Τι είναι το οικόσημα;

[drsiebenmal]

Να πω την αμαρτία μου, εγώ οικόσημο το ήξερα πάντα. Όπως το λένε τα λεξικά, π.χ. το ΛΚΝ:

οικόσημο το [ikósimo] Ο40 : το διακριτικό σήμα ιδίως παλιάς αριστοκρατικής οικογένειας· (πρβ. θυρεός): Σφραγίδα / δαχτυλίδι με το ~ της οικογένειας. Ένα ~ χαραγμένο στην πόρτα του πύργου.
[λόγ. οικο- + -σημον μτφρδ. γερμ. Hauswappen] ​

(και σχεδόν τα ίδια), το ΛΝΕΓ, που αναφέρει και πρώτη εμφάνιση:

οικόσημο (το) [1851] {οικοσήμ-ου | -ων} το διακριτικό σήμα αριστοκρατικών οικογενειών, το οποίο φέρει παραστάσεις ζώων, φυτών, αφηρημένων σχημάτων ή άλλων αντικειμένων. [ΕΤΥΜ. Μετάφρ. δάνειο από γερμ. Hauswappen​

Σήμερα βλέπω εδώ τη μορφή το οικόσημα με πληθ. τα οικόσημα: Ένα οικόσημα που αναφέρεται σε Ελληνα τιτλούχο, τον πρίγκιπα Χουάν Αρκάδιο Λάσκαρι-Κομνηνό [...]

Μπα λέω, τυπογραφικό θα είναι. Και ίσως αυτό στο άρθρο να είναι. Όμως δεν είναι μόνο του στο νέτι:

+"το οικόσημα"

Οπότε; Λάθος και να το πνίξουμε νωρίς νωρίς ή κάτι άλλο;

 

[Zazula]

Μήπως πρόκειται για κατασκευή που ακολουθεί τη λογική για το επίσημα;

 

[Alexandra]

Εμ, λάθος δεν είναι; Αν στον ενικό ήταν "το οικόσημα", έπρεπε στον πληθυντικό να είναι "τα οικοσήματα", σωστά;

 

[sarant]

Ε, ναι.

 

[Earion]

Όσα από αυτά δεν είναι σκέτα λάθη, είναι αδόκιμες προσπάθειες κατασκευής όρου πάνω στη λογική που λέει ο Ζάζουλας. Αλλά πέφτουν στο κενό, γιατί ήδη από τον 19ο αιώνα (τουλάχιστον) είναι καθιερωμένος όρος το οικόσημο. (Παλιότερα το έλεγαν άρμα, η, θηλυκό).

 

[nickel]

Ωστόσο, υπάρχει και το οικολογικό σήμα, το γνωστό ecolabel (> οικόσημα).

Σ' αυτή τη σελίδα μπορούμε να δούμε διάφορα οικοσήματα.

 

[Rogerios]

Εγώ, πάντως, μόνο ως οικόσημο το ήξερα. Η επισήμανση του Earion με καλύπτει απόλυτα. Αν είναι να αναθεωρήσουμε λύσεις εδραιωμένες εδώ και πολλά. πολλά χρόνια...

 

[nickel]

Στην παρέα που από το σήμα φτιάχνει ουσιαστικά σε -σημο (αγγελιόσημο, βιβλιόσημο, γραμματόσημο, δωρόσημο, εθνόσημο, ένσημο, εύσημο, ιατρόσημο, κληρικόσημο, οδόσημο, οικόσημο, ορόσημο, παράσημο, πρόσημο, υδατόσημο, φθογγόσημο, φορόσημο, χαρτόσημο κ.ά.) υπήρχε μοναδική εξαίρεση το (αρχαίο) επίσημα. Σ' αυτό προστέθηκε τώρα το οικόσημα (του οικοσήματος, τα οικοσήματα, των οικοσημάτων), που είναι διασταύρωση του οικολογικού σήματος, όπως το ecolabel βγήκε από το ecological label, και δεν έχει σχέση με το οικόσημο (τα οικόσημα, από το Hauswappen).

Παραδείγματα χρήσης (που θέλουν ψάξιμο για να ξεδιαλεχτούν από τα οικοσήματα που είναι οικόσημα):

Η εταιρία άρχισε το 1984 πιστοποιώντας φρούτα και λαχανικά που δεν είχαν εντομοκτόνα και αργότερα ασχολήθηκε με τα οικοσήματα, χωρίς ωστόσο να χωριστεί από την κερδοσκοπική μητρική εταιρία.
http://www.lawnet.gr/pages/eofn/2/kanon.asp

Τα «οικοσήματα» που βρίσκουμε σε πάρα πολλά προϊόντα κανονικά θα έπρεπε να μας βοηθήσουν. Αλλά τα σήματα είναι πολλά και οι οικολογικές υποσχέσεις πολλές φορές είναι παραπλανητικές.
http://www.oikologos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=146&Itemid=219

με ιδιαίτερη έμφαση σε περίπου 100 οικοσήματα [ecolabels], βραβεία καθώς και ατομικές πρωτοβουλίες σε ολόκληρο τον κόσμο.
http://www.detap.gr/forum/program2.pdf

η ενεργός συμμετοχή όλων όσων αφορά το περιβάλλον σε εθελοντική και προληπτική βάση (οικοσήματα, οικολογιστικοί έλεγχοι, κλπ.)
http://europa.eu/rapid/pressRelease...format=HTML&aged=1&language=EL&guiLanguage=en

VISIT (Volontary Initiative for Sustainability in Tourism), που έχει ως σκοπό την προώθηση των οικοσημάτων τουρισμού που υφίστανται στην Ευρώπη.
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+WQ+E-2002-2571+0+DOC+XML+V0//EL

σχετικά με την ανάγκη διατήρησης ή όχι του συστήματος οικοσημάτων για τα φορτηγά που διασχίζουν την Αυστρία.
http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/committees/rett/20021104/473133EL.pdf

Δράσεις ενημέρωσης για την κοινοτική νομοθεσία στον τομέα του περιβάλλοντος - Προώθηση των οικοσημάτων
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:1997:0003:FIN:EL:PDF

ο αριθμός των οικοσημάτων που θα διανεμηθούν το επόμενο έτος
http://europa.eu/rapid/pressRelease...format=HTML&aged=1&language=EL&guiLanguage=en

2000/45/ΕΚ: Απόφαση της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 1999, για τη θέσπιση οικολογικών κριτηρίων σε ό,τι αφορά την εκχώρηση του κοινοτικού οικοσήματος σε ηλεκτρικά πλυντήρια ρούχων [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(1999) 4650] (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32000D0045:EL:HTML

(2004) Ευρωπαϊκό Σύστημα Απονομής Οικοσήματος-Ecolabel: Για την Εξοικονόμηση Ενέργειας και τον Περιορισμό της Περιβαλλοντικής Μόλυνσης

Εργαλεία περιβαλλοντικής πολιτικής προϊόντων στον τουρισμό: η περίπτωση του οικοσήματος (eco-label) στις τουριστικές εγκαταστάσεις
http://library.tee.gr/digital/bibliogr/perivallon/tek_chap3.htm

Το ενεργειακό σήμα θα συντονίζεται στενά με το κοινοτικό σύστημα οικο-σήματος, το οποίο λειτουργεί σε εθελούσια βάση και κατά τρόπο επιλεκτικό που ήδη εφαρμόζεται σε ορισμένες οικιακές συσκευές, όπως στα ηλεκτρικά πλυντήρια και τα ψυγεία, οικοσήμα το οποίο εκχωρείται μόνο στα προϊόντα εκείνα τα οποία τηρούν αυστηρές περιβαλλοντικές προϋποθέσεις, περιλαμβανομένης και αυτής σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση.
The energy label will also be closely co-ordinated with the Community Eco-label award scheme…
http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?...,en,es,fi,fr,it,nl,pt,sv,&val=240958:cs&page=​

 

[nickel]

Και, με την ευκαιρία:

ecolabelling = οικοσήμανση
http://www.eionet.europa.eu/gemet/concept?cp=2435

 

[Zazula]

Αναρωτιέμαι μήπως θα ήταν το συνετότερο γλωσσικά (κι ας μην είναι και το συνεπέστερο, με βάση τους κανόνες σύνθεσης των λέξεων) το να κάνουμε χρήση τής προφύλαξης* — οπότε να μην αναβιβαστεί ο τόνος στη σύνθεση κι έτσι να έχουμε για το ecolabel το οικοσήμα. Θα πρόσεξες, φαντάζομαι, ότι είναι ευχερέστατο να πούμε και να γράψουμε όλες τις άλλες πτώσεις (όπου, εκτός απ' τη γενική πληθυντικού, τονίζεται το -σή-), στις οποίες είναι ξεκάθαρο ότι ο γράφων ή ο ομιλών δεν έχει μπερδέψει τη λέξη με το οικόσημο, εκτός από την ονομαστική ενικού.

Και, ανατρέχοντας στην altavista (κοίτα να δεις που υπάρχει ακόμα) για να δω αν το λέει κανείς οικοσήμα στην ονομ. ενικ., βρίσκω αυτό ακριβώς που τσιτάρισες κι εσύ από την ΕΕ (και δεν ξέρω αν το πρόσεξες): :)
Το ενεργειακό σήμα θα συντονίζεται στενά με το κοινοτικό σύστημα οικο-σήματος, το οποίο λειτουργεί σε εθελούσια βάση και κατά τρόπο επιλεκτικό που ήδη εφαρμόζεται σε ορισμένες οικιακές συσκευές, όπως στα ηλεκτρικά πλυντήρια και τα ψυγεία, οικοσήμα το οποίο εκχωρείται μόνο στα προϊόντα εκείνα τα οποία τηρούν αυστηρές περιβαλλοντικές προϋποθέσεις, περιλαμβανομένης και αυτής σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση.

Μη σου πω ότι ακόμη και το επίσημα μπορεί να είχε καλύτερη τύχη αν, στα πλαίσια της γλωσσικής προφύλαξης (μια και ταυτίζεται με το επίρρημα επίσημα — αναρωτηθείτε τι τελικά σημαίνει η φράση «το επίσημα τοποθετημένο λάθος»), γινόταν επισήμα.

_________________________
* Αντιγράφω από το ΛΝΕΓ για την προφύλαξη (γλωσσ.): η αποφυγή [...] σύγχυσης που προέρχεται [...] από τη φωνητική σύμπτωση διαφορετικών τύπων.

 

[Earion]

Ζάζουλα, γιατί όχι; Συμφωνώ. Πρέπει να προφυλαχτεί ο έως τώρα ευρύτατα χρησιμοποιούμενος όρος οικόσημο (έχουμε και οικοσηματολογία, Wappenkunst, l'art du blason, heraldry --δίπλα στον εκ μεταφοράς όρο εραλδική). Και μη νομίζετε ότι τα οικόσημα περιορίζονται στα χωράφια της ιστορίας, γιατί τα παιχνίδια ρόλων είναι γεμάτα από τέτοια.

Νίκελ, καμία από τις δώδεκα περιπτώσεις που παραθέτεις δεν αφορά οικόσημα. Είναι όλα οικοσήματα.

 

[nickel]

Η ερώτηση του τίτλου είναι «Τι είναι το οικόσημα;». Και απάντησα: εκτός από ζαβό οικόσημο είναι και σωστή απόδοση του ecolabel. Και τεκμηρίωσα. Και δεν θεωρώ ότι υπάρχει λόγος να προφυλαχτούμε επί τούτου για μια λέξη σπάνια και τεχνικής χρήσης. Αν ωστόσο πέσει ο τόνος της λόγω προφύλαξης (γενικότερα, όχι σε μία-δύο περιπτώσεις), θα αγκαλιάσουμε και το οικοσήμα.