διά ή δια;

[Zazula]

Όπως το ΛΚΝ δεν έλαβε υπόψη του πόσοι μπορεί να προφέρουν το διά (το έχει [δiá]) όπως προφέρουν το για [ja], έτσι και για το ΧΛΝΓ δεν μέτρησε ούτε η προφορά ούτε το πόσοι γράφουν «δια». Μόνο που το δεύτερο λέγεται και «χρηστικό».

Υπέροχη πάσα για να επαναλάβω τη μάντρα μου ότι «η προφορά δεν πρέπει να συσχετίζεται με —ή να αποτελεί παράμετρο για— τη γραφή» (βλ. τη γνωστή θέση μου για το τελικό νι εδώ κ.επ. αλλά κ.προηγ.)· η προφορά είναι θέμα τού καθενός (εγώ πιχί ισοπεδώνω όλα τα μπ, μεταξύ πολλών άλλων). Γράψ' το διά και πες το και γέφυρα, αν θες.

 

[nickel]

Βέβαια, αν σκεφτούμε ότι γράφουμε για (και όχι γιά) και ότι το (εντάξει, όχι 100% αξιόπιστο) Γκουγκλ δίνει:

δια : 9.390.000
διά : 866.000

θα μπορούσα να πω «Γράψ' το δια και πες το και δι-ά αν θες». :)


Στα σοβαρά:
Δεν σκάω. Απλώς βλέπω ότι εδώ το Χρηστικό δεν κάνει καλά τη δουλειά του. Το Wiktionary την κάνει καλύτερα:

διά
[...]
Εναλλακτικές μορφές:
δι’
δια
http://el.wiktionary.org/wiki/διά

 

[nickel]

Το λήμμα διά του Wiktionary έχει μια σημείωση στο κάτω μέρος που λέει:

• Η λέξη αυτή σύμφωνα με τη σχολική γραμματική γράφεται χωρίς τόνο και θεωρείται μονοσύλλαβη. Σε άλλα λεξικά θεωρείται δισύλλαβη και γράφεται με τόνο.

Για την ακρίβεια, η νέα γραμματική του δημοτικού βάζει το διά στις λόγιες (απαρχαιωμένες) προθέσεις και το τονίζει. Στη σελίδα 102.

 

[Hellegennes]

50-50 το δίνει το Google στα αποκλειστικά αποτελέσματα. Αλλά το Google δεν είναι καλός μετρητής σε θέματα τονισμού, για αρκετά ευνόητους λόγους. Θα πρέπει να διαχωρίσεις ποια από τα άτονα "δια" είναι πλήρως άτονα κείμενα.