Οι νεολογισμοί της Ακαδημίας

[nickel]

Πριν από ένα μήνα σχεδόν είχα επικοινωνήσει τηλεφωνικά με το αρμόδιο γραφείο της Ακαδημίας για να πληροφορηθώ πού μπορώ να προμηθευτώ το δελτίο. «Από το βιβλιοπωλείο της Ακαδημίας, στη Στοά Κοραή», μου είπαν. Σήμερα πέρασε δικός μας άνθρωπος από εκεί και μου μετέφερε τα εξής: Το δελτίο είναι εκεί και περιμένει, αλλά δεν μπορούν να το διαθέσουν στο κοινό αν δεν συνέλθει πρώτα η Σύγκλητος για να αποφασίσει την τιμή στην οποία θα διατίθεται.

Είχα κι εγώ ο βλαξ την εντύπωση ότι βιάζονται να διαδοθεί το τεύχος γιατί πώς θα λειτουργήσει αυτή η χώρα χωρίς τις ορολογικές τους προτάσεις. Καλά, θα περιμένουμε να συνέλθουν.

 

[sarant]

!!!!!!!!
Πυρετώδεις ρυθμοί, μιλάμε!

 

[pidyo]

Καταπληκτικό!

 

[Zazula]

Κυκλοφόρησε και το 11ο τεύχος τού Δελτίου Επιστημονικών Όρων και Νεολογισμών (2012), μαζί με ένα ανάτυπο που περιλαμβάνει αποκλειστικά τους όρους της ενεργειακής τεχνολογίας (οι οποίοι υπάρχουν και στον βασικό τόμο). Όσους όρους τους έχουμε συζητήσει ή πιστεύω πως αξίζει να τους δούμε, έχω αρχίσει και τους βάζω στα οικεία κατά περίπτωση νήματα ή στο γενικό μας νήμα των Νεολογισμών, αντίστοιχα. Μου κάνει πάντως τρομερή εντύπωση πως η «πρωτογενής έρευνα» την οποία τονίζει (σελ. 11) η υπεύθυνη, Αναστασία Χριστοφίδου, πως κάνει η ομάδα της αγνοεί παντελώς τις όποιες συναφείς εμπεριστατωμένες αναλύσεις και συζητήσεις γίνονται στη Λεξιλογία και αλλού... Αλλ' όπως γράφει και ο Νίκος Σαραντάκος: «...δεν είδα να διαμαρτυρήθηκε κανείς επίγονος του Χατζιδάκι, αν και μπορεί στα άδυτα της Ακαδημίας Αθηνών, εκεί που βγάζουν ένα δελτίο νεολογισμών κάθε πενταετία και που δεν το βλέπει ανθρώπου μάτι, αφού στο Διαδίκτυο δεν βγαίνει και για να το αγοράσεις πρέπει να βάλεις μέσον, εκεί μπορεί να έχει προταθεί κάποιος «ελληνικός» όρος εργαστηρίου [...] που θα τον ανακαλύψουν οι αρχαιολόγοι ύστερα από μερικούς αιώνες».

 

[Zazula]

Πάντως κάποιοι έχουν ανεβάσει μέρος του περιεχομένου του ΔΕΟΝ-6, έτσι για όποιον ενδιαφέρεται να ρίξει μια ματιά (κάνοντας ταυτόχρονα και μια βουτιά στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν των νεολογισμών): http://www.hri.org/forum/culture/deltio6.html.

 

[pidyo]

Πα πα πα, σε πολλές επιλογές έχω μικρές ή σοβαρές αντιρρήσεις, αλλά ορισμένες επιλογές δρασκελίζουν χαρωπά το σύνορο αμφιλεγομένου και κοτσάνας. Φάιναλ φορ δεν είναι τα ημιτελικά, είναι το μίνι τουρνουά που διεξάγεται σε μια πόλη (κι όχι στις έδρες των ομάδων) και περιλαμβάνει και τον ημιτελικό και τον τελικό (αλλά και τον μικρό τελικό αν προβλέπεται).

 

[Rogerios]

Πα πα πα, σε πολλές επιλογές έχω μικρές ή σοβαρές αντιρρήσεις, αλλά ορισμένες επιλογές δρασκελίζουν χαρωπά το σύνορο αμφιλεγομένου και κοτσάνας. Φάιναλ φορ δεν είναι τα ημιτελικά, είναι το μίνι τουρνουά που διεξάγεται σε μια πόλη (κι όχι στις έδρες των ομάδων) και περιλαμβάνει και τον ημιτελικό και τον τελικό (αλλά και τον μικρό τελικό αν προβλέπεται).

Προσυπογράφω! [παρεμπ., ίσως είναι καλύτερο να πούμε "τους ημιτελικούς"]

 

[dharvatis]

Doping = αναβολισμός!!! Αν είναι δυνατόν! Πριν προτείνουν έναν όρο, δεν κοιτάνε να δουν αν υπάρχει ήδη; Ή δεν μπόρεσαν να καταλάβουν ότι άλλο πράγμα είναι ο αναβολισμός και άλλο η χρήση αναβολικών (άσε που το doping είναι πολύ πιο γενικός όρος, δεν περιορίζεται στα αναβολικά, αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα...).

 

[Themis†]

Δεν ξέρω τι λες εσύ, dharvatis, αλλά χωρίς αναβολισμό κανείς αθλητής δεν διαπρέπει τη σήμερον ημέρα σε συνάντηση ειδικών.

 

[Alexandra]

Αυτό με τον αναβολισμό είναι απίστευτη κοτσάνα! Δεν υπάρχει κανένας εκεί μέσα που έχει ανοίξει ποτέ στη ζωή του βιβλίο Βιολογίας; Και όπως λέει ο Χαρβάτης, πριν προτείνουν τον όρο, δεν έκαναν ένα μικρούτσικο, τοσοδά γκούγκλισμα;

 

[pidyo]

Υπάρχουν τεσσάρων ειδών λάθη σ' αυτόν τον κατάλογο νεολογισμών. Το πρώτο είδος αποτελείται από λάθη ερμηνείας (όπως στο φάιναλ φορ), όπου προτείνουν όρο που δεν αντιστοιχεί στο περιεχόμενο του προς απόδοση όρου. Το δεύτερο αποτελείται από λάθη ορολογίας (όπως στον αναβολισμό), όπου προτείνουν τρέχοντα όρο που χρησιμοποιείται για άλλο φαινόμενο. Το τρίτο αποτελείται από λάθη πολιτικής της ορολογίας (με τι ελπίδες πας να αντικαταστήσεις τη λέξη μάνατζερ;). Και το τέταρτο είδος αποτελείται από αστοχίες ελληνικής γραμματικής:

Επιδότηση κανονικά είναι η παροχή επιδόματος, και καταχρηστικά μόνο δηλώνει και το ίδιο το επίδομα. Εάν λοιπόν θέλεις σώνει και καλά να χρησιμοποιήσεις ελληνικό όρο για το πριμ, επίδομα θα το πεις, όχι επιδότηση. Ποιος ο λόγος να προτείνεις την επιδότηση όταν υπάρχει ο εξαιρετικά συνηθισμένος όρος επίδομα;

 

[Palavra]

Αν το management πρέπει οπωσδήποτε να μεταφραστεί και μεταφράζεται ως διαχείριση, και όχι διοίκηση, τότε πώς μεταφράζουμε το administration;

 

[drsiebenmal]

administration=διοίκηση, όχι; (εκτός από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, φυσικά).

 

[nickel]

Αντιγράφω από το τεύχος 9-10 (2009) του Δελτίου Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών της Ακαδημίας Αθηνών τμήμα της Εισαγωγής (σελ. 14-15) που έχει γράψει η κ. Αναστασία Χριστοφίδου και αφορά τα Κριτήρια επιλογής αθησαύριστων λέξεων ως νεολογισμών:

Το πρώτο κριτήριο είναι η εμφάνιση της λέξης σε έγκριτο ημερήσιο ή εβδομαδιαίο τύπο (συμπεριλαμβανομένων των ένθετων φυλλαδίων και των περιοδικών). Θεωρούμε ότι τα είδη λόγου που εμφανίζονται στον τύπο αντανακλούν πιστά και με πολυμέρεια τον λόγο που χρησιμοποιείται εν πολλοίς από την ελληνική γλωσσική κοινότητα.

Το δεύτερο κριτήριο αφορά στο περιεχόμενο του νεολογισμού, το οποίο πρέπει να σημασιοδοτεί μια ευρύτερη και μονιμότερη (όχι ευκαιριακή ή προσωπική), για την πραγματικότητα της γλωσσικής κοινότητας, έννοια.

Το τρίτο κριτήριο είναι ποσοτικό. Για να συμπεριλάβουμε μια λέξη στον κατάλογο των αθησαύριστων νεολογισμών, πέρα από τα ποιοτικά κριτήρια, τα οποία ίσχυαν και στα προηγούμενα τεύχη του Δελτίου Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών, στον τόμο αυτό προσθέσαμε και το ποσοτικό κριτήριο, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει το διαδίκτυο. Για να καταγράψουμε μία λέξη ως νεολογισμό αποφασίσαμε ότι πρέπει να παρουσιάζει τουλάχιστον 50 εμφανίσεις στη μηχανή αναζήτησης Google. (Σημ. Επειδή οι εμφανίσεις στο Google αλλάζουν καθημερινά, οι αριθμοί εμφάνισης έχουν ενδεικτικό χαρακτήρα. Οι αριθμοί που παρατίθενται στον τόμο αφορούν στην περίοδο τελικής σύνταξης του καταλόγου αθησαύριστων νεολογισμών, δηλαδή το 2008.) Οι λέξεις που παρουσίαζαν έως 50 εμφανίσεις απορρίπτονταν, εκτός εάν κρίναμε ότι καλύπτουν έννοιες ιδιαίτερα σημαντικές για τη γλωσσική κοινότητα (βλ. και πιο πάνω). Όσες παρουσίαζαν περισσότερες από 50 εμφανίσεις καταγράφηκαν όλες, εκτός εάν ανήκαν σε εξειδικευμένο λεξιλόγιο. Σε αυτή την περίπτωση έπρεπε να έχουν τουλάχιστον τρεις εμφανίσεις στον ημερήσιο / εβδομαδιαίο, μη επιστημονικό, τύπο. Παραδείγματος χάριν, η λέξη 'βιοτοξίνη', που εμφανίζεται περισσότερες από 1.200 φορές στο Google, κυρίως όμως σε ειδικά επιστημονικά κείμενα, συμπεριλήφθηκε μόνο αφού βρέθηκε τρεις φορές στον ημερήσιο τύπο.

Το τέταρτο και αποφασιστικό κριτήριο είναι η απουσία των νεολογισμών από έγκυρα λεξικά της Ελληνικής, και συγκεκριμένα τα λεξικά: Μείζον Ελληνικό Λεξικό (1997) των Τεγόπουλου & Φυτράκη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (2008) του Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη.