κατιφές

[Palavra]

Διαβασα το ποστ του Νίκελ εδώ και πήγα από περιέργεια να ψάξω στο λεξικό να δω πώς ετυμολογείται στα ελληνικά. Το ΛΝΕΓ στο οποίο έψαξα ('98) δεν το έχει, ενώ το ΛΚΝ ετυμολογεί τον κατιφέ ως εξής:

[τουρκ. katife (çiçegi) (από τα αραβ.) -ς (katife `μετάξι΄ çiçek `λουλούδι΄)]​

Όχι ακριβώς. Η τουρκική λέξη από την οποία βγαίνει η ελληνική κατιφές είναι η kadife (καντιφέ), που με τη σειρά της προέρχεται από τα αραβικά. Επίσης, η λέξη αυτή δεν σημαίνει «μετάξι», που στα τουρκικά είναι ipek (ιπέκ), αλλά «βελούδο». Λογικό είναι, εξάλλου τα πέταλα του κατιφέ είναι απαλά και μοιάζουν πολύ στην υφή τους με βελούδο. Φαντάζομαι πως για τον ίδιο λόγο ο καντιφές έχει το ίδιο όνομα στα τουρκικά, kadife çiçeği (βελουδολούλουδο).

Και μερικοί όμορφοι κατιφέδες για να μας φτιάξει η μέρα:

 

[sarant]

Από katife (άρα το ίδιο λαθάκι) ετυμολογεί και το ΛΝΕΓ-3.
Την Κυριακή στο μπλογκ είχα ένα χρονογράφημα του Βάρναλη από τη Βρετάνη, που έλεγε για "παλικάρια με τα στενά καντιφεδένια γιλέκα και τα μπρούτζινα κορμιά".

 

[Zazula]

To ΛΝΕΓ (2012) πάντως αναφέρει την ορθή ετυμολόγηση, από kadife.

 

[Palavra]

Την Κυριακή στο μπλογκ είχα ένα χρονογράφημα του Βάρναλη από τη Βρετάνη, που έλεγε για "παλικάρια με τα στενά καντιφεδένια γιλέκα και τα μπρούτζινα κορμιά".

Ναι, τώρα το είδα που το ξαναγκούγκλισα :)

Και προτού έρθει και ο Δαιμάνος, Kadifeden Kesesi (Το βελούδινο πουγκί του):

Λίρικς :) (το νατουραλιζασιόν εκ του πρωτοτύπου είναι αυθαίρετο, γιατί δε φαίνεται αν τραγουδάει άντρας για γυναίκα, γυναίκα για άντρα, άντρας για άντρα κλπ)



Kadifeden Kesesi | Το πουγκί του από βελούδο

Kadifeden kesesi | Το πουγκί του από βελούδο
Kahveden gelir sesi | η φωνή του έρχεται απ' τον καφενέ
Oturmuş kumar oynar | κάθεται και χαρτοπαίζει
Ciğerimin köşesi | η καρδιά μου

Aman yolla İstanbul'a yolla | στείλ' τον στην Πόλη
Aman yolla Beyoğlu'na yolla | στειλ' τον στο Μπέιογλου
Yolla yolla yar yolla | στείλε τον αγαπημένο

Kadife yastığım yok | δεν έχω βελούδινο προσκεφάλι
Odana bastığım yok | στο δωμάτιό σου δεν έχω πατήσει
Kitaba el basarım | τ' ορκίζομαι στο Κοράνι
Senden başka dostum yok | από σένα άλλη φίλη δεν έχω

Aman yolla İstanbul'a yolla | στείλ' τον στην Πόλη
Aman yolla Beyoğlu'na yolla | στειλ' τον στο Μπέιογλου
Yolla yolla yar yolla | στείλε τον αγαπημένο


Kadifeden yeleğim | το γιλέκο μου είναι από βελούδο
Seni sevdim meleğim | σ' αγάπησα, άγγελέ μου
Biraz da sen beni sev | αγάπα με κι εσύ λιγάκι
Rahat etsin yüreğim | να μου γλυκάνεις την καρδιά

 

[Palavra]

Και ελληνιστί, Σαν τα μάρμαρα της Πόλης:

 

[nickel]

Ο κατιφές είναι επίσημα το γένος ταγέτης (Tagetes) και στα αγγλικά ο τούρκικος κατιφές είναι African marigold.

http://en.wikipedia.org/wiki/Tagetes

 

[daeman]

...
Για την Καντιφέ Κερά π' άνοιξε τον μπαξέ της :):

Ρεθεμνιανέ μου καντιφέ - Κώστας Μουντάκης

Ρεθεμνιανέ μου καντιφέ, ποιος σε βαγιοκλαδίζει;
να παίρνει από τα μάθια μου δάκρυα να σε ποτίζει


Παράγγειλα του κύρη σου που πίνει τον καφέ του
να σ' έχει μαντζουράνα του, να σ' έχει κατιφέ του
Παράγγειλα της μάνας σου που πλένει στο σκαφίδι
να μη σου λέει πικρόλογα τι θα τη φάει το φίδι
Κυκλαδίτικο (Νίκος Γκάτσος - Μάνος Χατζιδάκις) - Μ. Μητσιάς


Δυοσμαράκι

Βασιλικέ μου δίκλωνε
πότε θα τρικλωνίσεις;

Να ρίξεις το δυοσμαράκι μου
να ρίξεις το, κάτω στη γη
να ρίξεις το κάτω στη γη
τον κόσμο να μυρίσει

Γιασεμί και κατιφέ μου
δε σε λησμονώ ποτέ μου


Κατιφέ (Τα τσαχπίνικά σου μάτια, 1929) - Μαρίκα Φραντζεσκοπούλου (Πολίτισσα)

Τσακπίν κατιφέ (Το κατιφένιο σου μαντό, 1929) - Δημήτρης Ατραΐδης

Το κατιφένιο σου μαντό
Μ' έχει κάνει παλαβό
Έλα εδώ, τσαχπίνα μου
όπου να 'σαι θα σε ιδώ
Στον κατιφεντένιο σ' οντά
θέλω να 'ρθω μια βραδιά


Κατιφές (Καντίφης, 1931) - Ρόζα Εσκενάζυ

Αχ και να ήμουν κατιφές να με ποτίζεις όταν κλαις
να πίνω το νεράκι σου ψηλά στο μπαλκονάκι σου
Για να ξεχνώ τα βάσανα που έχει αυτή η πλάση
να μη φοβάμαι θάνατο την ώρα που θα φτάσει
Κατιφές - Δημήτρης Μητροπάνος

 

[daeman]

...
Kadife - Omar Faruk Tekbilek & Richard Hagopian