κυριώνυμος ημέρα

[seimontadtecwyn]

Γεια σας

Από τη Βικιπαίδεια:
Η εορτή της Υπαπαντής ανήκει στις εορτές του δωδεκαόρτου, δηλαδή τις σημαντικότερες 12 εορτές της Εκκλησίας. Ο εορτασμός της (καταβασίες) ξεκινάει στις 15 Ιανουαρίου, μετά την απόδοση των Φώτων (τέλος της περιόδου των Φώτων 14 Ιανουαρίου), κορυφώνεται την κυριώνυμο ημέρα, 2 Φεβρουαρίου, και ολοκληρώνεται στις 9 Φεβρουαρίου με την απόδοση της εορτής.

Είναι σωστή η χρήση της έκφρασης "κυριώνυμος ημέρα"; Νόμιζα πως η κυριώνυμος ημέρα είναι η Κυριακή γιατί ονομάζεται από του Κυρίου. Η λέξη Υπαπαντή δεν περιέχει το στοιχείο "κύριος".

Σ

 

[nickel]

Γεια σου, Σάιμον. Εδώ βρίσκουμε τη διεσταλμένη σημασία της λέξης:

Κυριώνυμος (σύνθετη λέξη από τις λέξεις Κύριος και όνομα) ονομάζεται γιατί πήρε το όνομά της από τον Κύριο, τον Χριστό. Κυριώνυμος ημέρα ονομάζεται επίσης και κάθε Κυριακή του έτους –ας μην ξεχνάμε ότι η Κυριακή είναι αναστάσιμη μέρα. Επίσης, κυριώνυμος λέγεται η ημέρα η οποία έχει οριστεί από την Εκκλησία ως ημέρα εορτασμού μιας Δεσποτικής ή Θεομητορικής εορτής ή μνήμης Αγίου.

 

[seimontadtecwyn]

Ευχαριστώ πολύ - λοιπόν εδώ ο Κύριος ή μάλλον κύριος είναι ο Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος;

 

[nickel]

Η Υπαπαντή είναι «Δεσποτική και Θεομητορική εορτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας» (Βικιπαίδεια), οπότε μια χαρά ταιριάζει στην τελευταία σημασία.

 

[seimontadtecwyn]

Τι θα πει Δεσποτική εδώ ακριβώς; Σε τι ή ποιούς αναφέρεται;

 

[nickel]

Του Χριστού (ως δεσπότη).

δεσποτική εορτή & γιορτή: ΕΚΚΛΗΣ. προς τιμήν του Χριστού: η ~ ~ της Αναλήψεως/της Πεντηκοστής/των Χριστουγέννων.

Αρχικη - Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας

Ηλεκτρονική έκδοση του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας

christikolexiko.academyofathens.gr

 

[seimontadtecwyn]

Αχά! Γι'αυτό ο δεσπότης της δεσποτικής εορτής είναι ο ίδιος ο Χριστός, ευχαριστώ.
Ίσως χρησιμοποείται επίθετο που προέρχεται από ΔΕΣΠΟΤΗΣ γιατί δεν υπάρχει κατάλληλο επίθετο από τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ, τι σκέπτεστε σχετικά μ'αυτό;
Ίσως η αγγλική γλώσσα να με μπερδεύει γιατί η λέξη DESPOT συνήθως (όχι πάντα) είναι υποτιμητική.

 

[nickel]

Lord, master, despot

Ίσως χρησιμοποιείται επίθετο που προέρχεται από ΔΕΣΠΟΤΗΣ γιατί δεν υπάρχει κατάλληλο επίθετο από τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ, τι σκέπτεστε σχετικά μ'αυτό;

We also have κυριακός, as in κυριακή προσευχή, κυριακή αργία, κυριακός οίκος and, of course, κυριακόν δώμα > church.
But we can afford to have two words for 'lord', as you have lord and master.

 

[Duke_of_Waltham]

Ίσως η αγγλική γλώσσα να με μπερδεύει γιατί η λέξη DESPOT συνήθως (όχι πάντα) είναι υποτιμητική.

Ναι, το δεσποτικός στα ελληνικά δεν έχει αρνητική έννοια όταν αφορά την εκκλησία.

Ακόμα και το ίδιο το δεσπότης το χρησιμοποιούν άνθρωποι όπως η γιαγιά μου αντί για μητροπολίτης («λαϊκή χρήση» σύμφωνα με το λεξικό), ενώ το θηλυκό του είναι το δέσποινα, που χρησιμοποιείται για την Παναγία (και ως γυναικείο όνομα). Γενικά τα δεσπότης/δέσποινα δεν τα ακούμε τόσο με την αρχική έννοια «αφέντης»/«αφέντισσα»· πέρα από τη θρησκευτική χρήση, επιζούν κυρίως στα σύνθετα οικοδεσπότης/οικοδέσποινα (landlord/landlady), καθώς και στο επίθετο αδέσποτος, που αφορά κατοικίδια ζώα χωρίς ιδιοκτήτη (stray, e.g. dog).

 

[seimontadtecwyn]

Lord, master, despot

We also have κυριακός, as in κυριακή προσευχή, κυριακή αργία, κυριακός οίκος and, of course, κυριακόν δώμα > church.
But we can afford to have two words for 'lord', as you have lord and master.

Στην πραγματικότητα έχουμε περισσότερες από δύο λέξεις:
Arglwydd, Iôn, Iôr, Pendefig, Penllywydd, Uchelwr, Pennaeth κ.λπ.
Παρακαλώ να σεβαστείτε το γεγονός ότι η αληθινή γλώσσα του Ουαλικού λαού είναι η Ουαλική και όχι η Αγγλική.