ιδιώτες και idiots

nickel

Administrator
Staff member
Για τους αρχαίους, ιδιώτης είναι ο απλός πολίτης, ο κοινός άνθρωπος και, κατ’ επέκταση, ο άμαθος, ο αμύητος, ο ανειδίκευτος. Στο LSJ: private person, common man, plebeian, layman, ignoramus κ.ά.

Στον Φαίδρο του Πλάτωνα, διαβάζουμε:

ἄλλον ὅστις πώποτέ τι γέγραφεν ἢ γράψει, εἴτε πολιτικὸν σύγγραμμα εἴτε ἰδιωτικόν, ἐν μέτρῳ ὡς ποιητὴς ἢ ἄνευ μέτρου ὡς ἰδιώτης;
(= άλλον που έχει γράψει ή θα γράψει κάτι, σύγγραμμα είτε δημόσιο είτε ιδιωτικό, έμμετρο ως ποιητής ή πεζό ως κοινός πολίτης).
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plat.+Phaedrus+258d&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0174

Idiota στα λατινικά είναι ο κοινός άνθρωπος, αυτός που δεν έχει εξειδικευμένες γνώσεις, ο ερασιτέχνης.

Αργότερα, το βρίσκουμε στα ισπανικά, στα γαλλικά ή στα αγγλικά με τη σημασία του αμαθούς και τελικά του ανόητου, του ηλίθιου. Αυτή τη σημασία τη βρίσκουμε νωρίς νωρίς στον Τσόσερ (1386) ή στον Σουίνμπερν (1590): An Idiote, or a naturall foole is he, who notwithstanding he bee of lawfull age, yet he is so witlesse, that hee can not number to twentie, nor can tell what age he is of, nor knoweth who is his father, or mother, nor is able to answer to any such easie question.


Να πώς τα γράφει ο John Ayto στο Word Origins:

idiot The etymological idea underlying idiot is of a ‘private individual’. That is what Greek idiótēs (a derivative of ídios ‘personal, private’) originally meant. It was extended to the ordinary ‘common man’, particularly a lay person without any specialized knowledge, and so came to be used rather patronizingly for an ‘ignorant person’. It is this derogatory sense that has come down to English via Latin idiōta and Old French idiot.


Αναρωτιέμαι λοιπόν πού ακριβώς βρήκε ο Γιάνης Βαρουφάκης το παρακάτω που, όπως διαβάζω, αναφέρεται στο βιβλίο του Μιλώντας στην κόρη μου για την Οικονομία (σελ. 155).
http://www.bookbar.gr/giannis-varoufakis-milontas-stin-kori-mou-gia-tin-oikonomia/display

«Στην Αρχαία Ελλάδα όσοι αρνιόντουσαν να σκέφτονται στη βάση του συλλογικού συμφέροντος των «κοινωνιών» ονομάζονταν «ιδιώτες». «Εν μέτρω ως ποιητής – άνευ μέτρου ως ιδιώτης» έλεγαν οι αρχαίοι. Τον 18ο αιώνα Άγγλοι λόγιοι, λάτρεις των αρχαίων ελληνικών, έδωσαν στη λέξη «ιδιώτης», idiot γι’ αυτούς, τη σημασία του ηλιθίου. Από αυτήν τη σκοπιά, η κοινωνία της αγοράς μάς έχει μετατρέψει σε «ιδιώτες» σε idiots, σε ανόητους ιούς που σκοτώνουν τον πλανήτη όπου ζουν. Κάτι σαν αστροναύτες που νομίζουν ότι τους συμφέρει να δηλητηριάζουν το οξυγόνο του διαστημόπλοιου τους.» (σελ. 155)​

Άμα θες να κηρύξεις τον πόλεμο στους ιδιώτες, αν επιδιώκεις να ταυτίσεις το ιδιωτικό με το ανόητο, λες και καμιά βαρουφολογία παραπάνω στα παιδιά. Διάβασα ένα κεφάλαιο του βιβλίου και έχω μπει στον πειρασμό να το διαβάσω ολόκληρο, να δω αν διαφωτίζει ή στραβώνει τα παιδιά τελικά.
 

SBE

¥
α. το βρήκε εκεί που βρήκε ο πρωθυπουργός τα περί Αντιγόνης και παλιότερα οι δημοσιογράφοι περί Ισοκράτη. Προφανώς θα υπάρχει κάποια ανθολογία ελαστικών αρχαίων αποφθεγμάτων και ιδεών που κυκλοφορεί σε συγκεκριμένους κύκλους :-)

β. το βρήκε εκεί που βρίσκει κανείς λερναία, αστικούς μύθους και λοιπά αποστάγματα σοφίας: στο μυαλό του. Κοινώς, έφτιαξε κάτι για να φαίνεται αρχαιοπρεπές, καλούτσικο και να εξυπηρετεί το παράδειγμά του. Ποιητική αδεία, αλλά άμα δεν είσαι ποιητής είναι μάλλον ποιητική αηδία.

γ. Και λίγο όσα θυμάται από την Αγγλοσαξονία. Όποιος Άγγλος θέλει να σου δείξει ότι ξέρει από αρχαία αυτό θα σου πει για παράδειγμα γλωσσικού δανείου, και με την ίδια πάνω κάτω ερμηνεία. Άρα είτε ο ghost writer του Βαρουφάκη είναι Άγγλος, είτε (αν υποθέσουμε ότι δεν έχει ghost writer) ο επιμελητής του εκδοτικού του οίκου είναι Άγγλος, είτε ο συγγραφέας χρησιμοποίησε κάτι από μνήμης.
 
Top