Πηγές για κατηγορίες λαθών κατά τη διόρθωση/επιμέλεια

[erenta]

Γεια χαρά,

Ψάχνω κάποια αξιόπιστη πηγή -είτε ηλεκτρονική είτε έντυπη- για να αιτιολογήσω σε έναν πελάτη μου ποιες κατηγορίες διόρθωσης λαθών ισχύουν στην αγορά ή καλύτερα σε ποια "επίπεδα" γίνεται μια διόρθωση. Δηλαδή grammar, syntax, spelling, punctuation, style και terminology, ή grammar, spelling, punctuation, vocabulary, register ή accuracy, grammar, punctuation, spelling κ.λπ.
Ο καθένας γράφει ό,τι θέλει, οπότε κι εγώ πρέπει να αποδείξω τι ισχύει στην αγορά δίνοντάς του μια πηγή.

Ευχαριστώ πολύ
Μερέντα

Υ.Γ: δεν ψάχνω αναφορές στη θεωρία της μετάφρασης όπως π.χ. Mona Baker -> at word level κ.λπ. αλλά τα industry standards για τo proofreading/editing.

 

[nickel]

Γεια σου και χαρά σου.

Δεν είμαι βέβαιος ότι καταλαβαίνω απόλυτα την ερώτηση, αλλά θα προσπαθήσω να δώσω μια πρώτη απάντηση. Διόρθωση ενός κειμένου κάνουμε σε όλους τους τομείς όπου μπορεί να προκύψει λάθος. Μια μετάφραση, για παράδειγμα, μπορεί να διορθωθεί σε πολλά περάσματα ή από πολλούς ανθρώπους: ο ένας να ελέγχει για λάθη αποκωδικοποίησης (δηλ. αν ο μεταφραστής κατάλαβε σωστά την ξένη γλώσσα), ο άλλος, που είναι καλύτερος γνώστης της γλώσσας-στόχου, να ελέγχει για λάθη κωδικοποίησης (δηλ. αν ο μεταφραστής επέλεξε τις καλύτερες αποδόσεις για τις ξένες λέξεις και συντάξεις), και ένας τρίτος (που μπορεί να μην ξέρει καν τη γλώσσα του πρωτοτύπου) να ελέγχει για λάθη ορθογραφίας, γραμματικής, σύνταξης, στίξης. Η απόδοση της ορολογίας είναι υπόθεση των πρώτων δύο, το ίδιο και η κατανόηση του στιλ και του επιπέδου του ύφους ώστε να αποδοθεί ισοδύναμα σε κάθε περίπτωση.

Αφού λοιπόν έχουμε αυτές τις δουλειές, ο έλεγχος γίνεται με διάφορα εργαλεία («μπούσουλες»). Δίπλα στη σχολική γραμματική, έχουμε και το λεξικό (π.χ. ΛΚΝ, επικουρικά ΛΝΕΓ), καθώς και διάφορους γλωσσικούς οδηγούς, όπως το Εγχειρίδιο της ορθής γραφής (που γνώρισε πάλι πιένες αυτές τις εβδομάδες, αλλά έχει αρκετά προβλήματα...), ο Οδηγός της νεοελληνικής γλώσσας (Ιορδανίδου, εκδ. Πατάκη) ή ο Οδηγός για τη σύνταξη, τη μετάφραση και την αναθεώρηση των νομοθετικών και λοιπών κειμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ελληνικά. Υπάρχουν κι άλλα εργαλεία, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν κάποια εργαλεία που είναι συμφωνημένα από π.χ. όλα τα μεταφραστικά γραφεία ή όλους τους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους.

Αυτά για πρώτη δόση, μέχρι να καταλάβω καλύτερα την ερώτησή σου.

 

[rogne]

Μερέντα, αν ψάχνεις για κάτι ξενόγλωσσο, δες π.χ. τον οδηγό της Editors' Association of Canada.

Edit: Υπάρχει επίσης (στα γαλλικά) αυτό και κατόπιν παραγγελίας, όπως βλέπω, αυτό (στ' αγγλικά).

Edit 2: Βλ. επίσης Standard Freelance Editorial Agreement (το δεύτερο μισό του).

 

[erenta]

Καλησπέρα,

@ Nickel: σ' ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σου. Μάλλον δεν τα έγραψα καλά. Άλλο εννοούσα.
@ rogne: σ' ευχαριστώ πολύ κι εσένα για την απάντηση. Εσύ κατάλαβες καλύτερα αυτό το μπερδεμένο πράγμα που έγραψα.

 

[erenta]

Ας προσπαθήσω να το εξηγήσω ξανά:)

Όταν κάνω διορθώσεις για μεταφραστικά γραφεία, το ένα γραφείο μου ζητάει να ελέγχω grammar, syntax, spelling, punctuation, register και terminology. Το άλλο γραφείο μου ζητάει να ελέγξω grammar (θεωρεί ότι το syntax εμπεριέχεται στο grammar), spelling, punctuation, style (ένα άλλο όνομα για το register), vocabulary και format/layout. Άλλο πάλι γραφείο κάνει διαφορετική κατηγοριοποίηση και μου ζητάει να διορθώσω grammar, typos/spelling, accuracy, compliance with references. Άλλος προσθέτει και το cohesion/coherence, άλλος αφαιρεί το format/layout γιατί δίνει το κείμενο σε trados, άλλος θέλει να κοιτάζω και consistency ενώ άλλος πάλι θέτει ζήτημα naturalness/readability κ.ο.κ.

Αυτό που ζητάω λοιπόν είναι να βρω μια πηγή που να γράφει ποιες (ή όλες) τις βασικές κατηγορίες λαθών που πρέπει να διορθώνει κανείς.
Εγώ, βάσει πείρας, τις έχω συγκεντρώσει ως εξής

• ACCURACY Ακρίβεια σε σχέση με το πρωτότυπο
• GRAMMAR Γραμματικά λάθη
• SYNTAX Λάθη στο συντατικό
• CONSISTENCY Συνοχή σε σχέση με υλικό αναφοράς (αν υπάρχει)
• REGISTER Γενικό ύφος κειμένου (απλό, ακαδημαϊκό, διαφημιστικό, κ.λπ.)
• SPELLING Ορθογραφικά λάθη
• PUNCTUATION Στίξη
• FORMAT Μορφοποίηση/Διάταξη
• CONTENT Περιεχόμενο (βαθύτερη ουσία, απόψεις συγγραφέα, π.χ. ρατσισμός)
• VOCABULARY Λεξιλόγιο
• TERMINOLOGY Ορολογία

Αυτό τον κατάλογο τον έφτιαξα μόνη μου για ένα σεμινάριο. Μια τέτοια λίστα ψάχνω να βρω σε κάποια αξιόπιστη πηγή.
Σας ευχαριστώ και πάλι για το χρόνο σας.
Μερέντα

 

[nickel]

Έχω την πεποίθηση ότι, σε δέκα βιβλία όπου μπορώ να κοιτάξω, δέκα διαφορετικές λίστες θα βρω. Οπότε θα σου δώσω τη δική μου λίστα για αξιολογήσεις, όπως την ανέφερα προχείρως στο #2.

Decoding: Αποκωδικοποίηση (πόσο καλά καταλαβαίνει τη σημασία του πρωτοτύπου)
Encoding: Κωδικοποίηση (πόσο καλά χειρίζεται τη γλώσσα-στόχο)
Στην κωδικοποίηση υπάγονται:

Terminology: Ενδιαφέρει ιδιαίτερα σε τεχνικά κείμενα και όχι σε λογοτεχνικά.
Vocabulary: Αν γίνεται η καλύτερη επιλογή λέξεων
Style: Περιλαμβάνει ένα κάρο πράματα
Register: Σχετίζεται και με το λεξιλόγιο και με το ύφος
Language >

- Spelling: Βάλε ένα ρημάδι ορθογράφο!
- Grammar: Το «ξέρεται» είναι γραμματικό ή ορθογραφικό;
- Syntax: Σωστή σειρά λέξεων — μην κολλάς στο S - V - O της αγγλικής, τη βαρεμάρα μου!
- Punctuation: Π.χ. μη μου ξεχάσεις τα κόμματα στις κλητικές προσφωνήσεις!​

Functional: Μορφή, γραμματοσειρές, διαστήματα, πίνακες, λεζάντες, περιεχόμενα κτλ.

 

[erenta]

Μπράβο, αυτό ήθελα. Τώρα όμως πρέπει να το βρω και σε κάποιο βιβλίο ή αξιόπιστο σάιτ για να το δώσω στους πελάτες που το ζητούν. Δεν μπορώ να τους πω ότι το λέει ο Nickel στο φόρουμ του:)

Ποια είναι αυτά τα δέκα βιβλία που σκέφτεσαι;

 

[nickel]

Μα τι να σου δώσω βιβλιογραφία, αφού κανένας (νομίζω) δεν τα δίνει έτσι ακριβώς; Έχω τα τελευταία σαράντα χρόνια διαβάσει ή ξεφυλλίσει όλους σχεδόν τους γλωσσικούς οδηγούς της αγγλικής και της ελληνικής γλώσσας και μερικά από τα βιβλία για τη μετάφραση. Η σούμα που κατέθεσα παραπάνω είναι από άλλα τόσα χρόνια διορθώσεις — από τα γραφτά υποψηφίων για την ΕΟΚ ως αξιολογήσεις για ξένα μεταφραστικά γραφεία (το καθένα έχει τη δική του check list). Θέλω ένα μεροκάματο να ξεφυλλίζω βιβλία για να βρω κάποιον που να τα λέει έτσι που να συμφωνώ μαζί του.

 

[erenta]

ΟΚ, ευχαριστώ πολύ.

 

[nickel]

Αν θέλεις να γραφτεί το παραπάνω στα αγγλικά, με λεπτομέρειες και χωρίς πλακίτσες, και να κοτσάρουμε και λίγη εντυπωσιακή βιβλιογραφία, θα πρέπει να κάνεις υπομονή.

 

[erenta]

Όχι, όχι δεν υπάρχει λόγος.
Μου είπε μια συνάδελφος να κοιτάξω Brian Mossop, εκείνος κάνει διάκριση στα στυλ διόρθωσης.

Μη χάνεις άλλο το χρόνο σου.
Και πάλι ευχαριστώ.

 

[nickel]

Στον Mossop προσπαθούσα να σε στείλω αλλά ούτε στο Amazon ούτε στα γκουγκλοβιβλία δεν βρήκα αρκετές ανοιχτές σελίδες.

 

[Zazula]

Ο πίνακας περιεχομένων, πάντως, του βιβλίου Editing and Revising for Translators, 2nd Edition (Translation Practices Explained) τού Brian Mossop, για όσους δεν το έχουν, είναι ο ακόλουθος (αναλυτικά δίνω μόνο τα κεφάλαια που αφορούν το ερώτημα που τέθηκε σε αυτό το νήμα):
.

1. Why Editing and Revising are Necessary
2. The Work of an Editor
3. Copyediting
​

3.1 Rules
3.2 House style
3.3 Spelling and typographical errors
3.4 Syntax and idiom
3.5 Punctuation
3.6 Usage​

4. Stylistic Editing
​

4.1 Tailoring language to readers
4.2 Smoothing
4.3 Readability versus clarity
4.4 Stylistic editing during translation​

5. Structural Editing
​

5.1 Physical structure of a text
5.2 Problems with prose
5.3 Problems with headings
5.4 Structural editing during translation​

6. Content Editing
​

6.1 Macro-scale content editing
6.2 Factual errors
6.3 Logical errors
6.4 Mathematical errors
6.5 Content editing during translation
6.6 Content editing after translation​

7. Checking for Consistency
8. Computer Aids to Checking
9. The Work of a Reviser
10. The Revision Parameters
​

10.1 Accuracy
10.2 Completeness
10.3 Logic
10.4 Facts
10.5 Smoothing
10.6 Tailoring
10.7 Sub-language
10.8 Idiom
10.9 Mechanics
10.10 Layout
10.11 Typography
10.12 Organization​

11. Degrees of Revision
12. Revision Procedures
13. Self-Revision
14. Revising the Work of Others​

.
Εάν έχετε καμιά απορία για το περιεχόμενο κάποιας από τις παραπάνω ενότητες, ρωτήστε ελεύθερα.

 

[Alexandra]

Έχω μια ερώτηση. Όταν κάνουμε επιμέλεια σε υποτίτλους, μπορεί να συναντήσουμε τα εξής δύο λάθη:

1) Απόστροφο αντί για τόνο σε κεφαλαία. Δηλαδή, 'Α αντί για Ά. Αυτό εμφανίζεται επειδή τα παλιότερα λογισμικά είχαν, ως γνωστόν, πρόβλημα κωδικοποίησης. Στις μεν εφημερίδες το έλυναν αφήνοντας (ακόμα) άτονο το κεφαλαίο, στους υποτίτλους το έλυναν βάζοντας απόστροφο στη θέση του τόνου.

2) Λείπει το κενό μετά ή πριν από απόστροφο. Δηλαδή, απ'όσα, αντί για απ' όσα, να'ρθεις, αντί για να 'ρθεις. Αυτό το λάθος δεν έχει καμιά δικαιολογία, απλώς κάποιοι νομίζουν ότι η απόστροφος λειτουργεί όπως στα αγγλικά, όπου π.χ. το I am, γίνεται I'm.

Πώς πρέπει να χαρακτηρίσουμε αυτά τα δύο "λάθη" όταν τα διορθώνουμε; Λάθη γραμματικής; Ορθογραφίας; Κάτι άλλο;

 

[drsiebenmal]

Ορθογραφικά, θα έλεγα.

Αυτό με την απουσία κενού μετά την απόστροφο νόμιζα ότι γινόταν για οικονομία χαρακτήρων.

 

[Alexandra]

Όχι, δεν γίνεται για οικονομία χαρακτήρων. Τα ίδια άτομα που παραλείπουν το κενό δίπλα στην απόστροφο μπορεί να σπαταλάνε ένα κενό μετά από την παύλα του διαλόγου όταν σ' έναν υπότιτλο υπάρχουν δύο ομιλητές, ενώ η πλειονότητα των υποτιτλιστών δεν βάζει κενό εκεί.

Η 20ετής πείρα μου στους υποτίτλους έχει δείξει ότι μπορεί να συμβεί μια φορά στο εκατομμύριο να χρειαστεί να κλείσεις αυτό το κενό για οικονομία χαρακτήρων. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις πάντα βολεύεται.