Το ανύπαρκτο ρήμα οσφρίζομαι

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Μία παρόμοια περίπτωση είναι και το επίθετο παρομοιότυπος.
Για τους λόγους που αναφέρει ο sarant στο #15 κι ο Themis στο #18 εγώ αρχίζω από τώρα να κάνω χώρο στο λημματολόγιό μου και για το οσφρίζομαι. Άλλωστε από τέτοιους συμφυρμούς έχουμε κι άλλα παραδείγματα, όπως είναι λ.χ. ο σχηματισμός των ρ. αποτίω & εκτίω από συμφυρμό των ρ. αποτίνω / εκτίνω & του ρ. τίω.
Εντάξει, τώρα κάνε λίγο χώρο ακόμα και για το "παρομοιότυπο".
 
Σε ένα αστυνομικό (του Τσάντλερ) που διάβασα χτες, η μεταφράστρια (σχετικά γνωστή δημοσιογράφος-συγγραφέας) χρησιμοποιεί δυο φορές τουλάχιστον το "οσφρίστηκε". Το βιβλίο βγήκε το 1993.
 

nickel

Administrator
Staff member
Κάποια στιγμή θα πρέπει να κάτσουν κάτω το γραφείο νεολογισμών της Ακαδημίας και οι λεξικογράφοι και να αποφασίσουν πότε τα λογικά και διαδεδομένα λάθη θα μπορούν να μπουν και στα λεξικά και να αποενοχοποιείται ο κόσμος ως προς τη χρήση τους. Όχι πως χάνουν τον ύπνο τους όσοι λένε π.χ. Δεν θα μπορέσω να ανταπεξέλθω στα όσα οσφρίζομαι ότι προοιωνίζουν οι εξελίξεις. :-) (Ζήλεψα το δικό σου «ευάριθμοι τιμητές σεμνύνονται ότι…».)
 

Zazula

Administrator
Staff member
Εντωμεταξύ ξεφύλλιζα χθες ένα μαθητικό βοήθημα της δεκαετίας τού 1960, και πέφτω πάνω σε μια παραίνεση να χρησιμοποιείται μόνον το ορθό δυσφημώ κι όχι το εσφαλμένο δυσφημίζω. Σήμερα το δυσφημίζω το δέχεται κανονικά η σχολική γραμματική (άλλωστε είναι παλαιότατο· πρώτη εμφάνιση το 1782 δίνει το ΛΝΕΓ, και με τη δυσφήμιση να είναι κοντά έναν αιώνα παλιότερη του τύπου δυσφήμηση), αλλά το ΛΝΕΓ (2012) συνεχίζει να διατείνεται (σελ. 572) ότι: «Οπωσδήποτε, προτιμότεροι —και ορθότεροι— παραμένουν οι αρχικοί τύποι δυσφημώ - δυσφήμηση»...
 
Περιέργεια: Ποιο βοήθημα; Πολύ θα ήθελα να έβλεπα, πενήντα χρόνια μετά, ποιοι αποδοκιμαστέοι τότε τύποι έχουν καθιερωθεί, ποιοι παραμένουν αποδοκιμαστέοι και ποιοι δεν ακούγονται.
 

nickel

Administrator
Staff member
Καλημέρα. Ίδιο πρόβλημα έχω εγώ με το αρχαίο διευκρινώ (το χρησιμοποιεί κανείς σας;) και τη διευκρίνηση. Αν λέμε/γράφουμε διευκρινίζω, δείχνει συνέπεια να λέμε/γράφουμε και διευκρίνισα και διευκρίνιση.
 
Αυτά παθαίνει όταν έχει τρισχιλιετείς γλώσσες και παρεμβάσεις της καθαρεύουσας. Κάποια στιγμή θα αρχίσει και για την Ελλάδα να αποκτά νόημα η γκουγκλοστατιστική, γιατί αποτελεί το καλύτερο γραπτό τεκμήριο της καθημερινής ομιλίας της πλειοψηφίας.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Περιέργεια: Ποιο βοήθημα; Πολύ θα ήθελα να έβλεπα, πενήντα χρόνια μετά, ποιοι αποδοκιμαστέοι τότε τύποι έχουν καθιερωθεί, ποιοι παραμένουν αποδοκιμαστέοι και ποιοι δεν ακούγονται.
Πρόκειται για το έργο «Η Νέα Εγκυκλοπαίδεια του Παιδιού» της Αντιγόνης Μεταξά, εκδοτική συνεργασία "Ελληνική Παιδεία" - Φυτράκης & Κουτσούμπος (Αθήνα, 1967). Ο Ε' τόμος περιλαμβάνει ένα «Μικρό Ορθογραφικό Λεξικό τής Δημοτικής» (σελ. 177-199), λεξικοποιημένο Πίνακα Συντομογραφιών (σελ. 200-202) και «Μικρό Λεξικό Ξένων Διεθνών Λέξεων» (σελ. 203-208)· ομολογώ πως δεν πήγα μία-μία τις λέξεις του ορθογραφικού λεξικού για να διαπιστώσω και να κρίνω τις ορθογραφικές επιλογές του. Ο Γ' τόμος, στο λήμμα «Ορθογραφία» (σελ. 323-324, πέντε στήλες ανά σελίδα), περιέχει έναν πίνακα με «όλες τις λέξεις που η ορθή γραφή τους παρουσιάζει κάποια δυσκολία» (είναι πολλές δεκάδες), αλλά δεν κατάλαβα το σκεπτικό συμπερίληψης (ή μη) σε όλες τις περιπτώσεις.

Το λήμμα «Ορθογραφία» τελειώνει λοιπόν ως εξής:
Και τώρα θα σε παρακαλέσω να προσέξης μερικές λέξεις που συνήθως πολλοί τις γράφουν εσφαλμένα. Σου γράφω πρώτα τη σωστή γραφή και δίπλα την εσφαλμένη.
άμωμος| και όχι |άμμωμος
απετάθην| και όχι |απετάνθην
απηθανάτισα| και όχι |απεθανάτισα
αποτίνω φόρον| και όχι |αποτίω
ασωτία| και όχι |ασωτεία
δυσφημώ| και όχι |δυσφημίζω
.
Δεν καταλαβαίνω γιατί ειδικά αυτές οι έξι λέξεις, αλλά το δυσφημώ-δυσφημίζω μου έκανε εντύπωση ακριβώς επειδή επιλέχτηκε να περιληφθεί μέσα σ' ένα τόσο μικρό πλήθος (μοιάζει σαν να τα κορφολόγησε η Θεία Λένα από κάποια άλλη, μεγαλύτερη, λίστα). Τα άμωμος-*άμμωμος και ασωτία-*ασωτεία είδα πως ακόμη γίνονται λάθος, κι ας μην υπάρχουν σχετικά σημειώματα λ.χ. στο ΛΝΕΓ, οπότε με την αφορμή αυτή έγραψα κι εγώ σχετικά: http://lexilogia.gr/forum/showthrea...αφικές-απορίες&p=197454&viewfull=1#post197454. Το αποτίνω-αποτίω η σχολική γραμματική το δέχεται πλέον κανονικά, αλλά ο Μπαμπινιώτης καταδικάζει ακόμη το αποτίω. Το απετάθην-*απετάνθην είναι και σήμερα συχνό λαθολογικό και λαθοθηρικό θέμα, αλλά στην εκσυγχρονισμένη μορφή του: αποτάθηκα-*αποτάνθηκα (υπάρχει και σχετικό σχόλιο στο ΛΝΕΓ) — όμως τα ευρήματα (και τα ακούσματα) δείχνουν ότι η ανάπτυξη του αχρείαστου νι δίνει και παίρνει (ψάξτε και αποτανθεί, καθώς και σε άλλα πρόσωπα πέρα απ' το α' ενικ. αποτάνθηκα). Τέλος, το απηθανάτισα-*απεθανάτισα είναι άλλο ένα επεισόδιο της γνωστής λαθοστρεφούς σειράς απαθανατίζω vs *αποθανατίζω, όπου το δεύτερο, παρ' όλη τη δημοφιλία του, παραμένει καταδικαστέο απ' τους λεξικογράφους — κάτι σαν την Ξένια Παππά στη Ζωή της άλλης.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Καλημέρα. Ίδιο πρόβλημα έχω εγώ με το αρχαίο διευκρινώ (το χρησιμοποιεί κανείς σας; ) και τη διευκρίνηση. Αν λέμε/γράφουμε διευκρινίζω, δείχνει συνέπεια να λέμε/γράφουμε και διευκρίνισα και διευκρίνιση.
Θυμίζω και το πρόβλημα με τη φυγοκέντριση: http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?10044-φυγόκεντρες-δυνάμεις
Νίκελ, στο 'χω πει κυριολεκτικά :p ένα ζαζουλομύριο φορές να πάψεις να ψάχνεις έναν και μόνον έναν τύπο για κάθε λέξη, πρόκειται για μια εμμονική αρρώστια αυτό το πράγμα! Άσε βρε άνθρωπε να υπάρχουν και δύο και τρεις παράλληλοι τύποι, όπως στην αγγλική, δεν κάνει κανένα απολύτως κακό.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Άσε βρε άνθρωπε να υπάρχουν και δύο και τρεις παράλληλοι τύποι, όπως στην αγγλική, δεν κάνει κανένα απολύτως κακό.
Αυτά πες τα σε κάποιους συναδέλφους που τους αναθέτει η ξένη εταιρεία την επιμέλεια των υποτίτλων που έκανες, και σου διορθώνουν τη Βοστόνη σε Βοστώνη και το Σαββατοκύριακο σε σαββατοκύριακο.
 
Ευχαριστώ πολύ Ζαζ, αν και μεντυπωσίασε που έχει μόνο έξι λήμματα -πάντως, φοβερό το πατερναλιστικό στιλ των οδηγιών (ή είναι οξύμωρο να το λέμε αυτό όταν τις δίνει γυναίκα; )
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Σαραντ, δεν πρόλαβες τη «Θεία Λένα στα μικρά παιδιά»; Τόοοσο μικρός είσαι; :)
 

Zazula

Administrator
Staff member
Sarant, κι εμένα όπως είπα μου 'κανε εντύπωση το ότι είναι μόνον έξι λέξεις και προβληματίστηκα πάνω στο με τι κριτήρια επιλέχτηκαν οι συγκεκριμένες, αλλά όπως προείπα κάνω και την υπόθεση να είναι κορφολόγημα από κάποια άλλη λίστα — ιδίως επειδή τα απετάθην και απηθανάτισα είναι σε υπερβολικά λόγιο ύφος για το συγκεκριμένο βιβλίο, το οποίο είναι γραμμένο σε πολύ στρωτή δημοτική.
 
Μια που ανακίνησε το θέμα ο sarant, να πω κι εγώ ότι όποιος δέχεται το «*οσφρίζομαι» δεν δικαιούται να διορθώσει ούτε τα *οράζομαι, *αφίζομαι, *γευσίζομαι ή *ακοάζομαι :angry: :)
 
Top