metafrasi banner

Το χρονικό «by»: ας μη γίνεται πάντα «μέχρι»

nickel

Administrator
Staff member
Μια από τις σημασίες της πρόθεσης by είναι χρονική, η γνωστή παρακάτω:

3. before or until
3a. later than a particular time or date

The meeting should have finished by 4.30.
Application forms must be received by 31st March.

3b. during the period until a particular time or date
By mid afternoon over 5,000 people had visited the exhibition.
by the time (that):
By the time Charlotte was 15, she had already achieved worldwide fame.

(Από Macmillan Dictionary)

Στα παραπάνω παραδείγματα μπορούμε να αποδώσουμε το by με «μέχρι» ή «έως» και «πριν». Δεν βολεύουν όμως πάντα αυτές οι αποδόσεις. Δείτε κάποια παραδείγματα (που τα έχω κάπως αλλάξει) από γνωστό βιβλίο. Δεν νομίζω ότι ταιριάζουν εκεί αποδόσεις με «μέχρι». Σε πολλές περιπτώσεις με το «μέχρι» δίνεται η εντύπωση ότι κάτι ισχύει μέχρι ένα σημείο και εκεί παύει να ισχύει. Βρήκα και παραθέτω και το πρωτότυπο κείμενο (αντίστοιχα αλλαγμένο) καθώς και μια δική μου πρόταση απόδοσης. Πείτε μου αν συμφωνείτε ή αν είμαι υπερβολικός.

Το παλαιό αυτό συμβόλαιο μαρτυρά πόσο συνηθισμένες είχαν γίνει αυτού του είδους οι εμπορικές συναλλαγές μέχρι τον 2ο αιώνα μ.Χ.
[how regular such business transactions had become by the second century AD]
> Το παλαιό αυτό συμβόλαιο μαρτυρά πόσο συνηθισμένες είχαν πια γίνει αυτού του είδους οι εμπορικές συναλλαγές τον 2ο αιώνα μ.Χ.
μέχρι το 200 μ.Χ. πιέσεις δέχονταν τα ανατολικά σύνορά της
[by 200 AD its eastern border was under pressure]
> το 200 μ.Χ. πιέσεις δέχονταν ήδη τα ανατολικά σύνορά της
Μέχρι τις αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ., έβρισκες ιερούς χώρους σε ολόκληρη την επαρχία
[By the start of the fifth century AD , there were sacred sites all over the province]
> Στις αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ., έβρισκες ήδη ιερούς χώρους σε ολόκληρη την επαρχία
Μέχρι τη δεκαετία του 560 μ.Χ., η θρησκευτική τέχνη είχε γίνει μέρος της κυρίαρχης κουλτούρας
[By the 560s, religious art had become part of mainstream culture]
> Ήδη τη δεκαετία του 560 μ.Χ., η θρησκευτική τέχνη είχε γίνει μέρος της κυρίαρχης κουλτούρας
Μέχρι τα τέλη του 6ου αιώνα, οι χριστιανοί μαρτυρούσαν συχνά για την πίστη τους
[By the late sixth century, Christians were being regularly martyred for their beliefs]
> Ήδη στα τέλη του 6ου αιώνα, οι χριστιανοί μαρτυρούσαν συχνά για την πίστη τους
Η επιδημία επεκτάθηκε, φτάνοντας στη Βαυαρία μέχρι τα μέσα του έτους.
[The disease spread rapidly, reaching Bavaria by the middle of the year.]
> Η επιδημία επεκτάθηκε και στα μέσα του έτους είχε φτάσει στη Βαυαρία.
η επέκταση της Αυτοκρατορίας, η οποία, μέχρι το 1600 εκτεινόταν από την Ινδία έως […]
[the expansion of the Empire, which by 1600 stretched from India to […]
> η επέκταση της Αυτοκρατορίας, η οποία το 1600 εκτεινόταν από την Ινδία έως […]
Μέχρι το 1945, οι πραγματικές αιτίες της σύγκρουσης ήταν δυσδιάκριτες
[By 1945, the real causes of the conflict had become obscure]
> Το 1945 οι πραγματικές αιτίες της σύγκρουσης ήταν πια δυσδιάκριτες
 

SBE

¥
Και στο παράδειγμα του λεξικού εγώ θα έλεγα Στα 15/ πριν καν κλεισει τα 15 η Σάρλοτ είχε ήδη γίνει γνωστή διεθνώς (και πλεον δεν την ξέρει κανένας, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία).
 

SBE

¥
Για μια στιγμή νόμισα ότι εννοούσες κάποια συγκεκριμένη Σάρλοτ, χαχαχαχαχα!
Μα προφανώς η φράση στο λεξικό είναι από κανονικό κείμενο κι όχι φτιαχτή, και προφανώς αναφέρεται στην Σάρλοτ Τσερτς.
 
Μα προφανώς η φράση στο λεξικό είναι από κανονικό κείμενο κι όχι φτιαχτή, και προφανώς αναφέρεται στην Σάρλοτ Τσερτς.
Η δεύτερη σκέψη μου ήταν πως επρόκειτο για σχόλιο για τα παιδιά-θαύματα, και πως το συγκεκριμένο όνομα δεν είναι τρομερά ασυνήθιστο… Αν και τελικά, την ίδια Σάρλοτ καταλάβαμε, κάτι που συνηγορεί προς το αντίθετο. (Από μιαν αναζήτηση στο διαδίκτυο για διάσημες νεαρές Charlotte, βρήκα μόνο αυτήν και τη Σαρλότ Γκενσμπούρ, που όμως είναι μάλλον πιο διάσημη τώρα παρά στα έιτιζ (80ζ;). Ευκαιρία για λίγη γαλλική μουσική.)

Πάντως, για να επιστρέψουμε στο θέμα, συμφωνώ με την απόδοση για το παράδειγμα του λεξικού. Και γενικά μπορώ να πω ότι περιπτώσεις αντίστοιχες με τα παραδείγματα του Νίκελ (ιδίως τα τελευταία) μ' έχουν δυσκολέψει κατά καιρούς, και όχι απαραίτητα στο μακρινό παρελθόν.
η επέκταση της Αυτοκρατορίας, η οποία, μέχρι το 1600 εκτεινόταν από την Ινδία έως […]
[the expansion of the Empire, which by 1600 stretched from India to […]
> η επέκταση της Αυτοκρατορίας, η οποία το 1600 εκτεινόταν από την Ινδία έως […]
Νιώθεις την ανάγκη να προσθέσεις κάτι που να δείχνει ότι έχεις by και όχι in, αλλά δεν ταιριάζει τίποτα!
 

nickel

Administrator
Staff member
η επέκταση της Αυτοκρατορίας, η οποία, μέχρι το 1600 εκτεινόταν από την Ινδία έως […]
[the expansion of the Empire, which by 1600 stretched from India to […]
> η επέκταση της Αυτοκρατορίας, η οποία το 1600 εκτεινόταν από την Ινδία έως […]
Αν πρέπει να δώσεις κάποια έμφαση στη χρήση του by, τότε κάτι σαν:
η επέκταση της Αυτοκρατορίας, η οποία στο διάστημα ως το 1600 είχε φτάσει να εκτείνεται από την Ινδία έως […]
 

Earion

Moderator
Staff member
Πόσο με έχει ταλαιπωρήσει αυτή η τόσο σύντομη λέξη! Μόνο δύο γράμματα κι όμως χρειάζεται πολλά περισσότερα στα ελληνικά για να αποδοθεί.
Να αποδοθεί τι ακριβώς;
Να αποδοθεί η συντέλεση μιας διαδικασίας σε ένα χρονικό σημείο που αποτελεί το όριο πριν (terminus ante). Να δοθεί δηλαδή η έμφαση όχι ακριβώς στο χρονικό σημείο περάτωσης, αλλά στο ότι η διαδικασία ολοκληρώθηκε μέχρι εκείνο το σημείο.
Επειδή το βρίσκω πολύ συχνά σε ιστορικές αφηγήσεις, καταφεύγω σε κατά περίπτωση λύσεις και πολλές φορές προτιμώ να πω στα ελληνικά τότε πια, τότε πλέον.
 
Last edited:
Top