Το «συνέβη» γιατί με «η»;

[skapeti]

Τα ρήματα που τελειώνουν σε /i/ φωνητικό συνήθως γράφονται με «ει», ακόμα και ίδιου τύπου ρήματα όπως το «συνετρίβει» «εχάθει». Το «συνέβη» γιατί έτσι;

Μπορεί να φαίνονται παράξενα αυτά που ρωτάω... Θέλω να δω αν υπάρχει κάποια λογική πίσω από τα διάφορα της ελληνικής ορθογραφίας ή απλά είναι έτσι γιατί έτσι είναι.

Ευχαριστώ

 

[Zazula]

Ποιος είπε ότι τα συνετρίβη & εχάθη δεν γράφονται με ήτα;

 

[skapeti]

Το google... αλλά τώρα βλέπω ότι υπάρχει σωρηδόν και με «η» και με «ει».

 

[Zazula]

Το ότι το κάνουν κάποιοι λάθος, δεν σημαίνει πως έπαψε να είναι λάθος. Όλοι αυτοί οι λόγιοι τύποι γράφονται με ήτα.

 

[Alexandra]

Κάποια στιγμή, πριν από αρκετά χρόνια, όταν καθιερώθηκε η δημοτική ως επίσημη γλώσσα του Δημοσίου, κάποιοι έχασαν την μπάλα. Νόμιζαν ότι επειδή καταργήθηκε το "η" ως κατάληξη σε κάπους τύπους, ότι καταργήθηκε παντού. Δηλαδή, δεν λέμε πια "θα έλθη" και "να γράψης" όπως μαθαίναμε εμείς οι παλιοί, αλλά "θα έλθει" και "να γράψεις". Αυτό το "η" όντως καταργήθηκε. Αλλά ποτέ δεν καταργήθηκε το "η" στους τύπους "εγράφη", "εχάθη", "εστάλη" και "συνετρίβη".

 

[skapeti]

Προφανώς το σωστό είναι με «η» και γίνονται πολλά λάθη στον κανόνα αυτό, γιατί θα φαίνονται παράξενα και σε όλους τα ρήματα με κατάληξη «η». Το ερώτημά μου παραμένει: γιατί δεν γράφονται και αυτά με «ει», ποια είναι η λογική;


edit: Συγνώμη έγραφα και δεν είδα τις απαντήσεις.

 

[Earion]

Αυτοί οι τύποι για τους οποίους ρωτάς, skapeti, είναι του αορίστου της παθητικής φωνής. Είναι λόγιοι και ακολουθούν το τυπικό της αρχαίας ελληνικής: συνετρίβην, συνετρίβης, συνετρίβη, συνετρίβημεν κ.ο.κ. Στη δημοτική μερικοί παθητικοί αόριστοι εξελίχθηκαν σε —ηκα: (ε)χάθηκα, (ε)γράφηκα. Μερικοί, όχι όλοι. Μερικά ρήματα έμειναν όπως ήταν στην καθαρεύουσα, χρησιμοποιούνται όμως περισσότερο στο τρίτο ενικό πρόσωπο, γιατί εκεί γίνονται ευκολότερα αποδεκτά από έναν σημερινό ομιλητή (εστάλη, στη θέση του στάλθηκε, συνετρίβη, στη θέση του συντρίφτηκε, αλλά όχι εστάλην [εγώ], συνετρίβην [εγώ]). Το ήτα, όπως βλέπεις, έρχεται από την αρχαία και την καθαρεύουσα, γι’ αυτό άλλωστε λέμε ότι η ορθογραφία μας είναι ιστορική.

 

[skapeti]

Ευχαριστώ για τις απαντήσεις

 

[Hellegennes]

Μπορείς πρακτικά να θυμάσαι ότι το ήτα περιέχεται στον δημοτικό τύπο: χάθη[κε] (εχάθη), εκτελέστη[κε] (εξετελέσθη), πληρώθη[κε] (επληρώθη), κτλ.

 

[Zazula]

Μερικά ρήματα έμειναν όπως ήταν στην καθαρεύουσα, χρησιμοποιούνται όμως περισσότερο στο τρίτο ενικό πρόσωπο, γιατί εκεί γίνονται ευκολότερα αποδεκτά από έναν σημερινό ομιλητή (εστάλη, στη θέση του στάλθηκε, συνετρίβη, στη θέση του συντρίφτηκε, αλλά όχι εστάλην [εγώ], συνετρίβην [εγώ]).

Κάποια (κυρίως όσα δεν ανέπτυξαν εύχρηστο -ηκα) χρησιμοποιούνται και στο α' εν., όπως λ.χ. το εξεπλάγην, απεταξάμην, (σπανιότερα) εξεμάνην, εξερράγην.

 

[nickel]

Καλημέρα. Να βάλω μερικά λόγϊα:

απέβη μοιραίο
επενέβη / παρενέβη στη διένεξη
μετέβη στο εξωτερικό
παρέβη τα συμφωνηθέντα
υπερέβη τα εσκαμμένα
διέβη τον Ρουβίκωνα

αλλά:
να ανέβει και να ανεβεί
να κατέβει και να κατεβεί

 

[Zazula]

Βλ. κ. http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?11099-συνελήφθη-ή-συνελήφθει