Ελληγεννή, η απάντησή σου με αναγκάζει να γίνω ολίγον τι ωμός. Κάτι που σημαίνει ότι θα κάνω μια εξαίρεση από τον τρόπο που είχα επιλέξει εξαρχής να συμμετέχω στα πολιτικά νήματα – δηλαδή, όσο πατάει η γάτα. Η πολιτική ενότητα των αναρτήσεων της Λεξιλογίας σχεδιάστηκε εξαρχής με τρόπο εξισορροπητικό. Αλλά διαβλέπω το ενδεχόμενο η συνισταμένη που θα τείνει να βγει να είναι (κατά την αυθαίρετη και ατεκμηρίωτη γνώμη μου και προς μεγάλη λύπη μου, που μου κόβει την όρεξη για οτιδήποτε ιδιαίτερα δημιουργικό): των οικιών υμών εμπιμπραμένων, υμείς δικαίως άδετε ότι καλά κάνουν και καίγονται (γιατί δεν έχει φτάσει ακόμα στη δική μου και, αφού επιδεικνύω την απαιτούμενη νομιμοφροσύνη, ευλόγως αναμένω ότι δεν θα φτάσει ποτέ – το λέω ωμά, όπως προανήγγειλα, αλλά τουλάχιστον έχω το ελαφρυντικό της ειλικρίνειας). Ναι, αλλά, αν αυτός που ακούει καίγεται και ο ίδιος, υπάρχουν ισχυρές πιθανότητες να μην το εκτιμήσει. Το enough is enough ισχύει για όλους. Εκείνο που λείπει από τα πολιτικά νήματα της Λεξιλογίας είναι πρωτίστως η αυτοσυγκράτηση της πλευράς (δηλαδή της άποψης, δεν είναι δυνατόν να ταυτιστεί με πρόσωπα) που επέλεξε να μιλάει έναντι εκείνης που επέλεξε (κατά πλειοψηφία) να μη μιλάει.
Έχουμε κάνει συζητήσεις στις οποίες μου έχει δοθεί η ευκαιρία να εκτιμήσω και τις γνώσεις σου και το μυαλό σου. Από την άλλη πλευρά, οι παρεμβάσεις σου σε νήματα πολιτικο-οικονομικο-κοινωνικού περιεχομένου - όπως π.χ. ο σαρωτικός και μη έχων χρείαν άλλων μαρτύρων ισχυρισμός σου ότι η τεχνολογία συνεπάγεται αυτομάτως ατομική ιδιοκτησία, με λίγα λόγια τον υπάρχοντα καπιταλισμό, για να συνεννοούμαστε (συγγνώμη, δεν το βρίσκω με την αναζήτηση για να βάλω λινκ) - μού έχουν δώσει την εντύπωση ότι δεν έχει κανένα νόημα για μένα η συζήτηση μαζί σου για τέτοια θέματα. Ο Φουκουγιάμα, αφού πρώτα ενθυλάκωσε τα απαιτούμενα για διαπρεπείς λακέδες εκατομμύρια, το γύρισε στον καλαματιανό μπας και ενθυλακώσει κι άλλα εκατομμύρια, αλλά εσύ δίνεις την εντύπωση ότι πιστεύεις πως ζούμε το αέναο και άχρονο τέλος της ιστορίας. Εγώ καταλαβαίνω ότι πιστεύεις πως ο υπάρχων κόσμος είναι ο καλύτερος δυνατός, όσο κι αν χειροτερέψει. Δικαίωμά σου. Αν συνεισφέρεις δημιουργικά στο κατ’ εξοχήν μεταφραστικό/ γλωσσικό φόρουμ της Λεξιλογίας, είσαι προφανώς ευπρόσδεκτος. Κι εγώ προσωπικά ευχαρίστως θα συζητήσω μαζί σου, δεχόμενος τις εύστοχες διορθώσεις που μου κάνεις (έχω κατά νου την παρατήρησή σου σχετικά με τις πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, όπου είχες απόλυτο δίκιο, γιατί εγώ έτεινα να γενικεύσω αυθαίρετα τη γνώση για μία κεντροευρωπαϊκή χώρα σε όλες, χωρίς περαιτέρω έρευνα).
Στη συγκεκριμένη απάντησή σου θα απαντήσω σχηματικά, γιατί μου φαίνεται ότι δεν κατανόησες (ομολογουμένως, φταίω κυρίως εγώ) ότι το γκριζάρισμα της απάντησής μου σήμαινε ότι δεν έκρινα σκόπιμο να ανοίξει συζήτηση για το θέμα αυτό στο φόρουμ.
1) Ορισμός των μονοπωλίων: Αν δεχτείς σαν αυταπόδεικτη αλήθεια τους θεωρητικούς ορισμούς της νεοκλασικής σχολής, έχεις δίκιο. Στην τρέχουσα όμως χρήση, όσο κι αν δεχτούμε σαν θέσφατο τους ορισμούς αυτούς, “μονοπώλιο” σημαίνει δυστυχώς “ολιγοπώλιο”. Άρα: έχεις το δίκιο σου αλλά συγγνώμη, εγώ είμαι μεταφραστής και υποχρεούμαι να λαμβάνω υπόψη την τρέχουσα χρήση, δηλαδή τη γλωσσική (και ταυτόσημα κοινωνικοπολιτική) πραγματικότητα. Και όποιο δίκιο έχεις το χάνεις όταν λες ότι “δεν είναι καν δεδομένο ότι ένα μονοπώλιο είναι κακό πράγμα”. Πρώτον και κυριότερο, το “μονοπώλιο” θεωρείται "κακό" και από τους μεν και από τους δε. Δεν μπορείς να επικαλείσαι μια σχολή σκέψης και μετά να την γράφεις εκεί που δεν πιάνει μελάνι για να εκφέρεις δογματικά έναν ισχυρισμό που την κάνει ρόμπα. Έχω την εντύπωση ότι αυτό δεν είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτο στη Λεξιλογία – και, παρεμπιπτόντως, είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους συμμετέχω. Δεύτερον, ο επιστημονικομανής λόγος που καταφεύγει στην ηθικολογία σαν έσχατο επιχείρημα είναι – πάντα κατά την ατεκμηρίωτη γνώμη μου – αξιοθρήνητος.
2) Γνώσεις μηχανικής: Συγγνώμη, δεν μπαίνω καν στον κόπο να κάνω αναζητήσεις για να καταλάβω πιο συγκεκριμένα αυτό που λες. Με αφήνει παγερά αδιάφορο. Αν θες, πίστεψε ότι αυτό δεν εμπεριέχει καμία προσωπική αιχμή – στην πραγματικότητα, δεν κρίνω την ουσία αυτών που λές, ο τρόπος που το λες είναι για μένα πολύ ουσιαστικότερος. Η ζωή είναι δύσκολη, αλλά δεν πρόκειται να πέσω κάτω κι απ’ τον Ντεγκώλ στη γνώμη του για τους ειδικούς! Όταν οι πολιτικοί μηχανικοί καταλάβουν σε ποιο σύστημα ανήκουν, τι ρόλο παίζουν, τι είναι καθοριστικό στην πράξη και πώς καθορίζεται, το ξανασυζητάμε.
3) Η οικονομία: Λες ότι “ Η οικονομία είναι κι αυτή ένα πολύπλοκο σύστημα που μάλιστα οι επιλογές που κάνει οποιοσδήποτε εμπλεκόμενος (ιδιώτης, κράτος, τραστ, οργανισμός) είναι στον αέρα, μέχρι κάποιον βαθμό. Το χρηματιστήριο, φέρ' ειπείν, δεν διαφέρει πολύ από τον καθαρό τζόγο· ούτε καν η αγορά ομολόγων”. Ωραία ξεμπλέκεις, αλλά πού είναι η συνοχή σε όσα λες; Ορίζεις εξαρχής επιστημονικομανώς την οικονομία σαν (περίπου μαθηματικό) σύστημα. Για να το πω πολύ απλά: ξεκινάς από μια αφηρημένη έννοια της οικονομίας ως μαθηματικού συστήματος στο οποίο οι μεταβλητές (“ιδιώτης, κράτος, τραστ, οργανισμός”) μεταβάλλονται – τό ’χει η φύση τους! – και ιδού, μας προκύπτει η τελική τιμή. Δεν θέλω να σχολιάσω περαιτέρω, γιατί κινδυνεύω να εκτραχυνθώ. Μία μόνο συμβουλή μεγαλύτερου προς νεότερο: διάβασε και λίγη ιστορία, αν τυχόν σε ενδιαφέρει τι πραγματικά συμβαίνει. Δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι άκρως ψυχωφελές. Ομολογουμένως, λες και κάτι πολύ σωστό για το χρηματιστήριο, αλλά μου δίνεις την εντύπωση ότι δεν καταλαβαίνεις πραγματικά τι λες. Ναι, αναμφισβήτητα τζόγος είναι, αλλά εσύ δίνεις την εντύπωση ότι το ανάγεις σε μια θεωρία παιγνίων ροβινσωνικώς αυθύπαρκτων παικτών. Διανοητικά κομψό, ιστορικά άκρως ευφάνταστο. Ξεχνάς π.χ. ότι στον κατά κυριολεξία τζόγο πλήρωνε αυτός που έχανε. Το αναμφισβήτητο γεγονός ότι στην περίπτωσή μας τείνει να μην πληρώνει, κατά μέσο όρο, αυτός που χάνει στον τζόγο αλλά άλλοι (μην πω ποιοι, όλοι ξέρουμε), θα έπρεπε να σε βάλει σε άλλου είδους σκέψεις. Το ότι ο χρηματιστηριακός τζόγος καθορίζει τη λεγόμενη “πραγματική οικονομία” νομίζω ότι θα έπρεπε να κάνει τον καθένα μας να αναρωτηθεί μήπως η “πραγματική οικονομία” βρίσκεται σε σοβαρή κρίση. Τόσο σοβαρή, που ακόμα κι όσοι δηλώνουν οπαδοί των απανταχού εξουσιών κινδυνεύουν να μην τη βγάλουν καθαρή. C’est la vie capitaliste! Στις συζητήσεις μου με ανθρώπους με τους οποίους έχουμε πάρα πολλά κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικά κοινά, αρέσκομαι να επαναλαμβάνω ότι “δεν είμαστε άρχοντες των εννοιών”. Είναι κι αυτό μέρος μιας πραγματικής κρίσης, τα ήξεις αφίξεις μάς τελειώνουν. Οι καλές προθέσεις – το ανέφερα κάπου ρητά ότι επικρατούν συντριπτικά στη Λεξιλογία – μπορεί να ακυρωθούν στο πιτς φιτίλι. Έχουμε πόλεμο, my dear Watson. Δεν αμφισβητώ την ειλικρίνεια όσων δεν τον ήθελαν, αλλά βέβαια δεν τους ρώτησαν. C’est la vie capitaliste!
Είναι νομίζω προφανές ότι η απάντησή σου στον Δαεμάνο με εξόργισε. Εκείνος σου μιλάει μετά λόγου γνώσεως και βιωματικά, δηλώνει κιόλας ότι δεν πρόκειται να ανταπαντήσει γιατί (απ' ό,τι κατάλαβα) πιστεύει ότι η επέκταση στα πολιτικοκοινωνικά κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα τη Λεξιλογία, κι εσύ τι βρίσκεις να πεις; Αυτά που είπες, και που τα σχολιάζω με υπεράνθρωπη λεπτότητα στο προηγούμενο ποστ μου.
Πρακτικό συμπέρασμα: Δεν πρόκειται να κάνω άλλη παρέμβαση στο νήμα αυτό. Ελληγεννή, πέρα από το αυτονόητο δικαίωμα απάντησής σου στο ποστ μου, στείλε μου p.m., αν κρίνεις ότι θέλεις κάποιες διευκρινίσεις. Διευκρινίζω ωστόσο κι εγώ με τη σειρά μου ότι δεσμεύομαι να απαντήσω μόνο σε ερωτήσεις που θεωρώ (αυθαίρετα κτλ.) ουσιαστικές. Δεν έχω ούτε διάθεση ούτε χρόνο να ξεκινάω ατέλειωτες συζητήσεις με ανθρώπους που είναι απολύτως πεπεισμένοι για κάτι τελείως διαφορετικό απ’ ό,τι πιστεύω με βάση την πείρα μιας ζωής. Δεν τρέφω καμία προσωπική αντιπαλότητα απέναντί σου, αν θες το πιστεύεις, αν δεν θες θα κάνεις ένα ακόμα λάθος.
