Αν κοιτάξουμε τη νέα Γραμματική του γυμνασίου, γράφει για τις λόγιες μετοχές:
Πολύ σπάνια χρησιμοποιούνται, σε πολύ τυπικό ύφος, κατά κανόνα σε κείμενα θεολογικού περιεχομένου αλλά και στον δημοσιογραφικό λόγο, ορισμένοι τύποι μετοχών που προέρχονται από την Καθαρεύουσα και κλίνονται σύμφωνα με τα αντίστοιχα επίθετα της αρχαίας ελληνικής. Τέτοιοι τύποι παρουσιάζονται:
• Στη μετοχή του ενεστώτα ενεργητικής φωνής σε -ων, -ουσα, -ον (π.χ. ελπίζων) ή σε -ών, -ούσα, -όν / -ούν (π.χ. αναιρών).
• Στη μετοχή του αορίστου της ενεργητικής φωνής σε -ας, -ασα, -αν, π.χ. αμαρτήσας, ποθήσας κ.ά.
• Στη μετοχή του αορίστου της παθητικής φωνής σε -είς, -είσα, -έν, π.χ. υποσχεθείς, δανεισθείς κ.ά.
Στη σελίδα 115 αναφέρει ότι «λειτουργούν συνήθως ως επίθετα». Δεν είδα να γράφει πώς κλίνονται όλες αυτές οι μετοχές / επίθετα, μόνο τα επίθετα σε -ων, -ούσα, -ον, αλλά μπορούμε να το βρούμε στη γραμματική των αρχαίων, στο Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο και το ΛΚΝ (Ε12γ και Ε12δ), στο Λεξισκόπιο, την Ελληνομάθεια κ.α.
Από το ΛΚΝ:
E12γ | διασωθείς | διασωθέντος | διασωθέντα | διασωθείς
| διασωθέντες | διασωθέντων | διασωθέντες | διασωθέντες
| διασωθείσα | διασωθείσης & διασωθείσας | διασωθείσα | διασωθείσα
| διασωθείσες | διασωθεισών | διασωθείσες | διασωθείσες
| διασωθέν | διασωθέντος | διασωθέν | διασωθέν
| διασωθέντα | διασωθέντων | διασωθέντα | διασωθέντα
E12δ | λήξας | λήξαντος | λήξαντα | λήξας
| λήξαντες | ληξάντων | λήξαντες | λήξαντες
| λήξασα | ληξάσης & λήξασας | λήξασα | λήξασα
| λήξασες | ληξασών | λήξασες | λήξασες
| λήξαν | λήξαντος | λήξαν | λήξαν
| λήξαντα | ληξάντων | λήξαντα | λήξαντα
Βλέπουμε ότι έχει περάσει η απλοποίηση της δημοτικής στη γενική ενικού των θηλυκών (της διασωθείσης ή της διασωθείσας), αλλά δεν έχει περάσει ο τύπος που παρατηρείται στη γενική ενικού κάποιων αρσενικών μετοχών/επιθέτων (αν και όχι όλων), π.χ.
του καταδικασθέντα
του συλληφθέντα
του παραιτηθέντα
του διασωθέντα
του γεννηθέντα
του νεοαφιχθέντα
του επιζήσαντα
του διατελέσαντα
του πτωχεύσαντα
ο κλέψας του κλέψαντα!
Το αποκορύφωμα:
του προστήσαντα και του προστηθέντα
http://www.kostasbeys.gr/articles.php?s=2&mid=1479&mnu=3&id=22680
Και στο «Πιστεύω» έχουμε καμιά ντουζίνα μετοχές αορίστου σε αιτιατική πτώση (γεννηθέντα, ποιηθέντα, σαρκωθέντα), αλλά κάποιοι δεν έχουν πρόβλημα να τις μεταφέρουν στη γενική και να γράφουν «του σταυρωθέντα».
Κανονικά, αυτές οι γενικές θεωρούνται λανθασμένες αλλά στο μέλλον θα δούμε τις γραμματικές να προσθέτουν και αυτόν τον τύπο. Ή κάνω λάθος;
Πολύ σπάνια χρησιμοποιούνται, σε πολύ τυπικό ύφος, κατά κανόνα σε κείμενα θεολογικού περιεχομένου αλλά και στον δημοσιογραφικό λόγο, ορισμένοι τύποι μετοχών που προέρχονται από την Καθαρεύουσα και κλίνονται σύμφωνα με τα αντίστοιχα επίθετα της αρχαίας ελληνικής. Τέτοιοι τύποι παρουσιάζονται:
• Στη μετοχή του ενεστώτα ενεργητικής φωνής σε -ων, -ουσα, -ον (π.χ. ελπίζων) ή σε -ών, -ούσα, -όν / -ούν (π.χ. αναιρών).
• Στη μετοχή του αορίστου της ενεργητικής φωνής σε -ας, -ασα, -αν, π.χ. αμαρτήσας, ποθήσας κ.ά.
• Στη μετοχή του αορίστου της παθητικής φωνής σε -είς, -είσα, -έν, π.χ. υποσχεθείς, δανεισθείς κ.ά.
Στη σελίδα 115 αναφέρει ότι «λειτουργούν συνήθως ως επίθετα». Δεν είδα να γράφει πώς κλίνονται όλες αυτές οι μετοχές / επίθετα, μόνο τα επίθετα σε -ων, -ούσα, -ον, αλλά μπορούμε να το βρούμε στη γραμματική των αρχαίων, στο Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο και το ΛΚΝ (Ε12γ και Ε12δ), στο Λεξισκόπιο, την Ελληνομάθεια κ.α.
Από το ΛΚΝ:
| διασωθέντες | διασωθέντων | διασωθέντες | διασωθέντες
| διασωθείσα | διασωθείσης & διασωθείσας | διασωθείσα | διασωθείσα
| διασωθείσες | διασωθεισών | διασωθείσες | διασωθείσες
| διασωθέν | διασωθέντος | διασωθέν | διασωθέν
| διασωθέντα | διασωθέντων | διασωθέντα | διασωθέντα
E12δ | λήξας | λήξαντος | λήξαντα | λήξας
| λήξαντες | ληξάντων | λήξαντες | λήξαντες
| λήξασα | ληξάσης & λήξασας | λήξασα | λήξασα
| λήξασες | ληξασών | λήξασες | λήξασες
| λήξαν | λήξαντος | λήξαν | λήξαν
| λήξαντα | ληξάντων | λήξαντα | λήξαντα
Βλέπουμε ότι έχει περάσει η απλοποίηση της δημοτικής στη γενική ενικού των θηλυκών (της διασωθείσης ή της διασωθείσας), αλλά δεν έχει περάσει ο τύπος που παρατηρείται στη γενική ενικού κάποιων αρσενικών μετοχών/επιθέτων (αν και όχι όλων), π.χ.
του καταδικασθέντα
του συλληφθέντα
του παραιτηθέντα
του διασωθέντα
του γεννηθέντα
του νεοαφιχθέντα
του επιζήσαντα
του διατελέσαντα
του πτωχεύσαντα
ο κλέψας του κλέψαντα!
Το αποκορύφωμα:
του προστήσαντα και του προστηθέντα
http://www.kostasbeys.gr/articles.php?s=2&mid=1479&mnu=3&id=22680
Και στο «Πιστεύω» έχουμε καμιά ντουζίνα μετοχές αορίστου σε αιτιατική πτώση (γεννηθέντα, ποιηθέντα, σαρκωθέντα), αλλά κάποιοι δεν έχουν πρόβλημα να τις μεταφέρουν στη γενική και να γράφουν «του σταυρωθέντα».
Κανονικά, αυτές οι γενικές θεωρούνται λανθασμένες αλλά στο μέλλον θα δούμε τις γραμματικές να προσθέτουν και αυτόν τον τύπο. Ή κάνω λάθος;
