Ένα πλεονέκτημα που έχουμε οι γλωσσολογούντες στο διαδίκτυο σε σχέση με τους λεξικογράφους των έντυπων λεξικών είναι ότι μπορούμε να περιγράφουμε την τρέχουσα κατάσταση, χωρίς τη διστακτικότητα που διέπει τη λεξικογραφική μαρτυρία. Σήμερα είναι έτσι, αύριο μπορεί να είναι αλλιώς — και εδώ είμαστε να το ξαναδούμε. Κάθε φορά μπορούμε να αποτυπώνουμε το σήμερα κοιτάζοντας τον δείκτη ευρημάτων της ημέρας: σήμερα ο δείκτης κατέγραψε 17 ευρήματα της λέξης «γλωσσολογούντες», αύριο θα γράψει σίγουρα ένα παραπάνω. Μπορείτε να φανταστείτε πόση χαρά θα έκαναν οι λεξικογράφοι αν μπορούσαν να έχουν ένα αξιόπιστο καθημερινό δελτίο του «χρηματιστηρίου» των λέξεων; Να μπορούσαν με ένα κουμπί να παρακολουθήσουν την πορεία μιας λέξης μέσα στον χρόνο, είτε μοναχική είτε σε σχέση με άλλες λέξεις;
Αφού λοιπόν γίνεται κάθε τόσο συζήτηση που βάζει το δίλημμα «καταχωρίζω ή καταχωρώ;» (δίλημμα πιο επιτακτικό από το αποκλειστικά ορθογραφικό και παρεπόμενο «καταχώριση ή καταχώρηση;»), θα είχε ίσως ενδιαφέρον να μελετήσουμε αν έχει προκύψει κάποια διαφορά στα σχετικά ευρήματα μέσα στα τελευταία 3 χρόνια (ή 40 μήνες, για την ακρίβεια), από τότε που είχε γίνει συζήτηση για τα ρήματα και τα παράγωγά τους.
Το ιστορικό:
Στις 12/3/2007 ο Νίκος Σαραντάκος είχε δημοσιεύσει σε φόρουμ (όπου βέβηλο χέρι τον έχει πλέον μετονομάσει από sarant σε user3) σημείωμα για το καταχωρίζω και το καταχωρώ. Το σημείωμα αυτό με λιγοστές προσαρμογές αναδημοσιεύτηκε στο βιβλίο του Γλώσσα μετ’ εμποδίων. Το παραθέτω ολόκληρο στο τέλος. Η δική μου συμβολή στο σχετικό νήμα ήταν η αντιγραφή σχετικού αποσπάσματος από το βιβλίο του Θ. Καρζή Σωστά ελληνικά του 1987.
Το συμπέρασμα του Σαραντάκου από την έρευνα στο διαδίκτυο ήταν ότι:
Κατέληγε, πολύ σωστά, στο βιβλίο του:
Παρότι πριν από δέκα χρόνια ανήκα ακόμα σ’ εκείνους που λένε και γράφουν καταχωρίστηκε, έχω δεχτεί την ήττα τού καταχωρίζω, και χρησιμοποιώ τύπους του καταχωρώ και καταχώρηση. Μάλιστα, έκανα τη μεταπήδηση εντελώς ανώδυνα και αγόγγυστα.
Αλλά ο κύριος σκοπός του νήματος είναι η επικαιροποίηση των ευρημάτων. Να τι είχε βρει τότε ο Σαραντάκος στο Google. Θυμίζω ότι τα ευρήματα του Google είναι αναξιόπιστα και απλώς ενδεικτικά, κατάλληλα για χοντρικές συγκρίσεις.
καταχωρίζεται 17.800 | καταχωρείται 58.800
καταχώριση 264.000 | καταχώρηση 1.150.000
καταχωριστεί+σθεί 30.000 | καταχωρηθεί 158.000
καταχωρίζουν 1.050 | καταχωρούν 18.600
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 13.300 | καταχωρήθηκε 179.000
καταχωρίζω 266 | καταχωρώ 3.170
Και να τι βρίσκω εγώ σήμερα:
καταχωρίζεται 159.800 | καταχωρείται 693.000
καταχώριση 667.000 | καταχώρηση 2.340.000
καταχωριστεί+σθεί 811.000 | καταχωρηθεί 786.000
καταχωρίζουν 85.800 | καταχωρούν 674.000
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 863.000 | καταχωρήθηκε 1.210.000
καταχωρίζω 71.700 | καταχωρώ 667.000
Συμπεράσματα:
1. Το Google έχει τρελαθεί.
2. Στις περισσότερες περιπτώσεις, στο βαθμό που μπορεί να στηριχτεί κανείς σε αυτά τα ευρήματα, το καταχωρώ διατηρεί την προτίμηση του κοινού.
Για την έρευνα που θα κάνει κάποιος σε τρία χρόνια από σήμερα καταγράφω τα πιο σεμνά, ενδεχομένως και πιο αξιόπιστα, ευρήματα της Altavista:
καταχωρίζεται 13.900 | καταχωρείται 49.900
καταχώριση 499.000 | καταχώρηση 1.710.000
καταχωριστεί+σθεί 30.730 | καταχωρηθεί 174.000
καταχωρίζουν 1.210 | καταχωρούν 31.400
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 2.544 | καταχωρήθηκε 291.000
καταχωρίζω 564 | καταχωρώ 1.990
Οι γλωσσολογούντες του διαδικτύου αλλά κυρίως οι λεξικογράφοι θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους αυτά τα ευρήματα. Και οι πρωθυπουργοί κάποια στιγμή το βράδυ των εκλογών παίρνουν τηλέφωνο τον αντίπαλό τους και αναγνωρίζουν την ήττα τους.
...........................................................................................................................
Το σημείωμα του Θ. Καρζή στα Σωστά ελληνικά (1987):
...........................................................................................................................
Το κείμενο του Νίκου Σαραντάκου στο βιβλίο του Γλώσσα μετ’ εμποδίων (σελ. 132-135):
Αφού λοιπόν γίνεται κάθε τόσο συζήτηση που βάζει το δίλημμα «καταχωρίζω ή καταχωρώ;» (δίλημμα πιο επιτακτικό από το αποκλειστικά ορθογραφικό και παρεπόμενο «καταχώριση ή καταχώρηση;»), θα είχε ίσως ενδιαφέρον να μελετήσουμε αν έχει προκύψει κάποια διαφορά στα σχετικά ευρήματα μέσα στα τελευταία 3 χρόνια (ή 40 μήνες, για την ακρίβεια), από τότε που είχε γίνει συζήτηση για τα ρήματα και τα παράγωγά τους.
Το ιστορικό:
Στις 12/3/2007 ο Νίκος Σαραντάκος είχε δημοσιεύσει σε φόρουμ (όπου βέβηλο χέρι τον έχει πλέον μετονομάσει από sarant σε user3) σημείωμα για το καταχωρίζω και το καταχωρώ. Το σημείωμα αυτό με λιγοστές προσαρμογές αναδημοσιεύτηκε στο βιβλίο του Γλώσσα μετ’ εμποδίων. Το παραθέτω ολόκληρο στο τέλος. Η δική μου συμβολή στο σχετικό νήμα ήταν η αντιγραφή σχετικού αποσπάσματος από το βιβλίο του Θ. Καρζή Σωστά ελληνικά του 1987.
Το συμπέρασμα του Σαραντάκου από την έρευνα στο διαδίκτυο ήταν ότι:
το «λαθεμένο» καταχωρώ και οι παραφυάδες του χρησιμοποιούνται με τριπλάσια, τετραπλάσια, έως και δεκαπλάσια συχνότητα απ’ ό,τι οι αντίστοιχοι τύποι του «σωστού» καταχωρίζω.
Κατέληγε, πολύ σωστά, στο βιβλίο του:
Βλέπουμε εδώ μια ειδική περίπτωση που όλα τα σύγχρονα λεξικά δίνουν στον ένα ή στον άλλο βαθμό στρεβλή εικόνα της γλωσσικής πραγματικότητας και όπου το θεωρούμενο λάθος είναι πολύ συχνότερο από το θεωρούμενο σωστό, ενώ η τυχόν υιοθέτηση του δήθεν σωστού θα μας υποχρέωνε σε αλλαγή εδραιωμένων όρων. Κατά τη γνώμη μου, μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί αδιακρίτως το ‘καταχωρώ’ ή το ‘καταχωρίζω’. Δεν διορθώνουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Απλώς, μέσα στο ίδιο κείμενο καλό είναι να υπάρχει μόνο η μία μορφή.
Παρότι πριν από δέκα χρόνια ανήκα ακόμα σ’ εκείνους που λένε και γράφουν καταχωρίστηκε, έχω δεχτεί την ήττα τού καταχωρίζω, και χρησιμοποιώ τύπους του καταχωρώ και καταχώρηση. Μάλιστα, έκανα τη μεταπήδηση εντελώς ανώδυνα και αγόγγυστα.
Αλλά ο κύριος σκοπός του νήματος είναι η επικαιροποίηση των ευρημάτων. Να τι είχε βρει τότε ο Σαραντάκος στο Google. Θυμίζω ότι τα ευρήματα του Google είναι αναξιόπιστα και απλώς ενδεικτικά, κατάλληλα για χοντρικές συγκρίσεις.
καταχώριση 264.000 | καταχώρηση 1.150.000
καταχωριστεί+σθεί 30.000 | καταχωρηθεί 158.000
καταχωρίζουν 1.050 | καταχωρούν 18.600
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 13.300 | καταχωρήθηκε 179.000
καταχωρίζω 266 | καταχωρώ 3.170
Και να τι βρίσκω εγώ σήμερα:
καταχώριση 667.000 | καταχώρηση 2.340.000
καταχωριστεί+σθεί 811.000 | καταχωρηθεί 786.000
καταχωρίζουν 85.800 | καταχωρούν 674.000
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 863.000 | καταχωρήθηκε 1.210.000
καταχωρίζω 71.700 | καταχωρώ 667.000
Συμπεράσματα:
1. Το Google έχει τρελαθεί.
2. Στις περισσότερες περιπτώσεις, στο βαθμό που μπορεί να στηριχτεί κανείς σε αυτά τα ευρήματα, το καταχωρώ διατηρεί την προτίμηση του κοινού.
Για την έρευνα που θα κάνει κάποιος σε τρία χρόνια από σήμερα καταγράφω τα πιο σεμνά, ενδεχομένως και πιο αξιόπιστα, ευρήματα της Altavista:
καταχώριση 499.000 | καταχώρηση 1.710.000
καταχωριστεί+σθεί 30.730 | καταχωρηθεί 174.000
καταχωρίζουν 1.210 | καταχωρούν 31.400
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 2.544 | καταχωρήθηκε 291.000
καταχωρίζω 564 | καταχωρώ 1.990
Οι γλωσσολογούντες του διαδικτύου αλλά κυρίως οι λεξικογράφοι θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους αυτά τα ευρήματα. Και οι πρωθυπουργοί κάποια στιγμή το βράδυ των εκλογών παίρνουν τηλέφωνο τον αντίπαλό τους και αναγνωρίζουν την ήττα τους.
...........................................................................................................................
Το σημείωμα του Θ. Καρζή στα Σωστά ελληνικά (1987):
καταχωρώ ή καταχωρίζω;
Το ρήμα καταχωρίζω(-ομαι) είναι αρχαίο, αλλά χρησιμοποιήθηκε και στη μεσαιωνική ελληνική, από την οποία το πήρε η καθαρεύουσα. Σημαίνει «αρχειοθετώ, εγγράφω σε κατάστιχο» και οι χρόνοι του σχηματίζονται με ι: θα καταχωρίσω - καταχώρισα - θα καταχωριστώ - καταχωρίστηκα.
Το ρήμα καταχωρώ αποτελεί νεότερη παραλλαγή του καταχωρίζω, που προήλθε από λαθεμένη χρήση του αρχαίου ρήματος. Το λάθος, ύστερα από πολλά χρόνια πάλης με το σωστό τύπο, υπερίσχυσε – και, σήμερα, η χρησιμοποίηση του άλλοτε σωστού ηχεί παράδοξα και αποκρούεται από το γλωσσικό αίσθημα. Υποκύπτοντας λοιπόν στο καθιερωμένο πια λάθος, λέμε και γράφουμε:
καταχωρώ και όχι «καταχωρίζω»
καταχωρείται και όχι «καταχωρίζεται»
καταχωρήθηκε και όχι «καταχωρίστηκε»
θα καταχωρηθεί και όχι «θα καταχωριστεί»
Άρα και για το ουσιαστικό:
καταχώρηση και όχι «καταχώριση»
Το ρήμα καταχωρίζω(-ομαι) είναι αρχαίο, αλλά χρησιμοποιήθηκε και στη μεσαιωνική ελληνική, από την οποία το πήρε η καθαρεύουσα. Σημαίνει «αρχειοθετώ, εγγράφω σε κατάστιχο» και οι χρόνοι του σχηματίζονται με ι: θα καταχωρίσω - καταχώρισα - θα καταχωριστώ - καταχωρίστηκα.
Το ρήμα καταχωρώ αποτελεί νεότερη παραλλαγή του καταχωρίζω, που προήλθε από λαθεμένη χρήση του αρχαίου ρήματος. Το λάθος, ύστερα από πολλά χρόνια πάλης με το σωστό τύπο, υπερίσχυσε – και, σήμερα, η χρησιμοποίηση του άλλοτε σωστού ηχεί παράδοξα και αποκρούεται από το γλωσσικό αίσθημα. Υποκύπτοντας λοιπόν στο καθιερωμένο πια λάθος, λέμε και γράφουμε:
καταχωρώ και όχι «καταχωρίζω»
καταχωρείται και όχι «καταχωρίζεται»
καταχωρήθηκε και όχι «καταχωρίστηκε»
θα καταχωρηθεί και όχι «θα καταχωριστεί»
Άρα και για το ουσιαστικό:
καταχώρηση και όχι «καταχώριση»
...........................................................................................................................
Το κείμενο του Νίκου Σαραντάκου στο βιβλίο του Γλώσσα μετ’ εμποδίων (σελ. 132-135):
Λένε οι λαθολόγοι:
Είναι λάθος να λέτε ‘καταχωρώ’, αφού αυτό το ρήμα σήμαινε ‘υποχωρώ'. Το σωστό είναι ‘καταχωρίζω’.
Απαντάμε:
Πράγματι, πολλοί απορούν «Ποιο είναι το σωστό; Καταχωρώ ή καταχωρίζω;» Παλιότερα αυτό μου φαινόταν περίπου σαν την απορία εκείνης της ξανθιάς που ρωτούσε αν το σωστό είναι Ιράν ή Ιράκ, αφού και τα δύο ρήματα υπάρχουν ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα.
Υπάρχουν όμως και τα δύο; Σε μερικά βοηθήματα το καταχωρώ θεωρείται λάθος. Για παράδειγμα, στο βιβλίο Το λέμε σωστά; Το γράφουμε σωστά; στη σελ. 45 αναφέρεται σωστό το ‘καταχωρίζω’ και λάθος το ‘καταχωρώ’ (το οποίο ως ελληνιστικό ρήμα σήμαινε υποχωρώ).
Στο λεξικό Μπαμπινιώτη εντός πλαισίου εξηγείται ότι είναι προτιμότερο το ‘καταχωρίζω’ διότι όλα τα εις -χωρώ σύνθετα δηλώνουν κίνηση. Και βέβαια, αφού ‘καταχωρίζω’, όλα τα παράγωγα ακολουθούν: καταχώριση, καταχωρισμένος. Μάλιστα το Λεξικό Μπαμπινιώτη δεν δίνει καν λήμμα καταχώρηση, έστω με απλή παραπομπή στο «σωστό» καταχώριση.
Το Λεξικό Τριανταφυλλίδη δίνει και τα δύο, προτιμώντας έμμεσα το ‘καταχωρίζω’, αφού αυτό το αναλύει, ενώ για το ‘καταχωρώ’ λέει απλώς ότι σημαίνει «καταχωρίζω». Ωστόσο το θεωρεί αυτοτελές λήμμα. Και την καταχώρηση τη θεωρεί απλώς συνώνυμο του καταχώριση.
Κάποιοι προσπάθησαν να βρουν διαφορές ανάμεσα στα δύο. Υποστήριξαν ότι η καταχώριση προϋποθέτει ταξινόμηση (π.χ. στο μητρώο του δήμου), ενώ η καταχώρηση (π.χ. μια διαφημιστική καταχώρηση σε εφημερίδα) όχι.
Ομολογώ ότι μένω άναυδος από θαυμασμό μπροστά στη λεπτότητα της διάκρισης (όταν συνεπάγεται ταξινόμηση καταχωρίζω, αλλιώς καταχωρώ) και πολύ αμφιβάλλω αν μπορεί να διατηρηθεί. Πρέπει όμως να πούμε ότι η σημασία καταχωρώ = δημοσιεύω σε εφημερίδα είναι υπαρκτή και παλιά. Τα παλιότερα λεξικά, και του Δημητράκου και του Σταματάκου, την καταγράφουν τη σημασία αυτή, που δεν νομίζω να εξέλιπε ποτέ.
Το πρόβλημα είναι ότι στην πράξη, όπως προκύπτει από αναζήτηση στο Διαδίκτυο, χρησιμοποιείται πολύ περισσότερο το ‘καταχωρώ’. Η διαφορά στη συχνότητα χρήσης δεν είναι αμελητέα, κάθε άλλο.
καταχωρίζεται 17.800 | καταχωρείται 58.800
καταχώριση 264.000 | καταχώρηση 1.150.000
καταχωριστεί+σθεί 30.000 | καταχωρηθεί 158.000
καταχωρίζουν 1.050 | καταχωρούν 18.600
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 13.300 | καταχωρήθηκε 179.000
καταχωρίζω 266 | καταχωρώ 3.170
Βλέπουμε ότι σε όλες τις περιπτώσεις, το «λαθεμένο» καταχωρώ και οι παραφυάδες του χρησιμοποιούνται με τριπλάσια, τετραπλάσια, έως και δεκαπλάσια συχνότητα απ’ ό,τι οι αντίστοιχοι τύποι του «σωστού» καταχωρίζω. Ίσως το καταχωρίζω να χρησιμοποιείται λιγότερο επειδή θεωρήθηκε ότι σημαίνει κάτι παρόμοιο με το χωρίζω. Επίσης παίζει ρόλο και το ότι η ‘καταχώρηση’ έχει εδραιωθεί από παλιά, στις εφημερίδες. Βέβαια η τωρινή εκτίναξη της χρήσης οφείλεται στην πληροφορική.
Και εδώ είναι ο κόμπος. Αν κρίνουμε λάθος το ‘καταχωρώ’, όπως θέλουν τα λαθολόγια και όπως σχεδόν θέλουν τα καινούργια λεξικά, τότε πρέπει να διαγράψουμε και το ‘καταχώρηση’ και τα άλλα παράγωγα. Όμως, αν για όλα τα άλλα υπάρχουν τα εναλλακτικά παράγωγα από το ‘καταχωρίζω’, έστω κι αν χρησιμοποιούνται λιγότερο, αντί για τον ‘καταχωρητή’ σχεδόν δεν υπάρχει ‘καταχωριστής’ (18.900 εμφανίσεις ο ‘καταχωρητής’, 119 ο ‘καταχωριστής’, αναλογία 160:1!). Ο ‘καταχωρητής’ είναι όρος εδραιωμένος στην ορολογία της πληροφορικής και μάλιστα με δύο σημασίες· αφενός σημαίνει ένα στοιχείο της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας όπου καταχωρούνται (καταχωρίζονται;) τιμές των μεταβλητών ή κάτι τέτοιο και αφετέρου έναν φορέα που είναι αρμόδιος για την καταχώρηση (καταχώριση;) ονομάτων περιοχής στο Διαδίκτυο. Το βλέπω δύσκολο να αλλάξει. Να σημειωθεί ότι τα δύο μεγάλα λεξικά μας δεν καταγράφουν καν λήμμα ‘καταχωρητής’ (ούτε βεβαίως ‘καταχωριστής’), ίσως επειδή ανήκει στην ειδική ορολογία, ίσως από λεξικογραφικό γινάτι, που πήγε και δημιουργήθηκε χωρίς να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις.
Βλέπουμε εδώ μια ειδική περίπτωση που όλα τα σύγχρονα λεξικά δίνουν στον ένα ή στον άλλο βαθμό στρεβλή εικόνα της γλωσσικής πραγματικότητας και όπου το θεωρούμενο λάθος είναι πολύ συχνότερο από το θεωρούμενο σωστό, ενώ η τυχόν υιοθέτηση του δήθεν σωστού θα μας υποχρέωνε σε αλλαγή εδραιωμένων όρων. Κατά τη γνώμη μου, μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί αδιακρίτως το ‘καταχωρώ’ ή το ‘καταχωρίζω’. Δεν διορθώνουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Απλώς, μέσα στο ίδιο κείμενο καλό είναι να υπάρχει μόνο η μία μορφή.
Είναι λάθος να λέτε ‘καταχωρώ’, αφού αυτό το ρήμα σήμαινε ‘υποχωρώ'. Το σωστό είναι ‘καταχωρίζω’.
Απαντάμε:
Πράγματι, πολλοί απορούν «Ποιο είναι το σωστό; Καταχωρώ ή καταχωρίζω;» Παλιότερα αυτό μου φαινόταν περίπου σαν την απορία εκείνης της ξανθιάς που ρωτούσε αν το σωστό είναι Ιράν ή Ιράκ, αφού και τα δύο ρήματα υπάρχουν ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα.
Υπάρχουν όμως και τα δύο; Σε μερικά βοηθήματα το καταχωρώ θεωρείται λάθος. Για παράδειγμα, στο βιβλίο Το λέμε σωστά; Το γράφουμε σωστά; στη σελ. 45 αναφέρεται σωστό το ‘καταχωρίζω’ και λάθος το ‘καταχωρώ’ (το οποίο ως ελληνιστικό ρήμα σήμαινε υποχωρώ).
Στο λεξικό Μπαμπινιώτη εντός πλαισίου εξηγείται ότι είναι προτιμότερο το ‘καταχωρίζω’ διότι όλα τα εις -χωρώ σύνθετα δηλώνουν κίνηση. Και βέβαια, αφού ‘καταχωρίζω’, όλα τα παράγωγα ακολουθούν: καταχώριση, καταχωρισμένος. Μάλιστα το Λεξικό Μπαμπινιώτη δεν δίνει καν λήμμα καταχώρηση, έστω με απλή παραπομπή στο «σωστό» καταχώριση.
Το Λεξικό Τριανταφυλλίδη δίνει και τα δύο, προτιμώντας έμμεσα το ‘καταχωρίζω’, αφού αυτό το αναλύει, ενώ για το ‘καταχωρώ’ λέει απλώς ότι σημαίνει «καταχωρίζω». Ωστόσο το θεωρεί αυτοτελές λήμμα. Και την καταχώρηση τη θεωρεί απλώς συνώνυμο του καταχώριση.
Κάποιοι προσπάθησαν να βρουν διαφορές ανάμεσα στα δύο. Υποστήριξαν ότι η καταχώριση προϋποθέτει ταξινόμηση (π.χ. στο μητρώο του δήμου), ενώ η καταχώρηση (π.χ. μια διαφημιστική καταχώρηση σε εφημερίδα) όχι.
Ομολογώ ότι μένω άναυδος από θαυμασμό μπροστά στη λεπτότητα της διάκρισης (όταν συνεπάγεται ταξινόμηση καταχωρίζω, αλλιώς καταχωρώ) και πολύ αμφιβάλλω αν μπορεί να διατηρηθεί. Πρέπει όμως να πούμε ότι η σημασία καταχωρώ = δημοσιεύω σε εφημερίδα είναι υπαρκτή και παλιά. Τα παλιότερα λεξικά, και του Δημητράκου και του Σταματάκου, την καταγράφουν τη σημασία αυτή, που δεν νομίζω να εξέλιπε ποτέ.
Το πρόβλημα είναι ότι στην πράξη, όπως προκύπτει από αναζήτηση στο Διαδίκτυο, χρησιμοποιείται πολύ περισσότερο το ‘καταχωρώ’. Η διαφορά στη συχνότητα χρήσης δεν είναι αμελητέα, κάθε άλλο.
καταχώριση 264.000 | καταχώρηση 1.150.000
καταχωριστεί+σθεί 30.000 | καταχωρηθεί 158.000
καταχωρίζουν 1.050 | καταχωρούν 18.600
καταχωρίστηκε+ρήθηκε 13.300 | καταχωρήθηκε 179.000
καταχωρίζω 266 | καταχωρώ 3.170
Βλέπουμε ότι σε όλες τις περιπτώσεις, το «λαθεμένο» καταχωρώ και οι παραφυάδες του χρησιμοποιούνται με τριπλάσια, τετραπλάσια, έως και δεκαπλάσια συχνότητα απ’ ό,τι οι αντίστοιχοι τύποι του «σωστού» καταχωρίζω. Ίσως το καταχωρίζω να χρησιμοποιείται λιγότερο επειδή θεωρήθηκε ότι σημαίνει κάτι παρόμοιο με το χωρίζω. Επίσης παίζει ρόλο και το ότι η ‘καταχώρηση’ έχει εδραιωθεί από παλιά, στις εφημερίδες. Βέβαια η τωρινή εκτίναξη της χρήσης οφείλεται στην πληροφορική.
Και εδώ είναι ο κόμπος. Αν κρίνουμε λάθος το ‘καταχωρώ’, όπως θέλουν τα λαθολόγια και όπως σχεδόν θέλουν τα καινούργια λεξικά, τότε πρέπει να διαγράψουμε και το ‘καταχώρηση’ και τα άλλα παράγωγα. Όμως, αν για όλα τα άλλα υπάρχουν τα εναλλακτικά παράγωγα από το ‘καταχωρίζω’, έστω κι αν χρησιμοποιούνται λιγότερο, αντί για τον ‘καταχωρητή’ σχεδόν δεν υπάρχει ‘καταχωριστής’ (18.900 εμφανίσεις ο ‘καταχωρητής’, 119 ο ‘καταχωριστής’, αναλογία 160:1!). Ο ‘καταχωρητής’ είναι όρος εδραιωμένος στην ορολογία της πληροφορικής και μάλιστα με δύο σημασίες· αφενός σημαίνει ένα στοιχείο της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας όπου καταχωρούνται (καταχωρίζονται;) τιμές των μεταβλητών ή κάτι τέτοιο και αφετέρου έναν φορέα που είναι αρμόδιος για την καταχώρηση (καταχώριση;) ονομάτων περιοχής στο Διαδίκτυο. Το βλέπω δύσκολο να αλλάξει. Να σημειωθεί ότι τα δύο μεγάλα λεξικά μας δεν καταγράφουν καν λήμμα ‘καταχωρητής’ (ούτε βεβαίως ‘καταχωριστής’), ίσως επειδή ανήκει στην ειδική ορολογία, ίσως από λεξικογραφικό γινάτι, που πήγε και δημιουργήθηκε χωρίς να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις.
Βλέπουμε εδώ μια ειδική περίπτωση που όλα τα σύγχρονα λεξικά δίνουν στον ένα ή στον άλλο βαθμό στρεβλή εικόνα της γλωσσικής πραγματικότητας και όπου το θεωρούμενο λάθος είναι πολύ συχνότερο από το θεωρούμενο σωστό, ενώ η τυχόν υιοθέτηση του δήθεν σωστού θα μας υποχρέωνε σε αλλαγή εδραιωμένων όρων. Κατά τη γνώμη μου, μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί αδιακρίτως το ‘καταχωρώ’ ή το ‘καταχωρίζω’. Δεν διορθώνουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Απλώς, μέσα στο ίδιο κείμενο καλό είναι να υπάρχει μόνο η μία μορφή.
)
