Πώς μεταφράζουμε τη στίξη;

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Είναι μεταφορά από την ποίηση ή από άλλα είδη γραπτού λόγο στο μυθιστόρημα; Είναι μια νέα τάση, εκτός γραμματικής; Απλώς έτυχε;

Στο προηγούμενο βιβλίο που πέρασε από τα χέρια μου, ένα μυθιστόρημα με τρελούς ρυθμούς κλπ, ο συγγραφέας χρησιμοποιούσε καρτουνίστικους συνδυασμούς θαυμαστικών και ερωτηματικών κατά βούληση για να δείξει διάφορες αποχρώσεις συναισθημάτων: !?!?!, ???!!, !!!?! κοκ

Φυσικά είναι εκτός γραμματικής και στην αρχική γλώσσα. Τι κάνουμε όμως με την ελληνική γραμματική; (Χώρια που δεν είναι και οπτικά ισοδύναμα τα ελληνικά: !;!;! ;;;!! κλπ).

Στο βιβλίο που έχω τώρα στα χέρια μου, ένα βιβλίο με έντονα συναισθήματα και ασυνήθιστες καταστάσεις, ο συγγραφέας αποφεύγει να χρησιμοποιεί εισαγωγικά ή οποιαδήποτε άλλη ειδική στίξη για να ξεχωρίζουν όσα λένε οι ήρωές του, π.χ.:

The old man looked up, paused and then said, well we all should have died but we didn’t.
Immediately regretted saying it.


Και στις δύο περιπτώσεις, οι συγγραφείς αντιμετωπίζουν τη στίξη σαν εικαστικό στοιχείο, για να παρέμβουν στην εικόνα του κειμένου τους και να δώσουν την όποια σχετική έμφαση θέλουν.

Το ζήτημα είναι, μεταφράζουμε τη στίξη; Την αφήνουμε αμετάφραστη; Κι εδώ που τα λέμε, έχει καν νόημα η ερώτηση αν μεταφράζεται η στίξη;
 
Αφού δεν σου απαντάει κανένας σχετικός με τη λογοτεχνία, απαντάω (συγκεκριμένα, ρωτάω) προσωρινά εγώ, τελείως ερασιτεχνικά :)

Άπαξ και αναγνωρίζεις πρόθεση στη χρήση αυτή της στίξης, δεν είσαι υποχρεωμένος κατά κάποιον τρόπο να τη μεταφέρεις κάπως; (Πώς θα μετέφραζε π.χ. κανείς Γ. Χειμωνά αν δεν μετέφραζε τη στίξη του; )

(Εντωμεταξύ, στο απόσπασμα που παραθέτεις δεν είναι σαν να αποσυνδέει τα λόγια από το πρόσωπο που τα λέει, έτσι χωρίς εισαγωγικά; Σαν να σε βάζει δηλ. στη διαδικασία να σκεφτείς πως μπορεί να τα λέει και κάποιος άλλος -ή ο αφηγητής; )
 

nickel

Administrator
Staff member
Όταν δεν πρόκειται για στίξη της εποχής (που θα την προσαρμόσεις στα σημερινά), αλλά εσκεμμένη διαφοροποίηση από τα καθιερωμένα για λόγους του συγγραφέα, καλείσαι να ανιχνεύσεις τους λόγους και να αναπαραγάγεις το αποτέλεσμα, το εφέ, που επιδιώκει μέσα από τις επιλογές του. Όπως στις γλωσσικές ή τις συντακτικές κ.λπ., έτσι και στη στίξη. Η άρση της ασφάλειας που παρέχει η οριοθέτηση με τα εισαγωγικά σε καλεί να παίρνεις τα ίδια ρίσκα με τον συγγραφέα — ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα. Στην περίπτωσή σου δεν θεωρώ ότι θα βάλει πολλά διφορούμενα πάνω στο τραπέζι· είναι λίγο της μόδας ίσως αυτή η απλοποίηση, δεν έχει σχέση καν με το μπέρδεμα τού stream of consciousness, το κάνει ας πούμε ο Cormac McCarthy· να δούμε τι έκανε ο Κορτώ στη μετάφραση, ας πούμε, τού No Country for Old Men (εκτός από το μικρό πρόβλημα με τον τίτλο).
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Ευχαριστώ, και θα με ενδιέφερε να διαβάσω κι άλλες απόψεις, αν υπάρχουν.
 
Συμφωνώ απολύτως με την Άνεφ και τον Νίκελ. Απλώς αναρωτήθηκα κάτι και δεν μπόρεσα να δώσω απάντηση. Αν κάποιος το παρασπρώχνει στην κατεύθυνση που ανέφερε ο Δόκτορας, δεν θα υπήρχε κάποιο σημείο μετά το οποίο θα ήταν προτιμότερο να διατηρηθεί η ξένη στίξη; Τα οπτικά, κομιξίστικα εφέ είναι διεθνή. Τώρα, το πού σταματάει η λογοτεχνία και πού αρχίζει η εικονοτεχνία δεν το γνωρίζω.
 
Top