κατασκοπεία ή κατασκοπία;

nickel

Administrator
Staff member
Το ερώτημα που μου τέθηκε σε ιδιωτικό μήνυμα έλεγε:

αντικατασκοπία ή αντικατασκοπεία;

Παρέθετε το λήμμα του ΛΚΝ:

αντικατασκοπεία η : η αντιμετώπιση της ξένης κατασκοπείας καθώς και η σχετική υπηρεσία: H ~ κατόρθωσε να εξαρθρώσει το κατασκοπευτικό δίκτυο του εχθρού. Υπηρεσία αντικατασκοπείας. [λόγ. αντι- + κατασκοπεία μτφρδ. γαλλ. contre-espionage]

και κατέληγε:

Συγγνώμη, εγώ κάνω λάθος ή το ΛΚΝ; Ή άλλαξε ο κανόνας για τις σύνθετες λέξεις;

Να προσθέσω ότι το ερώτημα έπρεπε να ξεκινά από την κατασκοπ(ε)ία, όπου το λήμμα του ΛΚΝ λέει:

κατασκοπεία η … [λόγ. κατασκοπ(εύω) -εία]

Το ιστορικό της υπόθεσης: Στα παλιά λεξικά (Δημητράκος, Σταματάκος) αλλά και στις εγκυκλοπαίδειες (Πάπυρος, Δρανδάκης κ.ά.) υπάρχει η κατασκοπεία. Στο διαδίκτυο, πιο πολλά κατασκοπεία από κατασκοπία. Και σε καμιά οχτακοσαριά σελίδες μερικοί λύνουν το πρόβλημα δίνοντας και τις δύο γραφές! Η «σχολική» ορθογραφία κράτησε την κατασκοπεία: θεωρείται ότι προέρχεται από το κατασκοπεύω, και αυτή την άποψη αντικατοπτρίζει το ΛΚΝ.

Οι νέες απόψεις λένε ότι πρέπει να γράφουμε κατασκοπία, γιατί η λέξη προέρχεται από τον κατάσκοπο.

Η γραφή κατασκοπία υποστηρίζεται από τα λεξικά του Κέντρου, το Μείζον και το λεξικό του Κριαρά.

Να θυμίσω ότι υπάρχει και η κατασκόπευση (π.χ. κατασκόπευση των εργαζομένων), ο κατασκοπευτικός δορυφόρος και το κατασκοπικό θρίλερ.

Εμένα θα μου άρεσε να απλοποιήσουμε τα πράγματα και να μη χρειάζεται, δίπλα σε καμιά ογδονταριά —σκοπίες, να έχουμε και δύο εξαιρέσεις. Μόλις αποφασίσουμε ότι μπορούμε να γράφουμε και επισκοπία από τον επίσκοπο και καταργήσουμε την επισκοπεία, θα είμαι πανευτυχής.
 
H κατάσταση με τα ουσιαστικά σε -εία/-ία φτάνει την παράνοια και μοιάζει ελκυστική μια γενναία απόφαση ώστε να γράφονται όλα με έναν τρόπο! Δεν φτάνει που έχουμε ένα σωρό *φαινομενικά παράλογες* περιπτώσεις όπου το απλό ουσιαστικό γράφεται με -εία και το σύνθετο με -ία, π.χ. θρησκεία-ανεξιθρησκία, λατρεία-πατριδολατρία, καπηλεία αλλά πατριδοκαπηλία (και άντε να διδάξεις αυτόν τον παραλογισμό στα παιδιά), έχουμε τώρα και τις διαφορές απόψεων, σαν την κατασκοπία-κατασκοπεία, ή σαν το ομηρία-ομηρεία.

Να πω εδώ ότι το λεξικό Μπαμπινιώτη, εννοώ το ορθογραφικό, το οποίο υποτίθεται ότι πρέπει να παραθέτει όλες τις εναλλακτικές γραφές και να εξηγεί για ποιο λόγο προτιμά τη μία έναντι της άλλης (αν και πολύ συχνά προκρίνει τη μία αλλά σαν Γαλιλαίος δηλώνει ότι σωστή είναι η άλλη), στην περίπτωση της ομηρείας κάνει χοντρό φάουλ μια και παρασιωπά εντελώς τον τύπο ομηρία, ο οποίος δίνεται από το ΛΚΝ και είναι και συχνότερος στη χρήση, και δεν μας λέει ότι ο τύπος ομηρΙα υπάρχει και αυτός στα αρχαία (έστω και μειοψηφικά).
 

nickel

Administrator
Staff member
H κατάσταση με τα ουσιαστικά σε -εία/-ία φτάνει την παράνοια...

Σοφή κουβέντα. Κοντά στην παράνοια έφτασα κι εγώ χτες με την οσμολαγνεία, που το χέρι μου ήθελε να τη γράψει οσμολαγνία, όπως και οι Αγγλοσάξονες όλες τις —lagnias. Είδα ύστερα την κοπρολαγνεία γραμμένη με —εία σε όλα τα λεξικά (αυτή βγαίνει από κόπρο + λαγνεία, όχι από κοπρολάγνο) και είπα «Άσε, μεθαύριο θα το λύσουμε αυτό».
 
H κατάσταση με τα ουσιαστικά σε -εία/-ία φτάνει την παράνοια και μοιάζει ελκυστική μια γενναία απόφαση ώστε να γράφονται όλα με έναν τρόπο!

Μαζί σου. Και παίρνω θέση:

Ζήτω το "-εία"! Ζήτω.
 

nickel

Administrator
Staff member
ομηρία ή ομηρεία;

ή σαν το ομηρία-ομηρεία.

Να πω εδώ ότι το λεξικό Μπαμπινιώτη, εννοώ το ορθογραφικό, το οποίο υποτίθεται ότι πρέπει να παραθέτει όλες τις εναλλακτικές γραφές και να εξηγεί για ποιο λόγο προτιμά τη μία έναντι της άλλης (αν και πολύ συχνά προκρίνει τη μία αλλά σαν Γαλιλαίος δηλώνει ότι σωστή είναι η άλλη), στην περίπτωση της ομηρείας κάνει χοντρό φάουλ μια και παρασιωπά εντελώς τον τύπο ομηρία, ο οποίος δίνεται από το ΛΚΝ και είναι και συχνότερος στη χρήση, και δεν μας λέει ότι ο τύπος ομηρΙα υπάρχει και αυτός στα αρχαία (έστω και μειοψηφικά).

Για το «ομηρία ή ομηρεία»:
http://www.protagon.gr/apopseis/blogs/omiria-i-omireia-43861000000

...όταν, καλή ώρα, παραδίδονται δύο τύποι σε μια λέξη, εδώ και πολλά χρόνια υιοθετείται ο απλούστερος.




Μπορούμε να εικάσουμε ότι το Βήμα είναι υπό την ομηρία του κ. Μπαμπινιώτη. :)

omireia.jpg
 
Top