τζιβαέρι

Earion

Moderator
Staff member
Σίμων, κανείς δεν έχει τραγουδήσει καλύτερα το «Τζιβαέρι» από τη Δόμνα Σαμίου.


Δεν ήταν η πρώτη που το είπε, αλλά εκείνη το ανέδειξε και παρέμεινε έμβλημά της.
 
Ευχαριστώ πάρα πολύ - τη Δόμνα Σαμίου (είναι Δόμνα απ'τη λατινική λέξη domina; ) την πρωτοακούω αλλά κατενθουσιάστηκα από τη φωνή της.
 

Earion

Moderator
Staff member
Μπράβο SBE, πολύ ενδιαφέρον. Ας το βάλουμε ολόκληρο το απόσπασμα:

Her own second name, Domna, looks to anyone famil­iar with Latin like an abbreviated form of domina “lady”, “mistress” in Latin; so it would be equivalent to the Aramaic Martha, which means mistress, wife of a king. But that tempting and convenient etymology was false. A man who married Domna thinking that her name was an omen of his future greatness would have been deceiving himself. The origin of the name lies in the Arabic Dumayna, an archaic diminutive of dimna, and etymologically connected with the colour word for black. We do not know what Domna was called at home. Her sister Maesa’s name is also Arab, thought to be from a verb masa, “walk with a swinging gait”, and one of her daughters has the feminine version of the dynastic Sohaemus (another word connot­ing blackness), the second, Mamaea, presents yet another Semitic name, bearing out the view that in Syria they continued in use for the women of a family. It would have been strange if only Domna had been given a regular Latin cognomen. Nonetheless, there was a temptation, once she had become Augusta, for Latin-speaking outsiders to see her name as an hon­orific title, if they thought about it, and that is what has happened in some inscriptions.

Barbara Levick. Julia Domna: Syrian Empress. London: Routledge, 2007, p. 18.
 

GeorgA

New member
Δεν είναι τουρκική ούτε αραβική λέξη. Είναι μάλλον λατινική που πιθανώς εισήλθε στον αραβοτουρκικό χώρο κατά την βυζαντινή εποχή. Ίδια λέξη με το jewel.
http://www.etymonline.com/index.php?term=jewel

Στη Λέσβο χρησιμοποιείται και η λέξη "τζι(γ)ιέρι" με την έννοια του εντοσθίου (καρδιά κτλ), αλλά δεν ξέρω αν έχει την ίδια προέλευση. Ίσως κατά συνεκδοχή (κάτι πολύτιμο).
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Δεν είναι τουρκική ούτε αραβική λέξη. Είναι μάλλον λατινική που πιθανώς εισήλθε στον αραβοτουρκικό χώρο κατά την βυζαντινή εποχή.
Υπάρχει κάπου κάποια υπόθεση/αναφορά ή κάποιος σύνδεσμος γι' αυτή την ερμηνεία; Γιατί ένα μάλλον και ένα πιθανώς δεν προσφέρουν μόνα τους πολύ στιβαρή ετυμολογική βάση.

(Και καλωσόρισες.)
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Καλησπέρα και καλώς ήρθες!

Θα ήθελες μήπως να γράψεις από πού προκύπτει πως η λέξη είναι λατινική; Θέλω να πω, μου λείπει ο ενδιάμεσος τύπος που δημιούργησε «τζιβαέρι» από τα «jouel» και «jocus».

Νομίζω πως είναι πιο λογική η ετυμολόγηση που προτείνει και το ΛΚΝ και το Βικιλεξικό, περσικό μέσω αραβικής ~ Ar cawhar جوهر [#cwhr q.] cevher, öz, kıymetli taş ~ OFa gavhar/gōhar a.a. («πολύτιμες πέτρες») (Nişanyan)

Όσο για το τζιέρι/τζιγέρι, που είναι διαδεδομένο σε όλη την Ελλάδα και ιδίως εκεί όπου υπάρχουν μικρασιάτες, η λέξη είναι τουρκική, ciğer = σπλάχνο (και με προσδιοριστικό μπροστά διάφορα όργανα του σώματος, π.χ. ak ciğer (λευκό σπλάχνο) = πνεύμονας, kara ciğer (μαύρο σπλάχνο) = το συκώτι), και η ετυμολογία βλέπω πως δίνει απώτερο ινδοευρωπαϊκό έτυμο που πέρασε στα τουρκικά μέσω της περσικής: ~ Fa cigar/cīgar جگر/جيگر karaciğer << OFa yakar/cagar a.a. = Ave yākarə a.a. = Sans yákr̥t यकृत् a.a. << HAvr *yēkʷr- a.a. (και πάλι Nişanyan)
 
Top