Το ανύπαρκτο ρήμα οσφρίζομαι

[nickel]

Δεν το περίμενα, αλλά το *οσφρίζομαι έχει πιένες. Δείτε γκουγκλιές, γνήσιες:

253 *οσφρίζομαι
17 *οσφρίζεσαι
247 *οσφρίζεται
149 *οσφριζόμαστε
246 *οσφρίζονται
(Μέχρι εκεί, βαρέθηκα.)

Όχι, δεν υπάρχει ρήμα οσφρίζομαι, εκτός αν κάνουμε μια αίτηση να προστεθεί στα λεξικά. Υπάρχει οσφραίνομαι και υπάρχει και οσμίζομαι (οπότε εύκολα καταλαβαίνουμε και το μπέρδεμα).

Σήμερα βέβαια διάβασα και το σπάνιο (σπάνιο γιατί μόνο 35 το κάνουν λάθος) *οσφρησθεί στην Καθημερινή, το οποίο δεν μπορώ να φανταστώ από ποιο ρήμα προέρχεται αφού το ανύπαρκτο *οσφρίζομαι φτιάχνει τους ανύπαρκτους τύπους *οσφριστεί και *οσφρισθεί (145 τα υπαρκτά). Οσφρανθεί λένε όσοι θυμούνται το οσφραίνομαι.

 

[sarant]

Ρεκόρ απο τα ανύπαρκτα της οικογενείας ίσως έχει το *οσφρίστηκαν που το δικό μου γκουγκλ στη δική μου χώρα δίνει 485 γκουγκλιές (ιδιογκουγκλιές; )

 

[Cadmian]

Για να εμφανίζεται και στο γκουγκλ πάει να πει πως κάποιοι το χρησιμοποιούνε, έστω κι αν δεν θεωρείται σωστό γραμματικά. Άρα, ο χαρακτηρισμός «ανύπαρκτο» δεν είναι κάπως οξύμωρος;

Εξάλλου υποτίθεται ότι κι άλλοι τύπου ξεκίνησαν ως λανθασμένοι και αργότερα καθιερώθηκαν. Μπορεί κι αυτό με τη σειρά του να καθιερωθεί σε μετέπειτα στάδιο, αν δηλαδή θεωρήσουμε πως δεν έχει καθιερωθεί ήδη.

 

[Alexandra]

Για να εμφανίζεται και στο γκουγκλ πάει να πει πως κάποιοι το χρησιμοποιούνε, έστω κι αν δεν θεωρείται σωστό γραμματικά.

Μα δεν είναι γραμματικό λάθος, είναι ανύπαρκτη λέξη, και δεν την κάνουν υπαρκτή τα λάθη κάποιων. Μ' αυτή τη λογική, και το *διήρκησε, με τις χιλιάδες ανευρέσεις, είναι υπαρκτή λέξη, και η *υπηρησία και η *μεγένθυση είναι υπαρκτές λέξεις, σωστά;

 

[daeman]

Καλημέρα.
Εμένα πάντως μου θυμίζει το τουλάχιστον αμφιλεγόμενο refudiate (refute+repudiate), μόνο που εδώ οι σημασίες των συνδυαζόμενων ρημάτων ταυτίζονται απόλυτα, άρα δεν βλέπω τον λόγο να φτιαχτεί και τρίτο ρήμα που δεν προσθέτει τίποτε, ενώ έχουμε ήδη δύο που σημαίνουν ακριβώς το ίδιο.

ΛΚΝ:
οσφραίνομαι [osfrénome] P7.2β (χωρίς μππ.) : 1. (λόγ.) μυρίζω κτ., αντιλαμβάνομαι ή προσπαθώ να αντιληφθώ την οσμή του· οσμίζομαι. 2. (μτφ., προφ.) αντιλαμβάνομαι ή υποπτεύομαι κτ.· μυρίζομαι3β: Oσφραίνεται στην ατμόσφαιρα κάτι το ύποπτο. [λόγ. < αρχ. ὀσφραίνομαι]

οσμίζομαι [ozmízome] P2.1β (χωρίς μππ.) : 1. (λόγ.) μυρίζω κτ., αντιλαμβάνομαι ή προσπαθώ να αντιληφθώ την οσμή του· οσφραίνομαι. 2. (μτφ.) αντιλαμβάνομαι ή υποπτεύομαι κτ.· μυρίζομαι3β. [λόγ. οσμ(ή) -ίζομαι]

Μπορεί να επικρατήσει τελικά, και η πιάτσα έχει σχεδόν πάντα τον πρώτο λόγο, ωστόσο εγώ στη μύτη μου στο στόμα μου δεν νομίζω να το βάλω, στο άμεσο μέλλον τουλάχιστον.

Κάνετε ό,τι θέλετε, οσφρανθείτε ή οσμιστείτε ή *οσφριστείτε· εγώ πάω να *οσφρανιστώ τα ρόδα.

 

[Cadmian]

Εννοούσα αυτό ακριβώς που επισήμανε ο Δαεμάνος για τη λογική της πιάτσας. Μπορεί απλά να βλέπουμε τη δημιουργία ενός νέου ρήματος που θα καθιερωθεί σε μερικά χρόνια σε επίπεδο «πιάτσας».

Κι εγώ όταν άκουσα πρώτη φορά το αδείομαι/ αδειεύομαι/ διακοπεύω/ διακοπεύομαι, παραξενεύτηκα αλλά έχουν κερδίσει αρκετό έδαφος στον καθημερινό -τουτέστιν ημιεπίσημο- λόγο για να τα χαρακτηρίσω ως λανθασμένα. Γιατί όχι και το οσφρίζομαι;

Ούτε κι εγώ το'χω χρησιμοποιήσει μέχρι στιγμής, αλλά δεν με ενοχλεί σε κάτι, άρα δεν αποκλείω τίποτα.

 

[daeman]

Κάδμειε, μια επισήμανση μόνο, αυτό το ηλιόλουστο σαββατιάτικο απόγευμα που δεν μπορώ με τίποτα να ξεκινήσω τη δουλειά :-(

Τα ρήματα που αναφέρεις (αδειεύομαι και διακοπεύω) έχουν λόγο ύπαρξης, την αποφυγή της περίφρασης (παίρνω / είμαι σε άδεια, κάνω / είμαι σε διακοπές), άρα καλύπτουν μια πραγματική ανάγκη της γλώσσας, προφορική έστω. Το *οσφρίζομαι όμως, ποια εκφραστική ανάγκη καλύπτει;

 

[Cadmian]

Ίσως την επικράτηση ενός ενδιάμεσου τύπου, μιας και υπάρχουν δύο ρήματα που σημαίνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα.

 

[Alexandra]

Μα αυτό θα είχε κάποιο νόημα μόνο αν γινόταν συνειδητά. Μιλάμε για σκόπιμη συγχώνευση των δύο ρημάτων ή για απλό λάθος;

Και στο κάτω-κάτω, και σε πολλές άλλες περιπτώσεις έχουμε λέξεις που είναι απολύτως συνώνυμες. Πρέπει να αρχίσουμε να τις συγχωνεύουμε σε μία;

 

[nickel]

Από το ηλιόλουστο μέτωπο της Δροσιάς και με πακέτα ήλιου κατατεθειμένα στον νικελοσυσσωρευτή, μπορώ να σας πω: μη δίνετε σημασία στο ανύπαρκτο. Είναι παιγνιώδης η χρήση του, νόμιζα ότι είναι φανερό. Άλλωστε το οξύμωρο είναι η ψυχή της ειρωνείας. Πώς λέμε Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα;

Το αν και πότε πρέπει να μπει το οσφρίζομαι στα λεξικά, δεν είναι δική μας δουλειά. Εγώ απλώς επισημαίνω ότι «επισήμως» δεν υφίσταται η λέξη. Άμα σας τη σφάξει κανένας επιμελητής, θα ξέρετε γιατί.

 

[Cadmian]

Εγώ πάλι λέω πως απ' τη στιγμή που φτιάχνεται ολόκληρο νήμα και γίνεται μία συζήτηση, το οσφρίζομαι όχι μόνο υπάρχει και επισήμως, αλλά διεκδικεί δυναμικά την παρουσία του στο ελληνικό λεξιλόγιο. :) Εξάλλου, κάπως πρέπει να φτάσουμε τις 3.000.001 λέξεις.

Τώρα το αν η ύπαρξη της οφείλεται σε λάθος ή σε σκόπιμη συγχώνευση τύπων, λυπάμαι, αλλά νομίζω πως αυτή την ερώτηση θα πρέπει να την απαντήσει γλωσσολόγος. Εγώ απ' τη μεριά μου δηλώνω αδυναμία στο να διατυπώσω μία πειστική θεωρία για κάτι τέτοιο.

 

[daeman]

[...] Εξάλλου, κάπως πρέπει να φτάσουμε τις 3.000.001 λέξεις. [...]

:)
Τώρα, να 'ταν κι άλλες! 5 million and counting. Words, since money is in short supply.

 

[Costas]

Για τη γένεση του οσφρίζομαι έλξη ασκεί, εκτός από το οσμίζομαι, υποθέτω και το μυρίζομαι.

 

[Themis†]

Μια που διάβασα το ευωδιαστό αυτό νήμα, ας πω κι εγώ την προσωπική μου εντύπωση - ατεκμηρίωτη βεβαίως βεβαίως και για την οποία δεν επιμένω. Έχουμε και λέμε. Πρώτον: το οσφρίζομαι επηρεάζεται καθοριστικά από το μυρίζομαι (όπως ανέφερε ο Κώστας) αλλά και από την όσφρηση. Δεύτερον: το οσφρίζομαι δεν κανιβαλίζει ούτε το οσφραίνομαι ούτε το οσμίζομαι. Τα δύο αυτά είναι αρκετά λόγϊα και δεν νομίζω να πολυχρησιμοποιούνται στον προφορικό λόγο. Ειδικότερα, το οσμίζομαι μου φαίνεται περίπου ανύπαρκτο, ενώ το οσφραίνομαι είναι υπαρκτό μεν αλλά κατά γενικότατο κανόνα δεν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τα λεξικά. Συνήθως σημαίνει "απολαμβάνω με την όσφρηση", ρόδα, γαρύφαλλα και τα συναφή. Έχει πολύ περιορισμένη δυνατότητα για κακόσημη χρήση. Κοντολογίς, το οσφρίζομαι ανταγωνίζεται μόνο το μυρίζομαι. Και, για να πω την αμαρτία μου, εγώ τον κίνδυνο τον μυρίζομαι, αλλά, προκειμένου να τον οσφρανθώ ή να τον οσμιστώ, θα προτιμούσα να τον οσφριστώ. Τρίτον, όσο κι αν εγώ δεν έχω καμία πρόθεση να το χρησιμοποιήσω, προβλέπω ότι το οσφρίζομαι έχει αρκετό μέλλον σαν λογιότερο (κατά φαντασίαν ελληνοπρεπέστερο) άλτερ έγκο του μυρίζομαι, σε μια εποχή όπου η αναζήτηση αυτών των άλτερ έγκο γίνεται ένας από τους ολοένα μειωνόμενους τρόπους βιοπορισμού.

 

[sarant]

Το οσμίστηκε είναι πολύ πιο εύηχο από το οσφρίστηκε, πάντως, οπότε δεν θα το ξέγραφα έτσι εύκολα.

 

[Costas]

Καλημέρα. Όπως και να 'ναι, εγώ χαίρομαι που η γλώσσα μας έχει εν προκειμένω 3+1 (η 1 ίσως στο μέλλον) εκδοχές για το ίδιο πράμα, αν και προσωπικά το οσφρίζομαι ούτε που είχα προσέξει την ύπαρξή του, αλλά καλόδεχτο! Δεν συμβαίνει συχνά μια τέτοια τεσσάρα, και ο πλούτος είναι πλούτος. Συχνά έρχεται εκ των υστέρων η σημασιακή διαφοροποίηση και...ζήλεια οι άλλες (γλώσσες)! Πόσες φορές δεν έχουμε νιώσει σαν μεταφραστές την ίδια ζήλεια και αδιέξοδο (μόλις χτες βρέθηκα αντιμέτωπος με τις τρεις ζωές στα κινέζικα (μπορεί να έχουν κι άλλες) έναντι των δύο δικών μας. Η καθαρεύουσα-αρχαία εδώ λειτουργεί λίγο σαν απόθεμα νέων λέξεων. (Η καλοκαιρία μού φέρνει ευχάριστες σκέψεις!)

 

[Costas]

Και μόλις τώρα διάβαζα πως ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον προωθεί την ιδέα της Big Society, που βεβαίως κλείνει το μάτι στην Great Society του Λύντον Τζόνσον (άλλα τα μάτια του λαγού...). Νάτα μας! Τι κάνουμε τώρα;

 

[Themis†]

sarant, διευκρινίζω ότι μιλάω για χρήση, όχι για αισθητική. Όταν λέω π.χ. ότι θα προτιμούσα να οσφριστώ τον κίνδυνο παρά να τον οσφρανθώ ή να τον οσμιστώ, εννοώ ότι έχω την εντύπωση (ίσως λανθασμένη βέβαια) ότι οι συνομιλητές μου θα με κοιτούσαν λιγότερο περίεργα. Αυτό είναι όλο.

 

[Zazula]

Για τους λόγους που αναφέρει ο sarant στο #15 κι ο Themis στο #18 εγώ αρχίζω από τώρα να κάνω χώρο στο λημματολόγιό μου και για το οσφρίζομαι. Άλλωστε από τέτοιους συμφυρμούς έχουμε κι άλλα παραδείγματα, όπως είναι λ.χ. ο σχηματισμός των ρ. αποτίω & εκτίω από συμφυρμό των ρ. αποτίνω / εκτίνω & του ρ. τίω.

 

[Cadmian]

Μία παρόμοια περίπτωση είναι και το επίθετο παρομοιότυπος.

Το αστείο είναι ότι στο slang.gr είχε αρχικά καταχωρηθεί ως λεξιπλασία. :huh: