Το όνομα Μέντελσον το πρωτοσυνάντησα στο εξώφυλλο ενός βιβλίου που μπήκε στη βιβλιοθήκη μου στα χρόνια του δημοτικού. Ήταν η Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του ΜΕΝΤΕΛΣΟΝ-ΜΠΑΡΤΟΛΝΤΥ, με το όνομα του συγγραφέα γραμμένο έτσι, με κεφαλαία. Γνωστή κουταμάρα, να γράφονται δύσκολα ονόματα με κεφαλαία, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν διάφορες λανθασμένες προφορές. Θυμάμαι λοιπόν ότι για πολλά χρόνια το δεύτερο συνθετικό του διπλού επωνύμου το πρόφερα γαλλικά, με τον τόνο στη λήγουσα.
Τον μουσικό τον γνώρισα αργότερα, ίσως στα χρόνια του γυμνασίου, αρχικά μάλλον από το πασίγνωστο Γαμήλιο εμβατήριο, και τις περισσότερες φορές σαν Φέλιξ Μέντελσον, χωρίς το Μπαρτόλντι. Ο Μέντελσον ήταν από οικογένεια Εβραίων της Γερμανίας με σημαντικό ρόλο στον τραπεζικό τομέα (τον οποίο εγκατέλειψαν το 1938, όταν αναγκάστηκαν από τους Ναζί να πουλήσουν την τράπεζα στην Deutsche Bank).
Οι γονείς του Φέλιξ δεν ήταν θρήσκοι, δεν μεγάλωσαν τα παιδιά τους με τα εβραϊκά δόγματα και κάποια στιγμή βαφτίστηκαν όλοι χριστιανοί, παιδιά και γονείς. Τότε πρόσθεσαν και το επώνυμο Μπαρτόλντι στο δικό τους. Το είχε ήδη προσθέσει στο όνομά του ο αδελφός της μητέρας του Φέλιξ, όταν είχε γίνει αυτός χριστιανός, και ήταν το όνομα κάποιου κτήματος της οικογένειας στο Βερολίνο. Από εκεί λοιπόν το Μπαρτόλντι. Μαθαίνω ότι τα παιδιά της οικογένειας δεν αγάπησαν αυτό το δεύτερο όνομα. Ούτε και το κοινό του μουσουργού: στην Αγγλία τις τρεις στις τέσσερις φορές ακούς το σκέτο Μέντελσον.
Ο Καρλ Μέντελσον Μπαρτόλντι, που έγραψε την ιστορία της δικής μας Επανάστασης, ήταν ο πρωτότοκος γιος του μουσουργού. Αγγλική εγγραφή στη Wikipedia δεν βρήκα, αλλά υπάρχουν ελληνική και γερμανική.
http://el.wikipedia.org/wiki/Καρλ_Μέντελσον_Μπαρτόλντυ
http://de.wikipedia.org/wiki/Carl_Mendelssohn_Bartholdy
Περισσότερα έχει η αγγλική Wikipedia για τον μικρότερο αδελφό, τον Πάουλ, ο οποίος ήταν διακεκριμένος χημικός και ξεκίνησε την παραγωγή ανιλίνης στη Γερμανία. Το όνομα της εταιρείας του: Agfa (ναι, η γνωστή).
Ωραίο αν και ατεκμηρίωτο ένα απόφθεγμα του βιομήχανου της οικογένειας που αναφέρει η Βικιπαίδεια:
Όταν κάποτε ρωτήθηκε ο Πάουλ Μέντελσον πώς πέρασε την ζωή του, απάντησε: «Σχεδόν απαρατήρητος, ανάμεσα στον πατέρα μου και τον αδελφό μου».
Η διάθεση να γράψω τα παραπάνω ξεκίνησε με την πληροφορία που αλίευσα από τα σχόλια στα σημερινά μεζεδάκια του Σαραντάκου, Λίγα μεταπασχαλινά μεζεδάκια, ότι στο κανάλι της Βουλής εμφανιζόταν το παρακάτω:
Ναι, «μπαλέτο των Μέντελσον και Μπαρτόλντι».
Αλλά αυτό το σπάσιμο των διπλών επωνύμων (και όχι μόνο) έχει ήδη καλυφθεί από μέλος του slang.gr:
Ανθίμου και Γαζή γωνία
Περιγραφή της οδού Ανθίμου Γαζή από κάποιον που αγνοεί πως πρόκειται για ένα μόνο άτομο. Παλιά ιστορία, η οποία ωστόσο συνεχίζεται επιτυχώς. Για παράδειγμα, υπάρχει και η οδός Καραγιώργη και Σερβίας, υπάρχουν και οι μουσικοί Μέντελσον και Μπαρτόλντυ, Ρίμσκυ και Κόρσακωφ, και ίσως άλλοι. Αυτό με κάνει να σκέφτομαι και άλλα άσχετα πράγματα, όπως την εμπνευσμένη μετάφραση (σε υποτιτλισμό ταινίας) «Η τράπεζα του ποταμού» (river’s bank) ή «το κανόνι του Πάχελμπελ» (Pachelbel’s canon) ή, ακόμα ακόμα (όπως λένε), ο «Άγιος Πίτερσμπουργκ» (Saint Petersburg).
http://www.slang.gr/lemma/show/Anthimou_kai_Gazi_gonia_4631/
Ας κλείσουμε με κάτι αψεγάδιαστο: Ένα από τα βρετανικά κομμάτια του Μέντελσον (χωρίς... τον Μπαρτόλντι): τις Εβρίδες.
).
