Πώς μαθαίνουμε νέες λέξεις;

[lalitor]

Γεια σας. Είμαι νέο μέλος στο φόρουμ και θέλω να εκφράσω κάποιους προβληματισμούς και να θέσω μερικές απορίες μου.
Σκόνταψα πάνω στο site αυτό αρκετές φορές στην προσπάθειά μου να βρω το νόημα των λέξεων που συναντώ στα βιβλία. Νομίζω στο σημείο αυτό πρέπει να κάνω μια εξομολόγηση. Είμαι ένας νέος που προέρχεται από τον χώρο των θετικών επιστημών. Ωστόσο είχα από μικρός ανησυχίες και προβληματισμούς που είχαν πιο άμεση σχέση με τον χώρο τον γραμμάτων και των λέξεων. Κυνηγούσα τις ιδέες και την ουσία των βιβλίων που διάβαζα (εξωσχολικών εννοείται) και κάποτε (αργά), όταν κατάλαβα ότι ο δικός μου εγκέφαλος σκέφτεται με λέξεις, ένιωσα την πραγματική ανάγκη να μάθω να εκφράζομαι έχοντας εις γνώσιν μου το νόημα και την σωστή χρήση των λέξεων.
Όμως τα χρόνια τα μαθητικά τα πέρασα κάνοντας του κεφαλιού μου. Κάτι κέρδισα, κάτι έχασα. Στην χασούρα αυτή περιλαμβάνεται το φτωχό μου λεξολόγιο, η λανθασμένη χρήση τους , η αχρησία του κόμματος κτλ. Νιώθω ένα χρέος και ως προς την γλώσσα (τον πολιτισμό εν τέλει) και ως προς τον εαυτό μου για μια πιο επιστημονική και ορθή χρήση της γλώσσας. Όμως ειλικρινά δεν ξέρω από πού να αρχίσω γιατί και ο χρόνος μου είναι περιορισμένος.
Ας αρχίσω όμως με την ερώτηση που είχα αρχικά στο μυαλό μου.

— Πώς μαθαίνουμε νέες λέξεις; Πώς τις κάνουμε πραγματικά δικές μας; Δηλαδή 1)να θυμόμαστε το νοημά τους και 2) να μπορούμε να τις χρησιμοποιούμε. Αυτό το ερώτημα προέκυψε όταν διαπίστωσα πως συνεχώς ξεχνούσα τις λέξεις που συναντούσα. Κυριολεκτικά, μερικές φορές, όταν έβρισκα το νόημα μιας λέξης, αναγκαζόμουν να το ξαναψάξω αφού είχα διαβάσει λίγες επιπλέον σελίδες από το βιβλίο.
Ποια μέθοδο ακολουθείτε εσείς;

— Μία δεύτερη ερώτησή μου σχετίζεται με τα χρόνια μου αλλά παρ' όλα αυτά θα μου άρεσε να διαβάσω την άποψή σας. Από τη μία δεν είμαι καθόλου υπερήφανος για την εκφραστικότητά μου (όχι ως προς το περιεχόμενο αλλά ως προς την ορθότητα του λόγου) και από την άλλη, αυτές οι λίγες λέξεις που έκανα δικές μου, έπειτα από την ανάγνωση διάφορων βιβλίων, παρατηρώ ότι κατακρίνονται. Ή, πιο σωστά, κατακρίνομαι εγώ που τις χρησιμοποιώ. Αλήθεια, ποια είναι η γνώμη σας; Πρέπει η λεκτική έκφραση να λαμβάνει σαν παράμετρο την ηλικία του εκφραζόμενου; Έχουν με λίγα λόγια ηλικία οι λέξεις;

— Τέλος, οποιαδήποτε συμβουλή για το "πρόβλημά" μου θα την εκτιμούσα πολύ. Διαφορετικά βλέπω σαν μόνη λύση να επιχειρήσω να αυτομορφωθώ από τα άκρως συμπαθητικά σχολικά βιβλία ξεκινώντας από εκείνα του γυμνασίου. :s

 

[drsiebenmal]

Καλημέρα και καλώς ήρθες,

Οι απαντήσεις που ζητάς βρίσκονται ήδη μέσα στις ερωτήσεις σου. Όπως και αλλού, έτσι κι εδώ δεν υπάρχει βασιλική οδός για εμάς, τους πολλούς, υπάρχει μόνο διαρκές ταξίδι. Θα διαβάζεις (όσο περισσότερο μπορείς, τόσο καλύτερα), θα χρησιμοποιείς τη γλώσσα όσο καλύτερα και περισσότερο μπορείς στον γραπτό (να γράφεις, να γράφεις πολύ) και τον προφορικό σου λόγο, θα συζητάς τις απορίες σου (για λέξεις, για φράσεις, για χρήσεις) με ανθρώπους που θα σου δίνουν την αίσθηση ότι ενδιαφέρονται να σου εξηγήσουν και όχι να σου επιβάλουν τη γνώμη τους. Θα (αυτο)διορθώνεσαι και θα προχωράς.

Προπάντων δεν θα ξεχνάς ότι η γλώσσα είναι ζωντανή, ότι ακόμα και στη διάρκεια της ζωής μας αλλάζει αισθητά — σίγουρα ως προς το λεξιλόγιό της και λιγότερο αισθητά στο συντακτικό και τη γραμματική της, και άρα απαιτεί εγρήγορση και ενημέρωση.

 

[AoratiMelani]

Εγώ βλέπω ότι εκφράζεσαι πολύ καλά. :)

Για μένα, ο τρόπος είναι ένας: διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα. Διάβαζε τα πάντα: εφημερίδες, λογοτεχνία, ό,τι πέφτει στα χέρια σου και σου τραβάει την προσοχή. Όπως όλα τα πράγματα, έτσι και η εκμάθηση και η χρήση της γλώσσας είναι θέμα εξάσκησης.

 

[Lina]

Αγαπητέ φίλε, καλώς όρισες. Πρώτον, ο τρόπος που εκφράζεσαι, αν κρίνω από την παραπάνω ανάρτηση, είναι μια χαρά και σίγουρα πάνω από τον μέσο όρο. Μην είσαι τόσο σκληρός με τον εαυτό σου. Όσο για το όνομα που επέλεξες για το φόρουμ, το δέχομαι σαν αυτοσαρκασμό. Μόνο που είναι πολύ δύσκολο για τους υπόλοιπους να σου απευθυνθούν χρησιμοποιώντας το.

Στην ουσία της ερώτησής σου. Θα σου απαντήσω εντελώς εμπειρικά. Καινούριες λέξεις μαθαίνουμε χρησιμοποιώντας ένα καλό λεξικό με πετυχημένα παραδείγματα. Εγώ για τα αγγλικά γκουγκλάρω τη λέξη για να τη δω να χρησιμοποιείται σε διάφορα περιβάλλοντα και με τις διάφορες έννοιές της. Όταν μια λέξη την έχεις ξανακούσει και έχεις μια ιδέα για το τι περίπου σημαίνει, τη μαθαίνεις ευκολότερα. Όσο συχνότερα την ακούς, τόσο ευκολότερα εμπεδώνεις το νόημά της. Είναι πολύ δυσκολότερο να τη μάθεις περιοριζόμενος στον ορισμό του λεξικού. Η γνώση που έχει αποκτηθεί βιωματικά είναι αυτή που αφομοιώνεται καλύτερα.

Ως προς το ότι ξεχνάς. Είναι φυσικό, όλοι μας το παθαίνουμε. Είσαι και νέος, πού να δεις σε λίγα χρόνια. Μια λέξη για να μην την ξεχάσεις πρέπει να έχει βγάλει ρίζες μέσα σου. Εννοώ ότι απλώς με το να διαβάσεις μία φορά τι σημαίνει στο λεξικό, η γνώση που έχεις αποκτήσει είναι επιφανειακή. Πρέπει να δεις τη λέξη, να την ξαναδείς, να τη χρησιμοποιήσεις μια-δυο φορές για να σου μείνει.

Γι' αυτό που λες ηλικία των λέξεων. Εγώ θα μιλούσα για επίπεδα ύφους. Αυτά είναι που επιλέγουμε για να προσαρμοστούμε στο πλαίσιο της επικοινωνίας. Αν σε μια παρέα φίλων που χαλαρώνει αρχίσεις να μιλάς σαν καθηγητής πανεπιστημίου σε παράδοση, το ύφος σου δεν ταιριάζει. Επιπλέον, οι νέοι χρησιμοποιούν και τη δική τους κοινωνιόλεκτο. Υπάρχουν λέξεις και φράσεις κουλ και μη κουλ. Εκεί κάνεις τις επιλογές σου. Τι έχει μεγαλύτερη σημασία για σένα; Η αποδοχή από την ομάδα ή το προσωπικό σου στίγμα; Υπάρχουν επίσης διάφοροι τρόποι προσαρμογής. Ένας τρόπος είναι η μη διαφοροποίηση από τον μέσο όρο. Αν όμως κάποιος τις λέξεις που χρησιμοποιεί τις έχει αφομοιώσει και τον εκφράζουν και δεν το κάνει μόνο για να δείξει ότι τις ξέρει, απλά διαμορφώνει το προσωπικό του ύφος. Σίγουρα, ο,τιδήποτε ξεφεύγει από τη νόρμα, γίνεται πιο δύσκολα αποδεκτό. Μπορεί κάποιοι να ενοχληθούν ή και να μας ασκήσουν κριτική, όπως και για οποιοδήποτε άλλο γνώρισμά μας. Είπαμε, δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους.

Όπως είπαν και ο Dr Siebenmal και η Αόρατη Μελάνη, διάβαζε. Διάβαζε και ερεύνα.

 

[nickel]

Γεια σου, Κρέτινε, καλωσήρθες!

Μα τι πρόβλημα έχει το όνομα Κρέτινος; :)

Μετρά και πώς προφέρονται τα ονόματα και πώς τονίζονται, όχι;

Μου θυμίσατε τον σύντεκνο που δεν φημιζόταν για τα αγγλικά του και συστηνόταν στους ξένους: «άιμ ε κρέταν». Καταλαβαίνετε τι καταλάβαιναν οι Εγγλέζοι.

Λοιπόν, στο ερώτημά σου εγώ θα διευρύνω την ατζέντα:

Αγάπησε την πρόκληση. Λάτρεψε την αξιοποίηση του χρόνου σου — μάθαινε πράγματα που σου προσφέρουν χαρά και σοφία. Όχι μόνο λέξεις — οι λέξεις έρχονται μαζί με τις άλλες γνώσεις και χρειάζονται για τον καλύτερο χειρισμό τους. Αν δεν ασχολείσαι με τα φυτά, δεν βιάζεσαι να μάθεις τι είναι ο θερμοπεριοδισμός, έτσι; Αλλά κι αν τον μάθεις, γρήγορα θα τον ξεχάσεις. Κάπως έτσι ξέχασα εγώ τα περισσότερα γαλλικά μου…

Αν πάντως θέλεις να κάνεις κάτι πρακτικό με λέξεις, την ορθογραφία τους, τη σημασία τους, τη χρήση τους, γράφε. Γέμιζα κιτάπια ολόκληρα όταν μάθαινα αγγλικά. Αλλά υπάρχουν και πιο πρακτικές λύσεις. Πάρε ένα μπλοκάκι με μικρά φύλλα. Όταν βρίσκεις μια καινούργια λέξη που θέλεις να θυμάσαι, σκίζε ένα φύλλο, γράφε τη λέξη στη μια πλευρά του φύλλου και στην άλλη τη σημασία της, ίσως και κάποιο καλό παράδειγμα. (Αγάπησε τα λεξικά. Αγόρασε το ωραίο λεξικό της Ακαδημίας.) Βάζε τα χαρτάκια σε ένα κουτάκι. Κάθε τόσο, άνοιγε το κουτάκι και διάβαζε ένα ένα τα χαρτάκια από τη μια μεριά. Προσπάθησε να επαναλάβεις τον ορισμό που είναι στην πίσω μεριά. Κοίτα μετά το πίσω μέρος και, αν είσαι ευχαριστημένος με το πόσο καλά θυμάσαι τη λέξη, βάλε το χαρτάκι σε μια στοίβα. Αν όχι, βάλ’ το σε μια δεύτερη. Όταν τελειώσεις ή βαρεθείς, μάζεψε τα χαρτάκια. Βάλε όσα δεν είδες πάνω πάνω, από πίσω όσα δεν βρήκες (της 2ης στοίβας) και κάτω κάτω εκείνα που βρήκες. Βάλε τα χαρτάκια στο κουτάκι, έτοιμα για την επόμενη φορά που θα τα πιάσεις.

Αυτά τα λίγα για τώρα. Και αν θες να αλλάξεις το χρηστώνυμό σου, σκέψου ένα άλλο και θα δούμε τι θα γίνει.

Και αγάπησε τα λεξικά.

Νικέλ :)

 

[Themis†]

Τρία ειδικότερα σημεία:

- Διάβαζε πολύ και κατά προτίμηση σε τομείς που γνωρίζεις αρκετά καλά και σε ενδιαφέρουν. Με άλλα λόγια, σε τομείς όπου οι διαφορές απόχρωσης είναι για σένα σημαντικές.

- Όταν αναζητάς λέξεις στα καλά λεξικά που θα έχεις στη διάθεσή σου, πρόσεχε και την ετυμολογία. Πολύ συχνά βοηθάει να εμπεδώσεις τη σημασία των λέξεων μέσω συσχετισμών.

- Και φυσικά διάβαζε Λεξιλογία, ιδίως την ενότητα Modern Greek language queries.

 

[lalitor]

Σας ευχαριστώ όλους για το καλωσόρισμα και τις απαντήσεις σας. Ο καθένας σας έγραψε νόμιζω και από μια αλήθεια (που εγώ τουλάχιστον την θεωρώ ως τέτοια).

@Lina Έχεις δίκιο εκεί που αναφέρεσαι για την χρήση των λέξεων. Αν δεν τις χρησιμοποιείς τις ξεχνάς. Αυτό μάλλον ισχύει για τους περισσότερους. Κρατάω την συμβουλή που μου έδωσες για την ανάγνωση παραδειγμάτων. Θα το εφαρμόσω. Θυμίζει την μέθοδο του Feynman.
Σε ό,τι αφορά την χρήση των λέξεων ανάμεσα στους νέους, ίσως τελικά εκεί η προσαρμογή να είναι αναγκαίο κακό (ή αναγκαία κακή; Ορίστε να μία απορία). Λογικό θα έλεγε κανεις, αφού οι περισσότεροι δεν διαβάζουν και δεν νοιάζονται για την αλλοίωση της γλώσσας. Ίσως βέβαια αυτό να είναι μιά ένδειξη ενός μέσου όρου νοημοσύνης. Γιατί, ο εγκέφαλος σκέφτεται με εικόνες αλλά σκέφτεται με λέξεις. Στον καθημερινό μας προγραμματισμό κάνουμε συλλογισμούς με την χρήση λέξεων πχ "θα πάω σούπερ μάρκετ και μετά θα περάσω από τον φούρνο ώστε να διανύσω την μικρότερη δυνατή διαδρομή". Σίγουρα οι λέξεις σε αυτήν την περίπτωση συνοδεύονται από εικόνες, όμως οι παρουσία τους είναι ισχυρή. Φλυαρώ πάλι...
Τελικά ίσως είναι θέμα κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως ακριβώς μασκαρεύεται κανείς για να περάσει το οποιοδήποτε μήνυμα (στάτους, οικονομική κατάσταση, επάγγελμα). Η σταθερότητα ανεξάρτητα των συνθηκών σίγουρα φανερώνει μία ξεχωριστή,ίσως και δυνατή προσωπικότητα όμως υπάρχει και η περίπτωση να θεωρηθείς παππούδι.
Και για να γελάσουμε και λίγο, ομολογώ ότι μου έχει ξεφύγει σε κοπέλα η λέξη "στηθόδεσμος" αντί του "σουτιέν".

@nickel Σε ευχαρίστω για την ιδέα με τα χαρτάκια. Είναι παιχνίδι και μάλλον θα το παίξω. Ίσως πιάσει το κόλπο.
Λέξεις αναζητώ μόνο όταν τις συναντάω σε κάποιο βιβλίο. Επειδή δεν θέλω να χαθεί ο ειρμός της ανάγνωσης θέλω κάτι γρήγορο και έτσι επισκέπτομαι είτε το lexigram είτε το wiktionary. Λεξίκο έχω τον Μπαμπινιώτη. Σαν άνθρωπος που δεν το έχει και πολύ με τις λέξεις, δεν γνωρίζω ποιά είναι τα κριτήρια αξιολόγισης ενός λεξικού.
Και μόνο από τα μηνύματα σας μάζεψα αρκετές λέξεις
σύντεκνος
θερμοπεριοδισμός
κιτάπι
αυτομειωτικό
συνδιαλέγονται
αφομοιώνεται
κοινωνιόλεκτο
στίγμα
Σαφώς οι μισές από αυτές μου είναι γνωστές όμως δεν νομίζω πως θα τις χρησιμοποιούσα εύκολα...

"Το διαδίκτυο βλάπτει όταν δεν σκέφτεσαι." Πολύ σοφό ρητό. Θα το μοιραστώ και με άλλους! :)

Το χρηστώνυμο λοιπόν το επέλεξα έχοντας στο μυαλό λίγο τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι και λίγο από αυτό το δικό μου αίσθημα της ανικανότητας της έκφρασης. Κακώς δεν σκέφτηκα ότι είναι πιο εύκολο να χαρακτηρίζεις έναν φανταστικό χαρακτήτα παρά έναν υπαρκτό άνθρωπο. Αν μπορείς άλλαξε το σε "lalitor" (από το λαλιά και το ρήτωρ ).

Και κάτι ακόμα. Πώς πρέπει να χρησιμοποιώ το φόρουμ όταν έχω μία απορία της οποίας η απάντηση είναι σύντομη ή όταν η ερώτηση είναι τέτοια ώστε να μην αφορά πολύ τους υπόλοιπους χρήστες; Δεν θα ήθελα να γεμίσω το φόρουμ με θέματα για ψύλλου πήδημα.

Αρχίζω εδώ με μία λέξη που θυμάμαι να μου έχει σφηνώσει στο μυαλό χωρίς να γνωρίζω τον ακριβή ορισμό της.
διονυσιακός Δηλαδή Νίτσε και Jim Morrison. Γράφει ο Μπαμπινιώτης: 1) Που αναφέρεται στον θεό Διόνυσο ή στα Διονύσια και 2) ενθουσιώδης, οργιαστικός.
Τα βιβλία φιλοσοφίας που έχω διαβάσει είναι μετρημένα. Και ενώ για τον Τζίμυ ο δεύτερη σημασία του όρου μού είναι κατανοητή (sex, drugs & rock n roll), δεν έχω ακόμα καταλάβει τί εννούσε ο Νίτσε. Γνωρίζετε;

Αυτά για αρχή.

 

[Palavra]

Καλώς όρισες! Θα πρότεινα να αλλάξεις χρηστώνυμο, όσο προλαβαίνεις. Αν επιμένεις στον Ηλίθιο του Ντοστογέφσκι, να σου το κάνουμε τουλάχιστον Ντουράκ να μην νιώθουμε ότι σε βρίζουμε όταν σου μιλάμε :)

Το φόρουμ να το χρησιμοποιείς όποτε θέλεις. Όπως θα ανακαλύψεις αν μείνεις, έχουμε απ' όλα τα καλά, και απαντάμε σε όλα, δηλαδή χμ, σε μερικά απαντάμε για να πούμε ότι δεν ξέρουμε, αλλά μια απάντηση θα την πάρεις οπωσδήποτε. :)

Προσωπικά, βελτίωσα και βελτιώνω ακόμα τα ελληνικά μου μέσω της επαφής με τους συμφορουμίτες, οπότε θα σου πρότεινα να μας εκμεταλλευτείς όσο μπορείς.

Κι επειδή η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, θέλεις να πας στο Modern Greek language queries να βάλεις την ερώτησή σου για τον διονυσιακό; Μην ξεχάσεις και τα συμφραζόμενα, δηλαδή το κείμενο (παράγραφο, πρόταση κ.λπ.) στο οποίο εμφανίζεται η λέξη.

 

[nickel]

Εδώ αλλάζουν εύκολα και γρήγορα τα ονόματα. Κρίμα που δεν έχουμε ελληνικά χρηστώνυμα: θα το έγραφα λαλήτωρ.


ΥΓ. Για το απολλώνειο και το διονυσιακό πνεύμα στη Γέννηση της τραγωδίας του Νίτσε:

http://www.ekivolos.gr/H gennhsh ths tragwdias kata ton Nitse.htm


Συντομότερη εξήγηση:

https://www.facebook.com/LogotechniaKaiSkepse/posts/390925447672896

 

[SBE]

Και η άποψη κάποιου των θετικών επιστημών:
Το ερώτημά σου είναι πώς θα διευρύνεις το λεξιλόγιό σου στη μητρική σου γλώσσα ή πώς να μιλάς με λέξεις για φιγούρα (για τις οποίες έχουμε σχετικό νήμα) ;
Για το δεύτερο δεν μπορώ να έχω άποψη, γιατί πάντα με παραξένευε το πως ορισμένοι κοιτάνε να εντυπωσιάσουν με δύσκολο λεξιλόγιο και το μόνο που καταφέρνουν είναι να μην γίνονται κατανοητοί. Γιατί βεβαίως το σημαντικό είναι η ευκρίνεια, η σαφήνεια και η ακρίβεια στην έκφραση, κι όχι οι φιοριτούρες. Αν μπορείς να εκφράσεις δύσκολα νοήματα με κατανοητό τρόπο, τότε μια χαρά χειρίζεσαι την ελληνική γλώσσα. Αν θες να δεις επιτήδευση στην ελληνική γλώσσα, γεμάτες είναι οι βιβλιοθήκες.

Άλλωστε αν πιάσεις να διαβάσεις τους κλασσικούς λογοτέχνες π.χ. της νεοελληνικής γλώσσας θα δεις ότι γράφουν με λεξιλόγιο καθημερινό και φυσιολογικό. Λένε πουθενά ο Παπαδιαμάντης ή ο Παλαμάς ή ο Βιζυηνός για ενδελέχειες και υπερφίαλους; (αυτές είναι οι δύο λέξεις που δεν μπορώ ποτέ να θυμηθώ τί σημαίνουν). Ακόμα και τα σχολικά βιβλία των μικρών τάξεων περιέχουν λεξιλόγιο που αν το χρησιμοποιείς φαίνεσαι "μορφωμένος άνθρωπος", γιατί αυτό είναι το λεξιλόγιο του αντικειμένου τους.
Μ' άλλα λόγια, μη σε πολυαγχώνει το ζήτημα. Ο παππούς μου κι η γιαγιά μου ήταν απόφοιτοι δημοτικού και από χωριό. Και μίλαγαν άψογα ελληνικά από γραμματική και συντακτική άποψη και είχαν και πλούσιο λεξιλόγιο. Γιατί ήταν φυσικοί ομιλητές της ελληνικής γλώσσας. Δεν θυμάμαι να επιχείρησαν ποτέ να πουν συνελόντι ειπείν (που δεν ξέρω καν αν την έχω γράψει σωστά τη φράση). Από την άλλη, έχω ακούσει φρικτά ελληνικά, με απαράδεκτα λάθη, από πολλούς που έχουν πάει σχολείο. Έχω υπόψη μου δυο περιπτώσεις Ελλήνων γνωστών μου, που είναι αμφότεροι από τις λαϊκές γειτονιές των Αθηνών και δεν ξέρω γιατί έτσι. Οι αμόρφωτοι παππούδες μου δεν είπαν ποτέ "ούτως ή αλλιώς", ενώ οι λαϊκάντζες γνωστοί μου το λένε (σημ. εγώ ζω σε χωριό που οι κοινωνικές τάξεις μετράνε, γι’ αυτό θα ακούσεις να τις αναφέρω και σε σχέση με την Ελλάδα). Η μόνη εξήγηση που έχω σκεφτεί είναι ο μανταμσουσουδισμός. Προσπαθούν να ακουστούν μορφωμένοι χωρίς να ξέρουν τις λέξεις που χρησιμοποιούν.
Οπότε συνιστώ απλά να σταματήσεις την προσπάθεια και να διαβάζεις. Διάβαζε ό,τι πέφτει στα χέρια σου. Μην ξεχνάς ότι οι τσομσκικοί (που τους είπε έτσι ο Νίκελ) λένε ότι μαθαίνουμε μια γλώσσα όχι χρησιμοποιώντας τις λέξεις μία μία σαν ψηφίδες αλλά μαθαίνοντας ολόκληρες φράσεις, που μετά τις χρησιμοποιούμε για να φτιάξουμε προτάσεις (η κλασσική μέθοδος εκμάθησης ξένων γλωσσών τη δεκαετία του '70 και του '80, παρεμπιπτόντως, αποστήθιση εδαφίων όχι μεμονωμένων λέξεων, δεν ξέρω αν ακόμα χρησιμοποιείται).

Το ότι κάποιες λέξεις δεν θα ανήκουν ποτέ στο λεξιλόγιό σου μη σε ανησυχεί. Απλά δεν έχεις βρει κάπου να τις χρησιμοποιήσεις.

Σημ. η μητέρα μου, όπως ανακάλυψα πρόσφατα, έχει ένα σωρό τετράδια γεμάτα με λέξεις και με την ερμηνεία τους. Όποτε συναντάει μια λέξη που δεν την ξέρει, κάθεται και τη γράφει στο τετράδιο για να την μελετήσει. Κι αυτό το κάνει από 14 ετών, που της έδειξε ένας δάσκαλος στο σχολείο της στον Καναδά να το κάνει. Έχει λέξεις και στα ελληνικά και στα αγγλικά (σε χωριστά τετράδια). Αυτή νομίζω ήταν η μέθοδος της εποχής της. Και προφανώς δουλεύει για εκείνην.

 

[lalitor]

@SBE Υποθέτω θα έχεις προσωπικές εμπειρίες για να υποπτεύεσαι ότι και εγώ θα ήθελα να μιλώ παράξενα ώστε να το παίζω ιστορία.
Σε καμία περίπτωση δεν θέλω να εκφράζομαι πολύπλοκα για να κάνω εντύπωση. Μπορεί να άνοιξα αυτό το νήμα με τον συγκεκριμένο τίτλο όμως το πρόβλημα μου σαφώς και δεν περιορίζεται στην λεξιλογική φτώχεια αλλά και στην γραμματική, σύνταξη κτλ. Εξάλλου όπως είπα και πιο πάνω, η χρήση δυσνόητης γλώσσας καταδικάζεται από τους νέους και πολύ περισσότερο αν δεν έχεις και τον ανάλογο τίτλο (πχ του μεταφραστή, του φιλόλογου, του ξερόλα).
Η επιθυμία μου αυτή γεννήθηκε όταν κατάλαβα ότι συχνά έχω πολλές άγνωστες λέξεις όταν διαβάζω ένα βιβλίο. Όπως φαντάζεσαι αυτό κάνει πολύ πιο δύσκολη και δυσάρεστη την ανάγνωση γιατί πρέπει να σταματήσει την ροή των σκεψεών σου για να πιάσεις το λεξικό. Επίσης χρόνια τώρα γράφω λίγες φορές τον μήνα κάποιο ποίημα ή σκέψεις στο ημερολόγιο, πιο σπάνια προσπαθώ να γράψω ένα τραγούδι. Εκεί συναντώ αρκετές δυσκολίες. Νιώθω πως κάτι θέλω να πώ αλλά δεν βγαίνει σωστά, οι φράσεις δεν βγαίνουν εύκολα όμορφες και περιεκτικές.
Για να μιλήσουμε και λίγο με αριθμούς. Χθες άρχισα να διαβάζω ένα βιβλίο. Βρίσκομαι στην εισαγωγή και έχω ήδη σημειώσει 15 άγνωστες λέξεις μέσα σε 6 σελίδες. Η πιο συμπαθητική: ακκισμός.
Αυτά είναι λίγο πολύ τα κίνητρά μου. Τα δικά σου ποιά ήταν ώστε να γίνεις μέλος της κοινότητας αυτής;

 

[SBE]

Τα δικά μου κίνητρα ήταν ότι έχω ασχοληθεί με τη διερμηνεία στο παρελθόν, έχω κάποιο ενδιαφέρον για το αντικείμενο εντελώς ερασιτεχνικό, και μου υπέδειξε κάποιος φίλος την ύπαρξη αυτής της ομάδας. Ικανοποιήθηκε η περιέργειά σου τώρα;

Μια προειδοποίηση: βλέπω ότι αρπάχτηκες χωρίς λόγο, οπότε κι οι δικές μου απαντήσεις από ’δω και πέρα θα είναι στο ανάλογο ύφος, δηλαδή πιο λιανά, μπας κι έχεις άγνωστες λέξεις: σου απάντησα πιο πάνω με καλή διάθεση και με σκοπό να σου πω να μην αγχώνεσαι με το ζήτημα. Εσύ προφανώς παρεξήγησες αυτό που έγραψα, οπότε τέρμα οι ευγένειες από μένα.

Αν σε έξι σελίδες κείμενο έχεις δεκαπέντε άγνωστες λέξεις οι οποίες είναι τόσο άγνωστες που δεν βγαίνει νόημα, τότε μάλλον διαβάζεις κάτι εξαιρετικά εξειδικευμένο με πολλή ορολογία. Ίσως θα ήταν καλύτερα να ξεκινήσεις το διάβασμα με κάτι που απευθύνεται σε γενικό κοινό. Ειδικά τη λέξη ακκισμός την έχω δει σε κείμενα πέντε-δέκα φορές όλες κι όλες, κι είναι συνήθως δείγμα συγγραφέα που ακκίζεται.

 

[lalitor]

@SBE, ναι, η περιέργεια μου ικανοποιήθηκε, όμως με το κόστος της παρεξήγησης. Δεν σε κατηγορώ ωστόσο, γιατί ο καθένας μπορεί να έχει τις μαύρες του πού και πού. Άνθρωποι είμαστε. Νομίζω πως αν ξαναδιαβάσεις τα όσα έγραψα με ήρεμη εσωτερική φωνή, τότε θα δεις πως δεν είχα κανένα ίχνος ειρωνείας ή κακίας, και αν θες σ’ το αναλύω, γιατί δεν θα ήθελα να δώσω την εντύπωση ότι μου αρέσει να δημιουργώ άσχημες καταστάσεις από βίτσιο.
Αυτόν τον κίνδυνο της παρεξήγησης εξαιτίας της παρερμήνευσης του γραπτού λόγου (που προφανώς μαρτυρά αρκετά για την προσωπικότητα ή συναισθηματική κατάσταση του δέκτη) τον έχω αντιληφθεί εδώ και πολύ καιρό και γι[FONT=&quot]’[/FONT] αυτό δεν παρεξηγώ πλέον. Εξάλλου και εγώ στην αρχή έκανα πολλά τέτοια σφάλματα.
Το βιβλίο που διαβάζω είναι τα Απομνημονεύματα του Καζανόβα και τη λέξη την συνάντησα στην εισαγωγή, γραμμένη από έναν Γάλλο καθηγητή φιλολογίας. Δεν νομίζω όμως ότι ο έρωτας και το φλερτ είναι αντικείμενο που απαιτεί εξειδίκευση.

 

[SBE]

H λέξη που συνάντησες είναι γραμμένη όχι από Γάλλο καθηγητή φιλολογίας αλλά από Έλληνα μεταφραστή του γαλλικού κειμένου.
Και χωρίς να το έχω κοιτάξει ποτέ, μπορώ να σου πω ότι, αφήνοντας την εισαγωγή και κοιτάζοντας μόνο το κείμενο, θα έχεις άγνωστες λέξεις. Μπορεί να μην σου φαίνεται ότι το αντικείμενο απαιτεί εξειδίκευση, αλλά έχεις ήδη κάνει ένα λάθος: δεν φαίνεται να λαμβάνεις υπόψη ότι πρόκειται για ένα κείμενο του 18ου αιώνα, κι ο μεταφραστής σίγουρα θα έχει προσπαθήσει να μεταδώσει το ύφος και το λεξιλόγιο του 18ου αιώνα. Άρα θα έχεις άγνωστες λέξεις. Και φυσικά θα γίνονται στο κείμενο αναφορές σε ιστορικά και άλλα ζητήματα του 18ου αιώνα, οπότε νά κι άλλες άγνωστες λέξεις, που δεν θα σου είναι άγνωστες γιατί έχεις φτωχό λεξιλόγιο αλλά γιατί ίσως δεν γνωρίζεις το ιστορικό- κοινωνικό- φιλοσοφικό- πολιτικό πλαίσιο του 18ου αιώνα.
Δηλαδή μπορεί εσύ, όπως λες, να νομίζεις ότι θα διαβάσεις περί έρωτα και φλερτ, αλλά στην πραγματικότητα διαβάζεις μια σημαντική ιστορική πηγή για τα ήθη και τη ζωή της εποχής του Διαφωτισμού. Άλλωστε, γι’ αυτό το λόγο τα Απομνημονεύματα παραμένουν αντικείμενο μελέτης και γι[FONT=&quot]’ [/FONT]αυτό η γαλλική εθνική βιβλιοθήκη έδωσε ένα σεβαστό ποσό για να αγοράσει το χειρόγραφο πριν μερικά χρόνια.
Επιπλέον, εισαγωγή από Γάλλο φιλόλογο = δεν καταλαβαίνουν ούτε οι Γάλλοι τι λέει. Βλέπεις κι οι Γάλλοι γράφουν σαν εμάς και όσο πιο ακατανόητα, τόσο πιο μορφωμένος θεωρείται ο άλλος.
Τρίτο και χειρότερο, όπως είπα, δεν έχω δει το βιβλίο και δεν ξέρω, αλλά αν είναι κακομεταφρασμένο, ή αν έχει έστω και περιστασιακά γαλλισμούς, την πάτησες, Δεν θα καταλαβαίνεις τίποτα. Βλέπεις, σε αντίθεση με τους αγγλισμούς, που λίγο πολύ τους υποψιαζόμαστε γιατί τα αγγλικά όλοι λίγο πολύ τα μιλάνε, με τους γαλλισμούς απλά σου βγαίνει κάτι ακατανόητο, ακόμα κι αν δεν έχεις άγνωστες λέξεις. Κι επειδή εννιά στις δέκα είναι πομπωδώς ακατανόητο (λόγω του γαλλικού εκφραστικού τρόπου), θα αναρωτιέσαι τι σόι υψηλό νόημα είναι αυτό που διαβάζεις και δεν το πιάνεις.

Οπότε με βάση αυτά που λες μάλλον μιλάμε για πιο σοβαρό πρόβλημα από το λεξιλογικό. Μάλλον χρειάζεσαι μια γενικότερη αύξηση των γνώσεών σου περί ιστορίας της λογοτεχνίας, φιλολογίας, ανάλυσης κειμένου κλπ. Και ίσως θα ήταν χρήσιμο να ξεκινήσεις να διαβάζεις ελληνική λογοτεχνία, όχι μεταφράσεις. Κάπου κοντά σου θα υπάρχει μια δανειστική βιβλιοθήκη. Πήγαινε στο τμήμα νεοελληνικής λογοτεχνίας και άρχισε το διάβασμα. Το πιο πιθανό είναι ότι όλα τα βιβλία της δανειστικής βιβλιοθήκης θα είναι παλιές εκδόσεις, πιθανόν να μην υπάρχει τίποτα μετά το 1970, αλλά δεν έχει καμία σημασία. Οι παλιότεροι έγραφαν το ίδιο συναρπαστικά με τους νεότερους. Διάβασε αυτούς που δεν είναι στη μόδα, διάβασε γνωστούς, διάβασε τους ξεχασμένους, διάβασέ τα όλα. Στο δρόμο θα μάθεις κι ένα σωρό πράγματα για την ιστορία και την καθημερινή ζωή στην Ελλάδα του 19ου και του 20ου αιώνα. Εγώ π.χ. πιο πολλά ξέρω για τη Μικρασιατική καταστροφή και την Κατοχή από τη λογοτεχνία παρά από το σχολείο. Γραμμένα από ανθρώπους που τα έζησαν. Μπορεί να μην σου κινούν το ενδιαφέρον αυτά όσο τα γκομενιλίκια των Δυτικοευρωπαίων του 18ου αιώνα (κι είναι πολλοί, για όλα τα γούστα, διότι πρόκειται για φιλολογικό ρεύμα της εποχής), αλλά αν ο σκοπός είναι η βελτίωση των ελληνικών σου με ευχάριστο τρόπο, οι άγνωστες λέξεις θα είναι πιο στρωτές και θα είναι ευχάριστα.

 

[daeman]

...
Στα αγγλικά, αλλά χρήσιμο· περιλαμβάνει πολλά από αυτά που γράφτηκαν παραπάνω:

Why you forget words you learned, and how to remember them.

 

[lalitor]

@SBE Ναι, ξέχασα να προσθέσω ότι είμαι και ανιστόρητος. Ας είναι καλά το σχολείο... Τέλοσπαντων, τώρα πια δεν νομίζω ότι μπορώ να μπαλώσω και πολλά. Όμως πάντα ήθελα να διαβάζω αυτό που θεωρούσα ενδιαφέρον και όχι εκείνο που έλεγαν οι πολλοί ότι έχει αξία. Ακόμα και σήμερα, αναγνωρίζοντας την αξία των ιστορικών γνώσεων, δεν ξέρω αν θα κατάφερνα να κάνω μία σοβαρή μελέτη χωρίς να δυσανασχετώ. Τη σιχάθηκα και αυτήν και την τυποποιημένη ανάλυση κειμένου που ένιωθα ότι δεν άφηνε κανένα ίχνος ελεύθερης έκφρασης, αναρχίας ή κάποιας τρέλας. Αν έχεις δει τον Κύκλο των χαμένων ποιητών, ίσως να καταλαβαίνεις τι θέλω να πω.
Τον Καζανόβα τον αγόρασα, όπως και κάθε άλλο βιβλίο, ώστε να επικεντρωθώ στα σημεία που με ενδιαφέρουν. Θα προσποιούμουν αν έλεγα πως με ενδιαφέρουν έστω και λίγο τα υπόλοιπα στοιχεία, δηλαδή τα ιστορικά, εάν θεωρούσα πως αυτά δεν συνδέονται και τόσο πολύ με το κυρίως θέμα.

Τώρα, από λογοτεχνία με ιστορικό περιεχόμενο, νομίζω τα μόνα που έχω διαβάσει είναι το Λάθος του Σαμαράκη και δύο βιβλία του Χρόνη Μίσσιου. Όμως όπως είπα και πριν, ακόμα και αυτά τα διάβασα γιατί μου άρεσε να διαβάζω τα όσα λένε χωρίς να σκέφτομαι ότι αυτά αποτελούν ιστορία. Οι φράσεις στις οποίες επικεντρωνόμουν ήταν και είναι εκείνες που εγώ βρίσκω "καθολικές αλήθειες". Και φυσικά αυτές δεν έχουν χρόνο, αναφέρονται σε πράγματα χωρίς ημερομηνία λήξης όπως τον έρωτα, την ελευθερία, την ψυχολογία, την φιλοσοφία... Τόσα ξέρω όμως, τόσα λέω. Μπορεί να κάνω και λάθος.

 

[SBE]

Noμίζω ότι και πάλι δεν κατάλαβες.
Δεν είπα ότι τη λογοτεχνία τη διαβάζω για να μάθω ιστορία. Αλλά τελικά, επειδή όλα τα λογοτεχνικά έργα αναφέρονται στην περίοδο στην οποία γράφτηκαν ή έχουν θεματολογία παρμένη από σημαντικά γεγονότα, καθοδόν μαθαίνεις και ιστορικά στοιχεία. Τους Τρεις Σωματοφύλακες τους διαβάζουμε για την περιπέτεια, όχι για τα ιστορικά (που ξεφεύγουν από τα ιστορικά γεγονότα) αλλά δεν περνάει απαρατήρητο το ότι αναφέρονται σε κάποιον βασιλιά Λουδοβίκο, κι είναι κι ένας καρδινάλιος εκεί, που λύνει και δένει, να δεις πώς τον λένε, πώς τον λένε...

Επίσης, εγώ στο σχολείο είχα κακούς βαθμούς σε όλα τα φιλολογικά μαθήματα. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν είχα φυσιολογική ευφυΐα. Μ' αυτό θέλω να πω ότι δεν υπάρχει δικαιολογία "δεν μου τα μάθανε στο σχολείο". Αν μέναμε μόνο σε όσα μάθαμε στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, θα ήμασταν ημιμαθείς όλοι μας. Οπότε πριν κατηγορήσεις το σχολείο, κοίτα τον καθρέφτη και κοίτα και το περιβάλλον σου.
Η μητέρα μου κάποια εποχή μου αγόραζε μια παιδική εγκυκλοπαίδεια που κυκλοφορούσε σε εβδομαδιαία τεύχη. Διάβαζα το κάθε τεύχος πενήντα φορές, γιατί μου άρεσε. Κι όταν έπαιρνα στα χέρια μου τους τόμους, πάλι τους ξαναδιάβαζα. Και την ξαναδιάβαζα όποτε ήμουνα στο σπίτι και δεν είχα πώς να σκοτώσω την ώρα μου, ακόμα και μέχρι πριν δυο- τρία χρόνια που έδωσα την εγκυκλοπαίδεια στις ανιψιές μου (και σιγά μην το εκτίμησαν). Ναι, κάποια από αυτά που έλεγε είναι πλέον ντεμοντέ ή έχουν καταρριφθεί, αλλά περιείχε αρκετές γνώσεις που δεν έχουν αλλάξει καθόλου. Το σχολείο δεν μπορεί να σου μάθει τα πάντα. Από μόνος σου θα μάθεις περισσότερα. Και βοηθάει και το σπρώξιμο από την οικογένεια. Κι όπως βλέπεις, σπρώξιμο δεν είναι το να σου λένε Λαλάκη, διάβαζε. Σπρώξιμο είναι το να δημιουργούν τις συνθήκες ώστε από μικρός να αναζητήσεις και να καθίσεις να μάθεις πέντε πράγματα από μόνος σου. Δεν χρειάζεται να ανησυχείς πάντως, προφανώς σου κόβει αρκετά ώστε να αναζητήσεις κάτι παραπάνω τώρα που μεγάλωσες κι έβαλες μυαλό. Κάλλιο αργά παρά ποτέ.

 

[Palavra]

Τους Τρεις Σωματοφύλακες τους διαβάζουμε για την περιπέτεια, όχι για τα ιστορικά (που ξεφεύγουν από τα ιστορικά γεγονότα) αλλά δεν περνάει απαρατήρητο το ότι αναφέρονται σε κάποιον βασιλιά Λουδοβίκο, κι είναι κι ένας καρδινάλιος εκεί, που λύνει και δένει, να δεις πως τον λένε, πώς τον λένε...

Αργκ!
Ενώ σε γενικές γραμμές συμφωνώ με αρκετά από αυτά που γράφει η SBE, θέλω να προσθέσω ότι ο κόσμος διαβάζει επειδή έτσι του αρέσει. Αν διαβάζεις κάτι που σε διασκεδάζει, όχι δηλαδή κάτι που θεωρείς ότι πρέπει να το διαβάσεις επειδή είναι λογοτεχνικό μεγαλούργημα (εγώ, π.χ., έχω διαβάσει περί τις 4 φορές το Κόκκινο και το μαύρο στα γαλλικά ως τη μέση και το παρατάω συνέχεια γιατί το βαριέμαι μέχρι αηδιαστικής αηδίας), τότε όχι μόνο θα περάσεις το χρόνο σου με κάτι που σου αρέσει, αλλά θα μάθεις και πράγματα που δεν ήξερες, είτε πραγματολογικά είτε απλώς λέξεις και νοήματα.

Δηλαδή, αφήστε τον κόσμο να διαβάζει ό,τι θέλει και για όποιον λόγο θέλει!

Προτεινόμενα ιστορικά μυθιστορήματα:

1. Όλα του Κεν Φόλετ, ιδίως την Τριλογία του αιώνα. Ιδίως για ορισμένα από αυτά, μάλιστα, σου εγγυώμαι 100% γκαραντί με τη βούλα ΑΑΑ ότι η μετάφραση σκίζει :) ;)
2. Οι αγριόκυκνοι (η ιστορία της Κίνας τα τελευταία 100 χρόνια, δοσμένη μέσα από το βλέμμα 3 γυναικών, γιαγιάς, μαμάς και εγγονής).
3. Άτροπος, της Μαρίας Σκιαδαρέση
4. Η Αργώ, του Γιώργου Θεοτοκά
5. Αν αυτό είναι ο άνθρωπος, του Πρίμο Λέβι

Και φυσικά, πέρνα μια βόλτα από εδώ: Τι διαβάζετε αυτήν την περίοδο;

 

[drsiebenmal]

Πάντως, lalitor, εμένα μου έχεις κεντρίσει το ενδιαφέρον και για τις υπόλοιπες άγνωστες λέξεις που συνάντησες σε αυτή την εισαγωγή. Θα μπορούσες να αναφέρεις κάποιες από αυτές;

 

[lalitor]

@SBE, έχεις δίκιο. Η οικογενειακή μου κατάσταση δεν ευνοούσε καθόλου ώστε να μορφωθώ. Ωστόσο κατηγορώ το σχολείο διότι και τα τα υπόλοιπα παιδιά, αλλά και άλλα που γνώρισα μετά το σχολείο, τελικά δεν ξέρουν πολλά περισσότερα απ’ ό,τι εγώ. Ίσως αυτό κάτι λέει. Αλλά και το σχολείο, αν είναι να το κατηγορήσεις για κάτι, είναι γιατί κάνει αυτό που είπες ότι κάνουν οι γονείς: αντί να δημιουργούν συνθήκες, να καλλιεργούν το ενδιαφέρον και να αναδεικνύουν την αξία της γνώσης, λένε το "διάβαζε και μη ερεύνα". Μεγάλο θέμα για συζήτηση και μάλλον θα ήταν καλύτερο να το αφήσουμε στους κοινωνιολόγους...

@Palavra, σε ευχαριστώ για τις προτάσεις. Τις προσθέτω στη λίστα και όταν (σε λίγα χρόνια) έρθει η ώρα θα τα τσεκάρω

@drsiebenmal, νομίζω άδικα σου κέντρισα την περιέργεια. Δεν ήμουν αρκετά σαφής και, λέγοντας άγνωστες λέξεις, εννοούσα και εκείνες τις οποίες κατανοούσα μόνο από τα συμφραζόμενα και εκείνες τις οποίες, ενώ τις ξέρω δεν τις χρησιμοποιώ. Ορίστε ποιες ήταν:

απείθεια
αποναρκωμένος και αποναρκωτικός (έχε γεια γραμματική, ούτε που ξέρω την ιδιότητα του πρώτου συνθετικού, ποια η διαφορά δηλαδή από το ναρκωμένος; )
αναισχυντία, που με οδήγησε και στην αισχύνη
αβάς-αβαείο
χαριείς
ράπισμα (αυτό το ήξερα)
γονυπετής
ανεκδολόγητος
σκωπτικός
ανδραγάθημα
ρακένδυτος
τρώγλη
αμέριστος (εντάξει, γνωστό αλλά δεν την έχω χρησιμοποιήσει ποτέ. Ίσως να χρησιμοποιούσα το "αδιάσπαστος" όμως η φράση ήταν "αμέριστη βοήθεια". Το "αδιάσπαστη βοήθεια" ακούγεται κάπως παράξενα)
αποφαίνομαι
διατείνομαι
νεοσύστατος
εμφυσώ, με την άσχετη με τον αέρα έννοια ("να της εμφυσήσει την ιδέα της φυγής")
επηρμένος
οικειοποιούμαι
αμείλικτος (αυτήν την έχω διάβασει πολλές φορές και πάντα την ξεχνάω)
καβαλιστικός
τσαρλατανισμός
γόνδολα
ιντερμέδιο
κλίνη, και μάλλον όχι το κρεβάτι ("που την κεφαλήν κλίνη")
και κάπου βρήκα και το λιμπερτίνος που δεν ξέρω ακόμα τι σημαίνει αλλά θα το βρω.

Σκέφτηκα να αρχίσω από το μηδέν. Ιστορία δημοτικού. Κράξτε άφοβα.