Της θεάς Αφροδίτης και του πλανήτη Αφροδίτη

[mrst]

Να κάνω μια περίπου σχετική ερώτηση; Έχετε προσέξει ότι λέμε "του πλανήτη Άρη, Δία», δηλαδή σε γενική το όνομα του πλανήτη όταν είναι σε γενική και η λέξη πλανήτης, αλλά "του πλανήτη Αφροδίτη, Γη" κ.λπ. και όχι "Αφροδίτης, Γης" όταν στην αντίστοιχη περίπτωση το όνομα του πλανήτη είναι θηλυκό; Μου είχε τύχει σε επιμέλεια να τους έχω σε σειρά στη γενική και δεν ήξερα τι να κάνω. Δεν ήθελα να αποκλίνω από κάτι τόσο καθιερωμένο και τ' άφησα έτσι. Τι λέτε;

 

[nickel]

Αντέγραψα την ερώτηση από εδώ γιατί προσφέρεται για ειδικό χειρισμό.

Τι είδους ακλισιά και μάλιστα θηλυκή ακλισιά είναι αυτή η περίπτωση;

Λέμε:
του όρους Ολύμπου
του ποταμού Έβρου και του Έβρου ποταμού
του ποταμού Δούναβη
της θεάς Αφροδίτης
της νήσου Κρήτης
της νήσου Πόρου

Υπάρχουν κάποιοι που λένε «του όρους Όλυμπος», αλλά το φαινόμενο έχει να κάνει περισσότερο με ονόματα θηλυκού γένους μετά από αρσενικά:
του όρους Όσσα
του όρους Οίτη
του όρους Δίκτη
με αποκορύφωμα:
του πλανήτη Γη

Το έχει μελετήσει κανείς αυτό;

 

[EpsilonSigma]

Αντιπαράβαλε:
— Του πλανήτη «Αφροδίτη»
— Του πλανήτη της Αφροδίτης

(Ναι, το δεύτερο μπορεί να σημαίνει ακριβώς το ίδιο με το πρώτο, δεν πρέπει σώνει και καλά να υπάρχει κάποια Αφροδίτη ιδιοκτήτρια πλανήτη.)

 

[tsioutsiou†]

Τώρα πού να βάλεις γενική εδώ;

 

[nickel]

Αντιπαράβαλε:
— Του πλανήτη «Αφροδίτη»
— Του πλανήτη της Αφροδίτης

Δεν καταλαβαίνω τι πρέπει να αντιπαραβάλω. Το δεύτερο δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει «ο πλανήτης του Άρη»· δεν είναι η «πόλη των Αθηνών» ή ο «κόλπος της Ελευσίνας». Είναι «ο πλανήτης Άρης», «του πλανήτη Άρη», αλλά «ο πλανήτης Γη», «του πλανήτη Γη». Υπάρχει το πρώτο που λες στο του όρους [που λέγεται] «Όλυμπος», αλλά δεν έχουμε πρόβλημα να το διορθώσουμε στο πολύ πιο συνηθισμένο του όρους Ολύμπου. Γιατί είναι αδύνατο να πούμε του πλανήτη Γης; Φταίει προφανώς το αρσενικό, αλλά αδυνατώ να το βάλω σε σωστό κουτάκι.

 

[EpsilonSigma]

«Στον κώδικα του Μεξικού, βρέθηκε ένα ημερολόγιο της Αφροδίτης που προέβλεπε
την εμφάνιση και απόκρυψη του πλανήτη της Αφροδίτης από τον ορατό ουρανό για
διάστημα 1.352 ετών.»

«Το 1882 μια Γερμανική αποστολή για την παρατήρηση της διέλευσης του πλανήτη της Αφροδίτης κατασκήνωσε στον Βασιλικό Κόλπο στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού.»

«Οι Ευρωπαίοι διανοούμενοι έγραψαν δριμείες κριτικές για την αναχρονιστική μονοδιάστατη γενική ιδέα της διεθνούς δύναμης (δηλαδή ότι οι στρατιωτικές υπερδυνάμεις είναι ισχυροί Αριανοί και όλοι οι άλλοι είναι αδύναμοι κάτοικοι του πλανήτη της Αφροδίτης).»

«Με πήρες (ώ Θεέ) από το Χορασάν και μ’ έφερες στην χώρα των Ελλήνων για να συναναστραφώ μ’ αυτούς και να τους οδηγήσω στο ορθό δόγμα. Όταν είδαμε ότι δεν στρέφονταν κατά κανένα τρόπο προς τον δρόμο του Θεού, και στερούνταν τα θεία μυστήρια, τους υποβάλαμε τις ιδέες αυτές με τρόπο πιο ευχάριστο, με μουσικές συναυλίες και με τον ρυθμό της ποίησης, πράγματα που αναταποκρίνονται στις ορέξεις των ανθρώπων. Διότι οι κάτοικοι της Μικρασίας είναι χαροκόποι και υπόκεινται στην επιροοή του πλανήτη της Αφροδίτης»

 

[Ambrose]

αλλά "του πλανήτη Αφροδίτη, Γη" κ.λπ.

Έτσι λέγεται, οπότε θεωρώ ότι είσαι ασφαλής.

 

[tsioutsiou†]

Να προσθέσουμε και τους αστερισμούς. Είναι ο "αστερισμός Χ", αλλά εδώ πάντα λέμε:
Στον αστερισμό/Του αστερισμού του Υδροχόου, του Κρατήρα, του Λύκου
Στον αστερισμό/Του αστερισμού της Υδρίας, της Παρθένου, της Μ. Άρκτου, της Ανδρομέδας

 

[drsiebenmal]

Τι είδους ακλισιά και μάλιστα θηλυκή ακλισιά είναι αυτή η περίπτωση;

Λέμε:
........της νήσου Πόρου

Να συνεισφέρω, μερικές παρατηρήσεις ακόμη (από θεωρία, είπαμε, γιοκ).

Ο πλανήτης είναι, στο μυαλό μας ένα άψυχο γεωγραφικό αρσενικό, άρα το θηλυκό προσδιοριστικό όνομά του είναι παράταιρο και μετατρέπεται σε άκλιτο. Αυτό το φαινόμενο θα πρέπει να μπορούμε να το παρατηρήσουμε και σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, αν υπήρχε ένας κομήτης που τον έλεγαν Μαρία, θα λέγαμε νομίζω του κομήτη Μαρία, ενώ αν τον έλεγαν Γιάννη, θα λέγαμε του κομήτη Γιάννη. (Ίσως συμβαίνει ήδη στα καλλιτεχνικά όπου κάποιος εμφανίζεται σαν διάττων αστέρας ή κομήτης...)

Κάτι ανάλογο θα έπρεπε να συμβαίνει με τους ποταμούς, και πραγματικά λέμε του ποταμού Νέδα (ο μοναδικός θηλυκός που ξέρω, στην Πελοπόννησο), αλλά ένας θηλυκός ποταμός είναι τόσο ξένος με το γλωσσικό μας αίσθημα που (στην περιοχή τουλάχιστον) «ο» Νέδας τον ανεβάζουν, «του» Νέδα τον κατεβάζουν.

Αντίθετα, μπορεί μεν να λέμε της νήσου Πόρου, αλλά θα βρούμε και της «νήσου Πόρος» και της «νήσου Άγιος Ευστράτιος», ακόμη όμως και (λιγοστά) της «νήσου Νάξος», της «νήσου Ρόδος» κ.ο.κ. (ίσως εδώ «η» νήσος έχει γίνει ήδη στο μυαλό του ομιλητή «ο» νήσος);

 

[Elsa]

Έχω την εντύπωση οτι λόγω της ασυμβατότητας του γένους, βάζουμε αόρατα εισαγωγικά, σαν να γράφαμε δηλαδή, του πλανήτη «Γη».
Αντίστοιχα, θα λέγαμε της αρκούδας Κυριάκος ή της αρκούδας Κυριάκου;

 

[daeman]

Έχω την εντύπωση οτι λόγω της ασυμβατότητας του γένους, βάζουμε αόρατα εισαγωγικά, σαν να γράφαμε δηλαδή, του πλανήτη «Γη».
Αντίστοιχα, θα λέγαμε της αρκούδας Κυριάκος ή της αρκούδας Κυριάκου;

Κι εγώ έτσι το "βλέπω", με υπονοούμενα εισαγωγικά. Και έχει τύχει να τα γράψω πολλές φορές τα ρημάδια του πλανήτη Γη ή του πλανήτη Αφροδίτη, λόγω προσωπικής προτίμησης σε σχετικές με το θέμα μεταφραστικές εργασίες.

Εδώ δεν θα λέγαμε ποτέ της αρκούδας του Κυριάκου (εκτός αν ήταν η αρκούδα του Αρκτούρου, και πάλι καταχρηστικά αφού η αρκούδα δεν θα έπρεπε να ανήκει σε κανέναν· ευτυχώς, είναι σπάνιο πια το: της αρκούδας του γύφτου, και για την αρκούδα και για το γύφτος). Εγώ, πάντως, πιθανόν να έλεγα ντριμπλαριστά της αρκούδας ονόματι Κυριάκος.

Γενικότερα, πιστεύω πως μάλλον ο Δρ7χ, στο #9, έπιασε... τον ταύρο από τα κέρατα!