Τη Γαλλία δεν τη γνωρίζω καλά, αλλά το παρακάτω άρθρο του Πασκάλ Μπρικνέρ ταιριάζει στη δική μου ανάγνωση των πρόσφατων γεγονότων εκεί. Μου άρεσε και η μετάφραση (του Babis Georges Petrakis, όπως διαβάζω). Δυστυχώς το πρωτότυπο είναι ανοιχτό, προς το παρόν τουλάχιστον, μόνο σε συνδρομητές.
www.lepoint.fr
Η Γαλλία εξεγείρεται γιατί οι επαναστάσεις τής τελείωσαν και ονειρεύεται επαναστάσεις για να μην κάνει μεταρρυθμίσεις. Πιθανότατα θα είναι πάντα έτσι και είναι μάταιο να ονειρευόμαστε τους συμβιβασμούς του γερμανικού ή του σουηδικού μοντέλου. Δεν θα γίνουμε ποτέ Ελβετοί ή Σκανδιναβοί: θα παραμείνουμε Γαλάτες θυμωμένοι όσο και τελματωμένοι. Δεν κάνουμε προόδους παρά μόνο όταν φτάσουμε στο χείλος του γκρεμού και κάθε βήμα που κάνουμε συνοδεύεται από νευρικούς σπασμούς για να κάνουμε αυτό που οι άλλοι έκαναν χωρίς να ανοίξει μύτη.
Από τότε που έφτασα στο Παρίσι στα 18 μου δεν έχω ζήσει ούτε μία χρονιά χωρίς απεργίες, διαδηλώσεις, βία ή μπαχαλάκηδες. Κάθε χρόνο η ίδια διαδρομή με το ίδιο και απαράλλαχτο τελετουργικό από την Place de la République στη Place de la Bastille ή στην Place de la Nation. Οι σημαίες πάντα το ίδιο κόκκινες στολισμένες με το απαραίτητο σφυροδρέπανο. Ένα τρομερό αίσθημα déjà-vu, κολλημένης βελόνας, με κατακλύζει κάθε φορά που βλέπω αυτές τις επιδείξεις δύναμης. Και κάθε φορά, η ίδια προειδοποίηση. Η οργή βράζει, θα γίνει της πουτάνας: ο θαγινειτηςπουτανισμός είναι η βασική πολιτική φιλοσοφία των συνδικάτων. Βαστάτε με ρε μην τους δείρω. Μια σύμβαση την οποία όλοι προσποιούνται ότι πιστεύουν.
Προλεταριακό chic
Για να κατανοήσουμε πλήρως αυτήν την περίεργη συμβίωση ενός φαντασιακού μπολσεβικισμού και ενός ενοχικού φιλελευθερισμού στις ελίτ μας, πρέπει να ξεκινήσουμε από αυτή την απλή παρατήρηση: στη Γαλλία, ο συντηρητισμός μιλά με τα γλωσσικά μέσα και τους κώδικες της Επανάστασης του 1789, αφού η ακροαριστερά και τώρα οι οικολόγοι είναι το υπερεγώ της Γαλλικής Δημοκρατίας (République). Σε αυτούς λογοδοτούν όλες οι πλευρές. Όποιος νομοθετεί και έχει δημόσια δράση πρέπει να υποτάσσεται σε αυτόν τον ιδεολογικό κανόνα που έχει αντικαταστήσει την Εκκλησία. Οι Γάλλοι, κληρονόμοι του καθολικισμού και της αριστοκρατικής νοοτροπίας, δεν αγάπησαν ποτέ τις αγορές και το χρήμα. Όμως συναινούν σε δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, εγγυημένα εισοδήματα, αυξήσεις μισθών, όλα τα οφέλη μιας ανεπτυγμένης οικονομίας. Ο Λένιν για το δόγμα (ο γραμματέας της ομοσπονδίας εργαζομένων σιδηροδρόμων έχει μια προτομή του Ρώσου επαναστάτη στο γραφείο του), ο Άνταμ Σμιθ για τις παχυλές αμοιβές. Οι Γάλλοι δεν είναι λαός ασκητών που απεχθάνονται την χλιδή, είναι λαός ηδονιστών που προσποιείται. Η χώρα της μόδας, των καλών τρόπων και του καλού φαγητού αρέσκεται να τυλίγεται με το αυστηρό ράσο του μοναχού. Ζει ανάμεσα σε δύο συστήματα αξιών: το ευαγγέλιο της Επανάστασης και τους σιδερένιους νόμους του κεφαλαίου. Μεταξύ του ενός και του άλλου, φαίνεται να μην υπάρχει συμβιβασμός, άσχετα αν ζούμε διαρκώς μέσα μας αυτόν τον συμβιβασμό. Ο ρητορικός νεοκομμουνισμός των διανοουμένων ή των αστέρων της show biz μυρίζει προλεταριακό σικ αλλά βασικά προέρχεται από παλαιοπωλείο. Παλαιότερα ο επαναστάτης ήταν ένας άνθρωπος του λαού που ήθελε να εντυπωσιάσει τους αστούς (épater le bourgeois). Τώρα είναι ένας αστός που θέλει να εντυπωσιάσει τους απλούς ανθρώπους του λαού. Κάθε τρεις και λίγο παίζουμε το ίδιο «επαναστατικό» έργο αναβιώνοντας τις μνήμες του 1789, του 1917 μέχρι και το έπος του Μπολιβάρ.
Ποιος θυμάται τον Serge July (συνιδρυτή της Libération με τον Σαρτρ) που μαζί με άλλους υπογράφοντες το βιβλίο «Προς τον εμφύλιο πόλεμο» επιζητούσαν την καταστροφή της αστικής τάξης με τα όπλα; Οι συγγραφείς τους είχαν τη σοφία να μην εφαρμόσουν τις θεωρίες τους. Αξίζει να μας συγχαρούμε τουλάχιστον για το γεγονός ότι στη Γαλλία η ακροαριστερά αποφάσισε να μην παρασυρθεί στην τρομοκρατία (με εξαίρεση την Action directe), κρίνοντας πιθανώς δυσμενή τον συσχετισμό δυνάμεων. Η προσφυγή στον ένοπλο αγώνα στη Γερμανία και την Ιταλία από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες και την Rote Armee Fraktion προέρχεται από τις φασιστικές παραδόσεις αυτών των δύο χωρών που είχαν διαποτίσει και την άκρα αριστερά. Στις μέρες μας, οι στρατιωτικοποιημένες φάλαγγες των black blocs και των antifa ελπίζουν να τραυματίσουν ή να σκοτώσουν αστυνομικούς αλλά είναι έτοιμοι να πεθάνουν οι ίδιοι; Δεν υπάρχουν ακόμη «τζιχαντιστές» οικολόγοι και τίποτα δεν λέει ότι οι πιο ριζοσπαστικοί δεν θα κάνουν μια μέρα το βήμα που δεν έχουν επιτρέψει στους εαυτούς τους οι γεροντότεροι τους. Η ιερότητα της υπόθεσης για την οποία μάχονται, η Γη, το Νερό, ο Πλανήτης απαλλάσσει τους αριστερούς ή πράσινους τραμπούκους από κάθε ευθύνη και τους επιτρέπει να παριστάνουν τους μάρτυρες. Επενδυμένοι με ένα νομιμοποιημένο θυμό, ξεφεύγουν από τη συνηθισμένη ηθική, και αλίμονο σε όποιον τολμήσει να τους ζητήσει να λογοδοτήσουν. Μόνο η αστυνομία είναι ένοχη, ως γνωστόν.
Απόδραση από την ιστορία
Οι διαδηλώσεις αποτελούν για κάθε γενιά τον απαραίτητο τίτλο σπουδών του δρόμου. Σε μια κοινωνία όπου οι πατεράδες έχουν γίνει διακριτικοί, σχεδόν ανύπαρκτοι, η αντιμετώπιση των αστυνομικών αποτελεί την κατεξοχήν ιεροτελεστία. Τι πιο συναρπαστικό στα 15-16 σου από το να κάνεις κατάληψη στο λύκειο σου, να αυθαδιάζεις στους λυκειάρχες, που ούτως ή άλλως δεν θα κάνουν τίποτα, παραλυμένοι από φόβο απέναντι σε αυτά τα ανήσυχα παιδιά ! Και αν μπορείτε επίσης να κάψετε κάδους σκουπιδιών, να κάψετε αυτοκίνητα, θα δείξετε περιχαρείς στους φίλους σας τα βίντεο που πιστοποιούν το κατόρθωμα. Πρέπει να θυμηθούμε εδώ την ανάλυση του Πιερ Πάολο Παζολίνι για τον Μάη του 68: δεν ήταν η εξέγερση του λαού ενάντια στις ελίτ αλλά η εξέγερση των γιων των αστών ενάντια στους πατεράδες τους μέσω των αστυνομικών, που ήταν γιοι εργατών και αγροτών. Θα ήταν ενδιαφέρον να επαληθεύσουμε εάν το ίδιο μοτίβο ισχύει και για την παρούσα κατάσταση, εάν οι ακτιβιστές μας στην πόλη ή στην ύπαιθρο είναι το σύμπτωμα μιας πάλης των ελίτ ενάντια στον εαυτό τους.
Το να εναντιωθείς σε μια κακοσχεδιασμένη μεταρρύθμιση, να διαμαρτύρεσαι για το «περιφρονητικό ύφος του Προέδρου», που προτιμά να δώσει συνέντευξη στην Pif Gadget παρά να δέχεται στο Προεδρικό Μέγαρο τα συνδικάτα και το να θέλεις να ξεκουραστείς μετά από μια ζωή κόπων και δουλειάς είναι απολύτως θεμιτό. Αυτό που είναι όμως εκπληκτικό είναι ότι εδώ και είκοσι χρόνια συμμετέχουν όλο και περισσότερο μαθητές λυκείου και πανεπιστημίου σε αυτά τα αντισυνταξιοδοτικά κινήματα. Ας τους δώσουμε τα εύσημα: «Η μεταρρύθμιση δεν μας νοιάζει, δεν θέλουμε να δουλέψουμε καθόλου.» Το να επιθυμείς τη συνταξιοδότησή σου τόσο διακαώς, με τόσο πάθος, ήδη από την εφηβεία, σημαίνει ότι επιθυμείς την ήττα σου, την πρόωρη απόσυρση σου. Οι νέοι της Ουκρανίας πολεμούν και πεθαίνουν με τα όπλα στο χέρι για να κερδίσουν την ελευθερία τους. Η γαλλική νεολαία διαδηλώνει στους δρόμους για να μειώσει την ηλικία συνταξιοδότησης της. Τραγουδάει όμως τη Διεθνή και σηκώνει την γροθιά της. Τι να πεις;
Pascal Bruckner
Le Point
14/4/23
Pascal Bruckner : La France ou le conservatisme insurrectionnel
Quand l’ultra-gauche et l’écologie sont les phares de la bien-pensance, l’hypocrisie le dispute à la malhonnêteté intellectuelle.
www.lepoint.fr
