Τα ονόματα των γραμμάτων

[skapeti]

Ποια είναι η παλαιότερη αναφορά του ονομάτων άλφα, βή(ί)τα, γάμμ(μ)α κτλ., γνωρίζουμε;

Αν, για παράδειγμα, αν το βήτα δεν είναι ελληνικό όνομα, δεν θα έπρεπε να γράφεται με τον απλούστερο τρόπο, με γιώ(ο)τα, όπως όλα τα ξενικά;

Λέω εγώ τώρα...

Ευχαριστώ

 

[Earion]

Καλημέρα, skapeti.
Τα ονόματα των γραμμάτων έγιναν λέξεις της αρχαίας ελληνικής. Δεν είναι μεταγενέστερα, για να γραφούν με τον απλούστερο τρόπο. Εφαρμόζουμε σε αυτά την ιστορική ορθογραφία, όπως και σε άλλες λέξεις της αρχαίας ελληνικής με ξενική προέλευση (π.χ., παράδεισος, κύμινο, ρύζι [< όρυζα]).

 

[nickel]

Μπορείς να βρεις συζήτηση για τα γράμματα στον Κρατύλο του Πλάτωνα.
http://el.wikisource.org/wiki/Κρατύλος
Π.χ. ᾗ δὲ ὀλισθανούσης τῆς γλώττης ἀντιλαμβάνεται ἡ τοῦ γάμμα δύναμις,
εὐστομίας ἕνεκα τὴν τοῦ κάππα δύναμιν προσλαβόν.

Το κακό είναι ότι, λόγω της σημιτικής προέλευσης (π.χ. το γάμμα από τη λέξη για την «καμήλα», gimel), τα πήρε κι αυτά η σβάρνα της απλοποίησης και πρέπει, λέει, να γράφουμε γάμα και κάπα.

 

[skapeti]

Παιδιά δεν άκουσα να το λέει κανείς, έκανα μια σκέψη, γιατί δηλαδή να έχουν διαφορετική μεταχείριση τα παλαιά δάνεια από τα καινούργια… την στιγμή που με τόση αγωνία προσπαθούν οι νεοέλληνες να διατηρήσουν τους συνδετικούς τους κρίκους με τους αρχαίους, να γίνεται αυτή η διάκριση σε αυτά που δανείστηκαν οι αρχαίοι και αυτά που δανείζονται οι νέοι… μια σκέψη δικιά μου διατυπώνω πάντα.

 

[nickel]

Θα πρέπει ωστόσο να δώσεις περισσότερα παραδείγματα καθώς και μια ιδέα για την προτίμησή σου. Αυτό που έχει συμβεί είναι ότι οι μεν τράβηξαν τη γραμμή λίγο νωρίτερα από τους δε, με αποτέλεσμα ο Μπαμπινιώτης να διατηρεί παλιές ορθογραφίες της ελληνιστικής περιόδου εκεί που η επίσημη γραμματική τις έχει απλοποιήσει. Στα υπόλοιπα ζητήματα απλοποίησης συμφωνούν — αν βάλουμε στην μπάντα μερικές δεκάδες ετυμολογικών ορθογραφιών. Μια κατάσταση που δεν θα τράβαγε κάπου τη γραμμή (α) είτε θα επέμενε σε ετυμολογικές ορθογραφίες, ακόμα και για τα σημερινά, π.χ. φέρρυ-μπωτ, (β) είτε θα απλοποιούσε και τα παμπάλαια δάνεια, π.χ. παράδισος, αφού είναι από κάποιο αμάρτυρο ιρανικό *pardēz.

 

[Earion]

Νά κάτι που δεν είχα προσέξει:

γάμα και κάπα στο ΛΚΝ και στο Μείζον (Τεγόπουλου-Φυτράκη), γάμμα και κάππα στο ΛΝΕΓ και στου Κριαρά.

Δύο σκέψεις (όχι ακριβώς αντιρρήσεις, ας τις πω επισημάνσεις):

• αφού απλοποιείται το κάπ(π)α, και κατέληξε να συμπίπτει με την κάπα (την καπότα), γιατί δεν απλοποιήθηκε το γράμμα κόππα;
• το ότι η απλοποίηση του γάμμα σε γάμα το ρίχνει στον ίδιο κουβά με το γάμο και τα παράγωγά του, αλλά και το ρήμα γαμώ και τα παράγωγά του μας προβληματίζει καθόλου; Και αν γάμα, τι θα γίνει με το γαμμάδιον;