ερμητικός

[kapa18]

Στο ένθετο της σημερινής Καθημερινής για τα βιβλία περιλαμβάνεται μια λίστα με μπεστ σέλερ. Στο νούμερο 4 βρίσκεται το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, του Σελίν, και ο συντάκτης σχολιάζει: "Από τα πιο ερμητικά και γοητευτικά μυθιστορήματα του 20ου αιώνα".

Συμφωνώ με τον δεύτερο χαρακτηρισμό, το βιβλίο είναι πραγματικά γοητευτικό. Αλλά ο πρώτος μου δημιουργεί απορία. Τι σημαίνει "ερμητικό" μυθιστόρημα; Το ΛΚΝ δίνει για το λήμμα ερμητικός:

ερμητικός -ή -ό [ermitikós] E1 : 1.που αναφέρεται στον ερμητισμό: Eρμητική διδασκαλία / φιλοσοφία. 2. (σπάν.) που είναι τελείως κλειστός: Ένας ~ αλλά καλά οργανωμένος πολιτικός σχηματισμός. Eρμητικό κλείσιμο, απόλυτο. ερμητικά EΠIPP στη σημ. 2: Πόρτα / παράθυρο που κλείνει ~. Έκλεισε ~ τα χείλη. [λόγ. < γαλλ. hermétique < μσνλατ. hermeticus < Herme(s) < ελνστ. ῾Ερμῆς Τρισμέγιστος -ticus = -τικός, που αναφέρεται στη μυστική τέχνη των αλχημιστών και ιδ. στην τεχνική του τέλειου κλεισίματος ενός δοχείου κολλώντας επάνω του το καπάκι με τη βοήθεια της φωτιάς, τεχνική που η εφεύρεσή της αποδιδόταν στον Ερμή Τρισμέγιστο, θεότητα της Aιγύπτου που ταυτίστηκε με τον Ερμή]

Εσείς που ξέρετε τα πολλά, μπορείτε να με διαφωτίσετε τι θέλει να πει ο ποιητής εδώ;

 

[Zazula]

Τουτοδώ κάνει; Ερμητισμός

 

[kapa18]

Χμ... δεν καταλαβαίνω πού κολλάει ο ερμητισμός στο βιβλίο. Για να πάρετε μια ιδέα για το βιβλίο παραθέτω από εδώ

Η ιστορία του δε, έχει ως εξής. Ένας νέος στο Παρίσι κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκόσμιου πολέμου. Κατατάσσεται στο στρατό, εκεί γνωρίζει τη δυστυχία από πρώτο χέρι και γκρεμίζονται οποιεσδήποτε αυταπάτες είχε περι πατρίδας, γενναιότητας και ηρωισμού:
«….Τον καιρό του πολέμου, αντί να χορεύουμε στον ημιώροφο, χορεύαμε στο κελάρι. Οι μάχιμοι τ’ανέχονταν, το γούσταραν κιόλας. Αυτό ζήταγαν με το που φτάνανε, και κανείς δεν έβρισκε ύποπτους τους τρόπους τους. Μόνο η παλικαριά είναι ύποπτη. Να’σαι παλικάρι με το κορμί που έχεις; Πες λοιπόν και στο σκουλήκι να’ναι παλικάρι, που’ναι ροδαλό και χλομό και μαλακό, σαν κι εμάς….»

Ο πόλεμος τελειώνει και φεύγει για την Αφρική. Εκεί ακόμη περισσότερη δυστυχία και αρρώστια. Τα καταφέρνει να το σκάσει για την Αμερική. Άλλου είδους πολεμος εκεί. Τα κουτσοφέρνει βόλτα χάρη στη φίλη του τη Μόλλυ, την πόρνη. Επιστροφή στη Γαλλία, τελειώνει τις σπουδές του, γίνεται γιατρός σε μια φωτοχογειτονιά στο Παρίσι. Ξαναβρίσκει τον παλιό του φίλο,το Ροβινσώνα. Η μιζέρια, η δυστυχία τον ακολουθεί παντού η μάλλον δεν τον ακολουθεί είναι μέσα του, είναι η ίδια η υπαρξη του. Και μέσα σ’ολα αυτά πάντα υπάρχει καποιος έρωτας, πάντα υπάρχει η αναζήτηση της απόλαυσης έστω και εφήμερης. Τί έστω, δηλαδή, αν κάτι έμαθα από το Σελίν είναι ότι η απόλαυση, η ευτυχία είναι πάντα εφήμερη.

«….Τί τρελλοκομείο η στερημένη ζωή! Μια τάξη είναι η ζωή, κι η πλήξη ο παιδονόμος της, που διαρκώς σε κατασκοπεύει. Πρέπει πάση θυσία να μοιάζεις απασχολημένος με κάτι πολύ συναρπαστικό, ειδάλλως πλακώνει και σου ροκανίζει το μυαλό. Όταν η μέρα δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σκέτο εικοσιτεράωρο δεν υποφέρεται. Μια μακριά, σχεδόν αβάσταχτη ηδονή πρέπει να’ναι η μέρα, μια μακριά συνουσία, θες δε θες…»

Και το βιβλίο συνεχίζεται έτσι από δυστυχία σε δυστυχία. Ακόμη και όταν τα πράγματα φτιάχνουν κάπως, ο Μπαρνταμού έχει μια δουλίτσα και ένα δυο φίλους, τα πράγματα δεν πάνε καλά. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε μια συνεχή πορεία προς το χειρότερο. Ένα συνεχές ταξίδι προς το μαύρο, την απαισιοδοξία, την άκρη της νύχτας, χωρίς όμως να προσδοκάς το ξημέρωμα.

 

[nickel]

Στο ΛΝΕΓ αναπτύσσεται καλύτερα η σημασία του hermetic που ταιριάζει εδώ:

αυτός που δύσκολα αποκρυπτογραφείται και κατανοείται: ~ συγγράμματα / φιλοσοφία / ποίηση. ΣΥΝ. (λόγ.) δυσερμήνευτος, δυσνόητος, δυσεξήγητος, σκοτεινός, γριφώδης, σιβυλλικός.

Δεν ξέρω πόσο έχει παρέμβει η μετάφραση στο μυθιστόρημα του Σελίν και έχει στρογγυλέψει κάποια πράγματα, αλλά θεωρείται από τα δύσκολα μυθιστορήματα, τουλάχιστον ως προς το λεξιλόγιό του στα γαλλικά.

 

[Ambrose]

Κι εγώ όπως το διάβασα, αυτό που λέει ο Νίκελ κατάλαβα, δηλ. δυσνόητο, κλειστό, δύσκολο να κατανοηθεί ή να αποκρυπτογραφηθεί, μυστηριώδες.

 

[kapa18]

Σας ευχαριστώ όλους