ευρήματα):
Το μπούνκερ όπου θα μεταφερόταν ο πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι σε περίπτωση που ξεσπούσε ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Η διπλή, χαλύβδινη σφραγισμένη πόρτα προς το καταφύγιο, το μπούνκερ, του τελευταίου δικτάτορα της Ρουμανίας Νικολάι Τσαουσέσκου

Γενικώς, σε εφημερίδες
https://www.google.com/search?clien...ma.gr+OR+site:kathimerini.gr+OR+site:tanea.gr

και σε βιβλία
https://www.google.com/search?tbm=bks&q="μπούνκερ"

και σε τίτλο βιβλίου:
Στο Μπούνκερ του Χίτλερ (τίτλος βιβλίου, στα γαλλικά: Dans le Bunker de Hitler: 23 Juillet 1944 - 29 Avril 1945)
http://www.biblionet.gr/book/126522/Von_Loringhoven,_Bernd_Freytag/Στο_Μπούνκερ_του_Χίτλερ

Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το «μπούνκερ» είναι άλλη μια λέξη που έχουμε πάρει από τη γερμανική γλώσσα. Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι γιατί δεν έχει μπει ακόμα σε κανένα από τα μεγάλα λεξικά...

 

[anepipsogos]

Εδώ τα βλέπω και ως στενά κελιά βασανισμού τα μπούνκερ:

https://books.google.gr/books?id=92...hUKEwi67P-Kg63rAhXrZxUIHTq4D-wQ6AEwBnoECAUQAg

 

[nickel]

Η σημασία της φυλακής, της «στενής», είναι γερμανική αργκό. Η σημασία δεν έχει περάσει στην ελληνική (ή στην αγγλική).

Με την ευκαιρία, η αγγλική Wikipedia έχει κάποια ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία:

The word bunker originates as a Scots word for "bench, seat" recorded 1758, alongside shortened bunk "sleeping berth".[2] The word possibly has a Scandinavian origin: Old Swedish bunke means "boards used to protect the cargo of a ship".[3] In the 19th century the word came to describe a coal store in a house, or below decks in a ship. It was also used for a sand-filled depression installed on a golf course as a hazard.[4]

In the First World War the belligerents built underground shelters, called dugouts in English, while the Germans used the term Bunker.[5][6] By the Second World War the term came to be used by the Germans to describe permanent structures both large: blockhouse, and small: pillbox, and to bombproof shelters both above ground (as in Hochbunker) and below ground (such as the Führerbunker).[7] The military sense of the word was imported into English during World War II, at first in reference to specifically German dug-outs; according to the Oxford English Dictionary, the sense of "military dug-out; a reinforced concrete shelter" is first recorded on 13 October 1939, in "A Nazi field gun hidden in a cemented 'bunker' on the Western front".[8] All the early references to its usage in the Oxford English Dictionary are to German fortifications. However, in the Far East the term was also applied to the earth and log positions built by the Japanese, the term appearing in a 1943 instruction manual issued by the British Indian Army and quickly gaining wide currency.[9]

By 1947 the word was familiar enough in English that Hugh Trevor-Roper in The Last Days of Hitler was describing Hitler's underground complex near the Reich Chancellery as "Hitler's own bunker" without quotes around the word bunker.[8]
https://en.wikipedia.org/wiki/Bunker#Etymology

 

[drsiebenmal]

Να προσθέσω ότι, όπως φαίνεται και από τα (περισσότερα, υπάρχουν 1-2 εξαιρέσεις) παραδείγματα που συγκέντρωσε ο nickel, το μπούνκερ στα ελληνικά δεν είναι απλώς ένα (αντιαεροπορικό συνήθως αλλά όχι πάντα) καταφύγιο, αλλά έχει και μια κακόσημη χροιά. Είναι κάπου όπου επιλέγουν να κρυφτούν οι «κακοί». Λογικό αν σκεφτούμε από πού ήρθε η λέξη στα ελληνικά. (Και ίσως, κατ' επέκταση, ένα υπόγειο μέρος όπου γίνεται κάτι κακό, όπως στο κελί βασανισμού που εντόπισε ο anepipsogos...)

(Στα γερμανικά έχει επίσης και την έννοια της «αποθήκης», οπότε προσοχή!)

 

[Alexandra]

Παρατήρηση άνευ σοβαρότητας: στη Σκοτία "μπούνκερ" το προφέρουν. Όπως λένε και "ρούγκμπι" αντί για "ράγκμπι", και διάφορα άλλα.