επιτάφιος
- Thread starter nickel
- Start date
-
- Tags
- social sciences
Ορισμός τού επιτάφιος στα καλιαρντά: "γκέι συνοδευόμενος από καλοντυμένα τεκνά". Από εδώ: http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?p=3079#post3079. Σόρι για το ανίερο της προσθήκης μου.
Ορίστε και ολόκληρη εκείνη η εκπομπή, στο Αρχείο της ΕΡΤ:
“O Ρωμανός ο Μελωδός και το Θείο Δράμα” – 1977
Η απόδοση του ποιητικού λόγου του Ρωμανού του Μελωδού στη δημοτική έγινε από τον σημαντικό ποιητή Νίκο Καρούζο, ο οποίος βασισμένος σε επιλογή αποσπασμάτων ύμνων του Ρωμανού, πραγματοποίησε το μεταφραστικό αυτό σχεδίασμα με απόλυτη επιτυχία. Τα κείμενα, τα σταυρώσιμα και αναστάσιμα κοντάκια του Ρωμανού, διαβάζει ο ηθοποιός Πέτρος Φυσσούν με τον χαρακτηριστικό λιτό του τρόπο.
Τη μουσική έγραψε ειδικά για την εκπομπή αυτή ο συνθέτης και μουσικολόγος Χριστόδουλος Χάλαρης, ο οποίος κατασκεύασε μουσικά όργανα με βάση την απεικόνισή τους σε βυζαντινές εικόνες. Για την ενορχήστρωση των ύμνων, που βασίστηκε στο «ισοκράτημα» ως εκτελεστική πρακτική, χρησιμοποιήθηκαν βυζαντινά έγχορδα και πνευστά όργανα, όπως ο κεμενές, η μεγάλυρα, η βιόλα, το νταλμπράτσο, η βιόλα νταγκάμπα κ.ά.
Τους βυζαντινούς ύμνους ερμηνεύουν με τις γεμάτες ποιότητα και ήθος φωνές τους η Δήμητρα Γαλάνη, ο Μανώλης Μητσιάς και ο Νίκος Ξυλούρης. Ακούγονται : «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», «Τον Νυμφώνα σου βλέπω», «Τά Στιχηρά Ιδιόμελα των Αποστίχων. Ήχος πλ. β’», «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου» και τα Εγκώμια του Επιταφίου Θρήνου της Μεγάλης Παρασκευής «Η ζωή εν τάφω», «Αι γενεαί πάσαι (ω γλυκύ μου έαρ)»
Παίζουν οι μουσικοί: Γιάννης Βασιλόπουλος-πνευστά, Γιώργος Κόρος-έγχορδα τοξωτά, Γιώργος Μαγκλάρας-έγχορδα και Τάσος Διακογιώργης-κρουστά.
Costas
¥
Ωραίο, daeman! Παρότι, ακούγοντάς το προσεχτικά, εξακολουθώ να έχω την εντύπωση ότι είναι πλέι-μπακ, ακόμα και της Γαλάνη, όπου η ταύτιση εισπνοών στο τραγούδι και συρρίκνωσης του λαιμού της στο φιλμ είναι πολύ καλή (στους άντρες είναι φανερότερο το πλέι μπακ σε διάφορα σημεία, κατ' εμέ), νομίζω ότι η θεωρία σου για τον ηχολήπτη που πήγε για καφέ είναι σωστή, γιατί νομίζω πως πράγματι άκουσα πίσω από τους λυγμούς των εγχόρδων το χαμένο σαντούρι. Τέλος πάντων, σημασία έχει το αποτέλεσμα, που είναι πολύ ωραίο. Δεν επικεντρώθηκα τόσο στα κείμενα του Καρούζου, απλά πρόσεξα πως χρησιμοποιεί πολύ συχνά 15σύλλαβο. Πηγαίνοντας στις φωνές, ο μεν Ξυλούρης είναι αριστουργηματικός στο Ιδού ο Νυμφίος έρχεται, με αυτή την όντως μοναδική φωνή που του χαρίστηκε και που τη δούλεψε και την ανέδειξε τόσο ωραία, ένα τέλειο πάντρεμα αντρικού πάθους. Μου άρεσε και η Γαλάνη, δωρική (ο όρος έχει καταντήσει μπανάλ, εδώ όμως για μένα έχει αλήθεια) στο "Τον νυμφώνα σου βλέπω", που το λέει απέριττα, και κάθε της νότα είναι βελάκι στο κέντρο του στόχου, χωρίς όμως να γίνεται ξερό και φτωχό, αλλά και μετά, στα εγκώμια, που κι εκεί είναι συγκρατημένη και άρα πειστική. Πολύ καλή! Το δε βιμπράτο της, που συνήθως με ενοχλεί (δεν μ' αρέσει γενικά το βιμπράτο), εδώ το χρησιμοποιεί πολύ λίγο. Ο Μητσιάς μου άρεσε ιδιαίτερα στο "Σήμερον κρεμάται επί ξύλου", που το λέει πολύ όμορφα, με παράπονο αλλά χωρίς υπερβολές.
Αν βρει κανείς των μεταφρασμάτων του Καρούζου κάποια κομμάτια, ας τα βάλει εδώ, για σύγκριση με τα πρωτότυπα. Από τη μεριά μου, συνάπτω ένα πόνημα του 1939 για τον Ρωμανό τον Μελωδό του Σοφρώνιου Ευστρατιάδη, όπου υπάρχουν τρεις πολύ ενδιαφέρουσες σελίδες (187-189 του εντύπου) για τα μετρικά των κοντακίων, και δυο λόγια για τη μετάβαση από το κοντάκιο στον κανόνα, για τη διαμάχη προσωδιακού / τονικού μοντέλου για τη σύνθεση, και για το πώς η μετρική εν προκειμένω δεν είναι καθαρά ποιητική, κειμενική, αλλά μουσικοποιητική, δηλ. προϋποθέτει τη μελωδία και το ρυθμό της μουσικής σύνθεσης, πράγμα που σημαίνει ότι ο Ρωμανός συνέθετε τα κοντάκιά του κείμενο-μουσική ταυτοχρόνως, σαν τραγουδοποιός.
Ρωμανός ο Μελωδός και τα ποιητικά αυτού έργα
Αν βρει κανείς των μεταφρασμάτων του Καρούζου κάποια κομμάτια, ας τα βάλει εδώ, για σύγκριση με τα πρωτότυπα. Από τη μεριά μου, συνάπτω ένα πόνημα του 1939 για τον Ρωμανό τον Μελωδό του Σοφρώνιου Ευστρατιάδη, όπου υπάρχουν τρεις πολύ ενδιαφέρουσες σελίδες (187-189 του εντύπου) για τα μετρικά των κοντακίων, και δυο λόγια για τη μετάβαση από το κοντάκιο στον κανόνα, για τη διαμάχη προσωδιακού / τονικού μοντέλου για τη σύνθεση, και για το πώς η μετρική εν προκειμένω δεν είναι καθαρά ποιητική, κειμενική, αλλά μουσικοποιητική, δηλ. προϋποθέτει τη μελωδία και το ρυθμό της μουσικής σύνθεσης, πράγμα που σημαίνει ότι ο Ρωμανός συνέθετε τα κοντάκιά του κείμενο-μουσική ταυτοχρόνως, σαν τραγουδοποιός.
Ρωμανός ο Μελωδός και τα ποιητικά αυτού έργα