έωλος ή αίολος; έωλος
- Thread starter nickel
- Start date
Πρόσφατα έτυχε να επισημάνω σε φίλο κάτι που θεώρησα ξεκάθαρο ορθογραφικό λάθος: τη χρήση της λέξης "αίολος" με τη σημασία "αβάσιμος". Το εσωτερικό λεξικό μου, όπως και αυτό του Νίκελ, θεωρούσε απολύτως δεδομένο ότι υπάρχει μόνο η λέξη "έωλος" με αυτή τη γραφή, τη σημασία και τη χρήση. Ούτε που είχα πάρει είδηση ότι κάποιοι έχουν άλλη άποψη και ότι ήδη αρκετός κόσμος χρησιμοποιεί και το αίολος.
Ας μου συγχωρεθεί που θα πω τη γνώμη μου, παρά το γεγονός ότι δεν έχω τα τυπικά προσόντα για να εκφέρω άποψη, δεν είμαι φιλόλογος ούτε γλωσσολόγος, μια απλή μεταφράστρια είμαι, αλλά έχω και είχα πάντα καλό αισθητήριο στην ορθογραφία (που μάλλον σημαίνει ότι διαβάζω πολύ και ότι αποτυπώνω και συγκρατώ τη γραφή αυτών που διαβάζω). Η ετυμολόγηση από το "αιόλος" και η άποψη ότι "θα έπρεπε" να γράφεται "αίολος" μου φαίνεται μια μεγάλη μπαρούφα - ή για να το πω αλλιώς, τελείως έωλη.
Θεωρώ πολύ πιθανότερο ο συσχετισμός να οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην ατυχή και επιπόλαιη φαινομενική συγγένεια των εννοιών (έωλος = σαθρός, αβάσιμος, αστήρικτος = όσα παίρνει ο άνεμος = όσα παίρνει ο Αίολος) 
.
Τόσα χρόνια, τόσες δεκαετίες, σε τόσα κείμενα, "έωλος" γράφαμε. Ποτέ μου δεν είχα δει άλλη γραφή. Εξάλλου, μια χαρά ταιριάζει η ετυμολόγηση από το "μπαγιάτικος" στο "σαθρός" και στο "αβάσιμος", "αστήρικτος", "ασταθής". Γιατί τώρα ξαφνικά πρέπει να μαγειρέψουμε περίεργες ετυμολογήσεις, που όπως βλέπω δεν δικαιολογούνται ούτε από τη χρήση της λέξης μέσα στους αιώνες όπως αυτή φαίνεται από το σώμα κειμένων, δεν μπορώ να το καταλάβω.
Αλλά καθένας με τα γούστα του. Εγώ έωλος έγραφα μια ζωή, έωλος θα εξακολουθήσω να γράφω, διότι δεν με έπεισαν τα επιχειρήματα. Και για να μη νομίζετε ότι έχω κολλημένο μυαλό, σας πληροφορώ ότι ενώ μια ζωή έγραφα "ορθοπεδικός" και το θεωρούσα σωστό έτσι, όταν πληροφορήθηκα (σε αρκετά μεγάλη ηλικία) ποια είναι η ετυμολογία της λέξης, δέχτηκα ότι το σωστό ετυμολογικά είναι το "ορθοπαιδικός" όσο κι αν μας ξενίζει η ετυμολόγηση από το "παιδί" και άλλαξα τον τρόπο που το έγραφα.
Να προσθέσω ωστόσο ότι δέχτηκα επίσης και τις επιλογές της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυματολογίας καθώς και πολλών ακόμη ορθοπαιδικών, που δέχτηκαν την επαναφορά της ετυμολογικά ορθής γραφής. Διότι εκτός από την ετυμολόγηση, η χρήση παίζει επίσης τον ρόλο της. Που σημαίνει ότι αν το πανελλήνιο αρχίσει να γράφει "αίολος" θα το δεχτώ ως εναλλακτική του "έωλος" (το οποίο ωστόσο θα εξακολουθήσω να χρησιμοποιώ αποκλειστικά). Μέχρι τότε όμως, να με συγχωρούν οι ευφάνταστοι μελετητές της γλώσσας, αλλά δεν το δέχομαι.
Ας μου συγχωρεθεί που θα πω τη γνώμη μου, παρά το γεγονός ότι δεν έχω τα τυπικά προσόντα για να εκφέρω άποψη, δεν είμαι φιλόλογος ούτε γλωσσολόγος, μια απλή μεταφράστρια είμαι, αλλά έχω και είχα πάντα καλό αισθητήριο στην ορθογραφία (που μάλλον σημαίνει ότι διαβάζω πολύ και ότι αποτυπώνω και συγκρατώ τη γραφή αυτών που διαβάζω). Η ετυμολόγηση από το "αιόλος" και η άποψη ότι "θα έπρεπε" να γράφεται "αίολος" μου φαίνεται μια μεγάλη μπαρούφα - ή για να το πω αλλιώς, τελείως έωλη.
Θεωρώ πολύ πιθανότερο ο συσχετισμός να οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην ατυχή και επιπόλαιη φαινομενική συγγένεια των εννοιών (έωλος = σαθρός, αβάσιμος, αστήρικτος = όσα παίρνει ο άνεμος = όσα παίρνει ο Αίολος) .Τόσα χρόνια, τόσες δεκαετίες, σε τόσα κείμενα, "έωλος" γράφαμε. Ποτέ μου δεν είχα δει άλλη γραφή. Εξάλλου, μια χαρά ταιριάζει η ετυμολόγηση από το "μπαγιάτικος" στο "σαθρός" και στο "αβάσιμος", "αστήρικτος", "ασταθής". Γιατί τώρα ξαφνικά πρέπει να μαγειρέψουμε περίεργες ετυμολογήσεις, που όπως βλέπω δεν δικαιολογούνται ούτε από τη χρήση της λέξης μέσα στους αιώνες όπως αυτή φαίνεται από το σώμα κειμένων, δεν μπορώ να το καταλάβω.
Αλλά καθένας με τα γούστα του. Εγώ έωλος έγραφα μια ζωή, έωλος θα εξακολουθήσω να γράφω, διότι δεν με έπεισαν τα επιχειρήματα. Και για να μη νομίζετε ότι έχω κολλημένο μυαλό, σας πληροφορώ ότι ενώ μια ζωή έγραφα "ορθοπεδικός" και το θεωρούσα σωστό έτσι, όταν πληροφορήθηκα (σε αρκετά μεγάλη ηλικία) ποια είναι η ετυμολογία της λέξης, δέχτηκα ότι το σωστό ετυμολογικά είναι το "ορθοπαιδικός" όσο κι αν μας ξενίζει η ετυμολόγηση από το "παιδί" και άλλαξα τον τρόπο που το έγραφα.
Να προσθέσω ωστόσο ότι δέχτηκα επίσης και τις επιλογές της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυματολογίας καθώς και πολλών ακόμη ορθοπαιδικών, που δέχτηκαν την επαναφορά της ετυμολογικά ορθής γραφής. Διότι εκτός από την ετυμολόγηση, η χρήση παίζει επίσης τον ρόλο της. Που σημαίνει ότι αν το πανελλήνιο αρχίσει να γράφει "αίολος" θα το δεχτώ ως εναλλακτική του "έωλος" (το οποίο ωστόσο θα εξακολουθήσω να χρησιμοποιώ αποκλειστικά). Μέχρι τότε όμως, να με συγχωρούν οι ευφάνταστοι μελετητές της γλώσσας, αλλά δεν το δέχομαι.
O Babis στη συγκεκριμένη περίπτωση προκάλεσε τρικυμία από το τίποτα...
Λάθος του
Λάθος του
Ενδιαφέρον έχει και η άποψη του Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου (ιστολόγιο Γ. Η. Χάρη).
Γιάννης Η. Χάρης: γιορταστικό μενού Μπαμπινιώτη, δεύτερο πιάτο (yannisharis.blogspot.com)
Γιάννης Η. Χάρης: γιορταστικό μενού Μπαμπινιώτη, δεύτερο πιάτο (yannisharis.blogspot.com)
Και νομίζω ότι αυτό έπιασε, επειδή είναι μια λέξη που δεν χρησιμοποιείται συχνά - σε αντίθεση με το αγόρι, το τσιρότο κ.ά. - και πολύς κόσμος δεν έχει αίσθηση του πώς γράφεται. Οπότε οι περισσότεροι εύκολα δέχονται μια άλλη γραφή, ενώ ορισμένοι ανοίγουν και λεξικό για να την αναζητήσουν και φυσικά εμπιστεύονται αυτό που θα διαβάσουν στο λεξικό.
Από σημερινό χαιρετισμό της προέδρου της Δημοκρατίας:
η τουρκική προκλητικότητα εντείνεται διατυπώνοντας έωλους και αστήρικτους ισχυρισμούς και αμφισβητώντας την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας
η τουρκική προκλητικότητα εντείνεται διατυπώνοντας έωλους και αστήρικτους ισχυρισμούς και αμφισβητώντας την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας
pontios
Well-known member
... το εωλος εδώ μπορει να χρησιμοποιείται σωστά, με την έννοια ... these are stale, tired-old arguments that are past their use-by dates;Από σημερινό χαιρετισμό της προέδρου της Δημοκρατίας:
η τουρκική προκλητικότητα εντείνεται διατυπώνοντας έωλους και αστήρικτους ισχυρισμούς και αμφισβητώντας την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας
pontios
Well-known member
... αν όντως χρησιμοποιήθηκε με αυτή τη σημασία στον προεδρικό λόγο (and I'm not doubting you), τοτε, ο "έωλος" (= untenable, baseless) και ο "αστήρικτος" (=untenable, baseless, more or less) ισχυρισμός θα μου ακουγόταν σαν ταυτολογία;
Ο προεδρικος λόγος χρειάζεται δουλειά!
Ο προεδρικος λόγος χρειάζεται δουλειά!
Είναι. Οι λέξεις είναι συνώνυμα. Προφανώς έτσι εξυπηρετείται η λογική «βάλε κι ένα απλούστερο συνώνυμο μαζί, μην αναρωτιέται ο κόσμος τι γυρεύει εδώ ο Αίολος».
Αν εξυπονοήσουμε το "έωλος' ως "ανούσιος", θαρρώ πως διαφεύγουμε την ταυτολογία στο εν λόγω παράθεμα
SBE
¥
Είναι σαν το aid and abet των αγγλόφωνων, και πολλές άλλες τέτοιες εκφράσεις.
pontios
Well-known member
Αν εξυπονοήσουμε το "έωλος' ως "ανούσιος", θαρρώ πως διαφεύγουμε την ταυτολογία στο εν λόγω παράθεμα
Αν με λίγη νοητική ευστροφία, εκλαμβάνεται το έωλος ως "ανούσιος," τότε, ναι.
Ανούσιο = unsubstantial (insubstantial?), immaterial, thin (like the Aeolian/Eolian wind, I suppose) ... having no factual basis.
Weak, lame, flimsy arguments that don't hold up, that are not based on fact.
Παρεμπιπτόντως, το (εξαντλημένο πια) ελληνοαγγλικό λεξικό Κοραής έχει μια απλή εγγραφή, που δεν κάνει καμιά μνεία της παλαιότερης σημασίας:
Προφανώς, δίπλα στα unfounded, groundless μπορεί να προσθέσει κανείς αγγλικά συνώνυμα των unfounded, groundless. Όχι όμως να προσθέσει σημασίες που δεν φαίνεται να υπάρχουν.
έωλος ['eoλos] επίθ -η/-ος,-ο/-ον
(λόγιο) επιχείρημα, σόφισμα • αβάσιμος = unfounded, groundless
Προφανώς, δίπλα στα unfounded, groundless μπορεί να προσθέσει κανείς αγγλικά συνώνυμα των unfounded, groundless. Όχι όμως να προσθέσει σημασίες που δεν φαίνεται να υπάρχουν.
Ο Δημητράκος μάς δίνει το "ανούσιος", ο δε Ζηκίδης προσθέτει "μάταιος", "ανωφελής"