ελεφαντόδοντο και μάργαρο(ς), φίλντισι και σεντέφι

nickel

Administrator
Staff member
Το μπέρδεμα το είχα πρωτοδιαπιστώσει σε μια στήλη του Ανδρέα Παππά, που προσπαθούσε να βρει σωστή μετάφραση για το ivory tower (=γυάλινος πύργος) και είχε κολλήσει στα ελεφάντινα και τα φιλντισένια. Και κάπου ανέφερε: «Όσο για το φιλντισένιος, έχει δίκιο μια αναγνώστρια που επισημαίνει ότι αντικείμενο από φίλντισι (σεντέφι) λέγεται στο εμπόριο και κάτι που είναι φτιαγμένο από θαλάσσιο όστρακο».

Εγώ δεν ξέρω τι λένε στην αγορά, είναι πολύ πιθανό να γίνεται το μπέρδεμα στις λέξεις, αλλά θεωρώ ότι εύκολα ξεχωρίζει κανείς το ελεφαντόδοντο από το μάργαρο. Από σελίδες με μαχαίρια και λαβές από φίλντισι και σεντέφι:





σεντέφι, mother-of-pearl



φίλντισι, ivory


Οι ακριβείς μεταφραστικές αντιστοιχίες είναι:
ivory = ελεφαντόδοντο, ελεφαντοστό, φίλντισι (από το τουρκικό fildişi, από το fil=ελέφαντας και diş=δόντι).
Côte d'Ivoire (Ivory Coast) = Ακτή του Ελεφαντοστού
nacre, mother-of-pearl = (ο, η) μάργαρος, (το) μάργαρο (από το εσωτερικό του οστράκου μαλακίων), σεντέφι (από το τουρκικό sedef).


Μείζον και Κριαράς στο λήμμα φίλντισι δίνουν πρώτη σημασία το ελεφαντόδοντο και δεύτερη το σεντέφι. Ακριβέστερη είναι η εγγραφή του ΛΚΝ:
φίλντισι το [fíldisi] O γεν. φιλντισιού : το ελεφαντόδοντο ή το ελεφαντοκόκαλο (και καταχρηστικά το σεντέφι): Κουμπί / κόσμημα από φίλντισι. Το κορμί της ήταν άσπρο σαν από φίλντισι.
Διόρθωση χρειάζονται τα λεξικά του Κέντρου, όπου στο φίλντισι γράφουν ότι πρόκειται για το μάργαρο, αν και στο ελεφαντόδοντο δίνουν συνώνυμο το φίλντισι.
 
Last edited:

nickel

Administrator
Staff member
Πανέμορφο, χορταστικό κείμενο για το φίλντισι έγραψε και ανάρτησε ο συνονόματος στο ιστολόγιό του, αν και με μεγάλο δισταγμό ανταποδίδω την παραπομπή, λόγω του επιθετικού (με την καλή έννοια) χαρακτηρισμού που μου κότσαρε. Αλλά τον έβαλα στη θέση του μου: του έγραψα: «Νοικοδεσπότη, κάνε κράτει στους κλιμακούμενους χαρακτηρισμούς, γιατί, έτσι που πας, θα καταλήξω εκεί που ξεκίνησα, στο “θείος Νίκος”».
 

nickel

Administrator
Staff member
Βλέπω ότι έχουν εξαφανιστεί οι φωτογραφίες από το αρχικό μήνυμα. Ουφ...
 

nickel

Administrator
Staff member
Αντικατέστησα τις φωτογραφίες. Με την ευκαιρία διαπίστωσα ότι άλλαξε η εγγραφή στο ΛΝΕΓ.

Η παλιά έλεγε:
φίλντισι (το) (λαϊκ.) ο μάργαρος (βλ.λ.) ΣΥΝ. σεντέφι.

Το λήμμα στο ΛΝΕΓ 2012 λέει:
φίλντισι (το) (λαϊκ.) 1. το ελεφαντόδοντο 2. (καταχρ.) το σεντέφι.
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Παλιά (1973), έλεγε ο σεντεφένιος (ή μαργαρένιος, αλλά...) Μπράιαν για το μάργαρο το Mother of Pearl, κι ήρθαν μετά από μια δεκαετία σχεδόν (1982) ο εβένινος Στίβι με τον φιλντισένιο Πολ να πουν το παραζαχαρωμένο Ebony and Ivory, που ο Έντι με τον Τζο το κάνανε μαντάρα. :laugh:

Μάνα μου μαργαριταρένια, τι μάργαρο είναι τούτο!
 

Thanasis_P

New member
To Haliotis tuberculata marmorata, που την εντυπωσιακή του φωτό μας δίνει ο Daeman, είναι το γαστερόποδο που το εσωτερικό του "μαρμαίρει" περισσότερο.
 
Top