τις, της και τοις... βοήθεια!

[skapeti]

Δεν μπορώ να καταλάβω τι διαφορά έχει το «τοις εκατό» από το π.χ. «της Μαρίας».
Στην δοτική πτώση λέει «προσδιορίζουμε ότι σε κάποιον πρέπει να δοθεί κάτι».
Με το «της» στην περίπτωση «χτένα της Μαρίας» προσδιορίζουμε ότι κάτι ανήκει στην Μαρία... αν καταλαβαίνω καλά.
Στην περίπτωση «τοις εκατό», δηλαδή π.χ. «ένα τοις εκατό», μπορείτε να μου εξηγήσετε με παραπάνω λόγια τι το διαφορετικό προσδιορίζουμε από την περίπτωση «της Μαρίας» από το ότι το «ένα» ανήκει σε ένα σύνολο από εκατό;

Με συγχωρείτε αν δεν είναι πάλι σαφής η ερώτηση.

Ευχαριστώ

 

[Themis†]

Το "ένα τοις εκατό" σημαίνει "ένα στα εκατό". Σε παλαιότερα καθαρευουσιάνικα κείμενα θα το συναντήσεις και με τη μορφή "επί τοις εκατόν". Δεν είναι κτητικό και δεν έχει καμία σχέση με τα συμπράγκαλα της Μαρίας. Απλώς έχει παγιωθεί σαν απολίθωμα σε καθαρευουσιάνικη μορφή (αν και λείπει το "ν" του "εκατόν"). Για νοηματική αποσαφήνιση, θα μπορούσες να σκεφτείς τα αντίστοιχα κοινότατα: "Τρεις στους δέκα Έλληνες βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας", "Ένας στους τρεις Ευρωπαίους δηλώνει ότι..." κτλ.

 

[skapeti]

Το «ένα στα εκατό» ομως δεν δηλώνει ότι κάτι πρέπει να δοθεί κάπου, όπως λέει στον ορισμό της δοτικής; Ίσως έπρεπε να ρωτήσω τι ακριβώς είναι η δοτική.

 

[drsiebenmal]

Η δοτική είναι μια πτώση (όπως η ονομαστική, η γενική κλπ) που υπήρχε στα αρχαία ελληνικά αλλά δεν υπάρχει στη σύγχρονη γλώσσα. Επειδή κάτι ήταν σε δοτική δεν σήμαινε μόνο ότι κάτι δίνεται κάπου. Υπήρχαν και άλλες περιπτώσεις (δες π.χ. πιο κάτω το «εντάξει»). Έχουν απομείνει όμως από τα αρχαία τυποποιημένες φράσεις σε δοτική που τις χρησιμοποιούμε όπως είναι, σαν ζωντανά απολιθώματα. Μερικά παραδείγματα από τέτοιες δοτικές είναι:

Εντάξει = εν + τάξει (δοτική του αρχαίου η τάξις, που σήμερα το λέμε η τάξη). Εν τάξει σήμεινε ότι είναι μέσα στην τάξη, στη σειρά του, άρα... εντάξει.

Δόξα τω Θεώ. Να δίνουμε δόξα στον Θεό (αυτό το τω είναι το άρθρο της αρχαίας δοτικής και το Θεώ με ωμέγα δεν είναι ανορθόγραφο, έτσι γραφόταν η δοτική της λέξης Θεός).

Πέντε τοις εκατό σημαίνει πέντε από τα εκατό, πέντε στα εκατό.

Εδώ θα βρεις πολλές τέτοιες απολιθωμένες φράσεις, μερικές δεν τις αναγνωρίζουμε καν επειδή μοιάζουν με φράσεις/λέξεις των νέων ελληνικών.

 

[skapeti]

Ευχαριστώ για τις απαντήσεις