Δεν ασχοληθήκαμε με το απόσπασμα από την Τρικυμία που απάγγειλε ο Μπράνα στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών του Λονδίνου, αλλά το έκανε χτες η Μαριάννα Τζιαντζή στην Καθημερινή, σε ένα όμορφο κομμάτι που θα ήταν ωραιότερο αν δεν μας θύμιζε τον Έλληνα Μπράμελ (ή Μπρούμελ επί το ελληνικότερον, στην παράδοση του... μουλτιμίντια). Δυο διορθωσούλες: ο Μπρουνέλ προφέρεται Ίζαμπαρντ και Κάνιμπαλ είναι βέβαια η λέξη που ενέπνευσε το όνομα του Κάλιμπαν.
Επαναλαμβάνω τη μετάφραση του Ρούσσου στο τέλος και προσθέτω και τη μετάφραση του Ρώτα.
Άλλο ο Ωραίος Μπρούμελ, άλλο ο Α. Κ. Μπρουνέλ
Tης Mαριάννας Tζιαντζή
Όλοι ξέρουμε τον Ωραίο Μπρούμελ, καθώς έτσι αποκαλούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου τον Ακη Τσοχατζόπουλο την εποχή της ακμής και των δύο. Λίγοι όμως έχουν ακουστά τον Αϊζαμπαρντ [sic] Κίνγκντομ Μπρουνέλ, έναν πρωτοπόρο Άγγλο μηχανικό της εποχής της Βιομηχανικής Επανάστασης, τον οποίο υποδύθηκε ο Κένεθ Μπράνα στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου.
Με ημίψηλο και φουντωτές φαβορίτες, ο Μπράνα–Μπρουνέλ ανεβαίνει σε ένα λόφο και απήγγειλε τα λόγια του ημιάγριου Κάνιμπαλ [sic] από την «Τρικυμία» του Σαίξπηρ αναγγέλλοντας την έλευση της Βιομηχανικής Επανάστασης (μετ. Τάσος Ρούσσος):
«Μην έχεις φόβο· το νησί το πλημμυρίζουν / γλυκόλαλοι σκοποί, θόρυβοι, κρότοι / που ευφραίνουν και δε βλάπτουν. Πότε, πότε / χιλιάδες όργανα ηχερά βουίζουν / στ’ αυτιά μου· κι άλλοτε φωνές, που κι όταν / έχω ξυπνήσει από μεγάλον ύπνο, / με κάνουν και ξανακοιμάμαι. Τότε / θαρρώ, μες στ’ όνειρό μου πως ανοίγουν / τα σύννεφα και θησαυρούς μού δείχνουν / έτοιμους πάνω μου να πέσουν· τότε / μόλις ξυπνώ, φωνάζω, γιατί θέλω να ονειρευτώ και πάλι».
Ο Μπρουνέλ γίνεται ο αγγελιοφόρος της νέας ηρωικής εποχής του χάλυβα, των γεφυριών, των μεγάλων ατμόπλοιων, του έπους των σιδηροδρόμων. Μηχανικός με ονοματεπώνυμο, που το 2002 ψηφίστηκε δεύτερος μετά τον Τσόρτσιλ στην εκπομπή του BBC «100 Μεγάλοι Βρετανοί», ενώ τρίτη ήρθε η πριγκίπισσα Νταϊάνα και τέταρτος ο Σαίξπηρ. Στο βρετανικό αυτό κόνσεπτ στηρίχτηκαν οι «100 Μεγάλοι Ελληνες», η γνωστή μας παραγωγή του ΣΚΑΪ (2009).
Λίγα γνωρίζουμε για το έργο των Ελλήνων μηχανικών και αρχιτεκτόνων της νεότερης εποχής, αν και αρκετοί διέπρεψαν και πέραν των συνόρων μας. Ακατανόητη θα έμοιαζε η αναφορά σε έναν μηχανικό του 19ου ή του 20ού αιώνα, για παράδειγμα, στον Καυταντζόγλου ή στον Δοξιάδη, σε μια δική μας ολυμπιακή τελετή έναρξης, σε συνδυασμό με την απαγγελία στίχων, π.χ., του Παλαμά.
Όμως τώρα, σε ένα σόου που προορίζεται για παγκόσμια τηλεοπτική κατανάλωση, είδαμε μοτίβα από την υψηλή και τη λαϊκή κουλτούρα να διασταυρώνονται, να συνυπάρχουν σε κλίμα ιλαρό, να μπλέκονται με την πραγματική Ιστορία.
Είναι σωστή η παρατήρηση ότι ο σκηνοθέτης Ντάνι Μπόιλ πρόβαλε τα εξαγώγιμα προϊόντα και σύμβολα της Βρετανίας, όπως την ποπ μουσική, τη Μαίρη Πόπινς, τον Τζέιμς Μποντ, τον Μίστερ Μπιν. Πρόβαλε όμως και τις εξαγώγιμες ή μάλλον τις οικουμενικές αξίες της προόδου, της κοινωνικής πρόνοιας και της δυνητικής ισότητας των λαών και των φυλών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_04/08/2012_491250
The Tempest: Act 3, Scene 2 (135)
Be not afeard; the isle is full of noises,
Sounds and sweet airs, that give delight and hurt not.
Sometimes a thousand twangling instruments
Will hum about mine ears, and sometime voices
That, if I then had waked after long sleep,
Will make me sleep again: and then, in dreaming,
The clouds methought would open and show riches
Ready to drop upon me that, when I waked,
I cried to dream again.
Μετάφραση Τ. Ρούσσου
Μην έχεις φόβο· το νησί το πλημμυρίζουν
γλυκόλαλοι σκοποί, θόρυβοι, κρότοι
που ευφραίνουν και δε βλάπτουν. Πότε, πότε
χιλιάδες όργανα ηχερά βουίζουν
στ’ αυτιά μου· κι άλλοτε φωνές, που κι όταν
έχω ξυπνήσει από μεγάλον ύπνο,
με κάνουν και ξανακοιμάμαι. Τότε
θαρρώ, μες στ’ όνειρό μου πως ανοίγουν
τα σύννεφα και θησαυρούς μού δείχνουν
έτοιμους πάνω μου να πέσουν· τότε
μόλις ξυπνώ, φωνάζω, γιατί θέλω να ονειρευτώ και πάλι.
Μετάφραση Β. Ρώτα
Μη σκιάζεσαι· γιομάτο είν' το νησί βουές,
αχούς, γλυκιές λαλιές, που ευφραίνουν μα δε βλάφτουν·
πότε χιλιάδες όργανα ζαμπούνες ζουζουνίζουν
γύρω στ’ αφτιά μου, πότε ακούω φωνές που, αν έχω
ξυπνήσει από πολύωρον ύπνο, αυτές με κάνουν
κι αποκοιμιέμαι πάλι• κι ύστερα ονειρεύομαι
πως τάχα ανοίγουνε τα σύγνεφα και φαίνονται
πλούτια που είν’ έτοιμα να πέσουν όλα απάνω μου·
τόσο που, όταν ξυπνάω, φωνάζω να τα ξαναϊδώ.
Τον Μπράνα τον έχω μόνο σε... τηλεόραση:
Επαναλαμβάνω τη μετάφραση του Ρούσσου στο τέλος και προσθέτω και τη μετάφραση του Ρώτα.
Άλλο ο Ωραίος Μπρούμελ, άλλο ο Α. Κ. Μπρουνέλ
Tης Mαριάννας Tζιαντζή
Όλοι ξέρουμε τον Ωραίο Μπρούμελ, καθώς έτσι αποκαλούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου τον Ακη Τσοχατζόπουλο την εποχή της ακμής και των δύο. Λίγοι όμως έχουν ακουστά τον Αϊζαμπαρντ [sic] Κίνγκντομ Μπρουνέλ, έναν πρωτοπόρο Άγγλο μηχανικό της εποχής της Βιομηχανικής Επανάστασης, τον οποίο υποδύθηκε ο Κένεθ Μπράνα στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου.
Με ημίψηλο και φουντωτές φαβορίτες, ο Μπράνα–Μπρουνέλ ανεβαίνει σε ένα λόφο και απήγγειλε τα λόγια του ημιάγριου Κάνιμπαλ [sic] από την «Τρικυμία» του Σαίξπηρ αναγγέλλοντας την έλευση της Βιομηχανικής Επανάστασης (μετ. Τάσος Ρούσσος):
«Μην έχεις φόβο· το νησί το πλημμυρίζουν / γλυκόλαλοι σκοποί, θόρυβοι, κρότοι / που ευφραίνουν και δε βλάπτουν. Πότε, πότε / χιλιάδες όργανα ηχερά βουίζουν / στ’ αυτιά μου· κι άλλοτε φωνές, που κι όταν / έχω ξυπνήσει από μεγάλον ύπνο, / με κάνουν και ξανακοιμάμαι. Τότε / θαρρώ, μες στ’ όνειρό μου πως ανοίγουν / τα σύννεφα και θησαυρούς μού δείχνουν / έτοιμους πάνω μου να πέσουν· τότε / μόλις ξυπνώ, φωνάζω, γιατί θέλω να ονειρευτώ και πάλι».
Ο Μπρουνέλ γίνεται ο αγγελιοφόρος της νέας ηρωικής εποχής του χάλυβα, των γεφυριών, των μεγάλων ατμόπλοιων, του έπους των σιδηροδρόμων. Μηχανικός με ονοματεπώνυμο, που το 2002 ψηφίστηκε δεύτερος μετά τον Τσόρτσιλ στην εκπομπή του BBC «100 Μεγάλοι Βρετανοί», ενώ τρίτη ήρθε η πριγκίπισσα Νταϊάνα και τέταρτος ο Σαίξπηρ. Στο βρετανικό αυτό κόνσεπτ στηρίχτηκαν οι «100 Μεγάλοι Ελληνες», η γνωστή μας παραγωγή του ΣΚΑΪ (2009).
Λίγα γνωρίζουμε για το έργο των Ελλήνων μηχανικών και αρχιτεκτόνων της νεότερης εποχής, αν και αρκετοί διέπρεψαν και πέραν των συνόρων μας. Ακατανόητη θα έμοιαζε η αναφορά σε έναν μηχανικό του 19ου ή του 20ού αιώνα, για παράδειγμα, στον Καυταντζόγλου ή στον Δοξιάδη, σε μια δική μας ολυμπιακή τελετή έναρξης, σε συνδυασμό με την απαγγελία στίχων, π.χ., του Παλαμά.
Όμως τώρα, σε ένα σόου που προορίζεται για παγκόσμια τηλεοπτική κατανάλωση, είδαμε μοτίβα από την υψηλή και τη λαϊκή κουλτούρα να διασταυρώνονται, να συνυπάρχουν σε κλίμα ιλαρό, να μπλέκονται με την πραγματική Ιστορία.
Είναι σωστή η παρατήρηση ότι ο σκηνοθέτης Ντάνι Μπόιλ πρόβαλε τα εξαγώγιμα προϊόντα και σύμβολα της Βρετανίας, όπως την ποπ μουσική, τη Μαίρη Πόπινς, τον Τζέιμς Μποντ, τον Μίστερ Μπιν. Πρόβαλε όμως και τις εξαγώγιμες ή μάλλον τις οικουμενικές αξίες της προόδου, της κοινωνικής πρόνοιας και της δυνητικής ισότητας των λαών και των φυλών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_04/08/2012_491250
The Tempest: Act 3, Scene 2 (135)
Be not afeard; the isle is full of noises,
Sounds and sweet airs, that give delight and hurt not.
Sometimes a thousand twangling instruments
Will hum about mine ears, and sometime voices
That, if I then had waked after long sleep,
Will make me sleep again: and then, in dreaming,
The clouds methought would open and show riches
Ready to drop upon me that, when I waked,
I cried to dream again.
Μετάφραση Τ. Ρούσσου
Μην έχεις φόβο· το νησί το πλημμυρίζουν
γλυκόλαλοι σκοποί, θόρυβοι, κρότοι
που ευφραίνουν και δε βλάπτουν. Πότε, πότε
χιλιάδες όργανα ηχερά βουίζουν
στ’ αυτιά μου· κι άλλοτε φωνές, που κι όταν
έχω ξυπνήσει από μεγάλον ύπνο,
με κάνουν και ξανακοιμάμαι. Τότε
θαρρώ, μες στ’ όνειρό μου πως ανοίγουν
τα σύννεφα και θησαυρούς μού δείχνουν
έτοιμους πάνω μου να πέσουν· τότε
μόλις ξυπνώ, φωνάζω, γιατί θέλω να ονειρευτώ και πάλι.
Μετάφραση Β. Ρώτα
Μη σκιάζεσαι· γιομάτο είν' το νησί βουές,
αχούς, γλυκιές λαλιές, που ευφραίνουν μα δε βλάφτουν·
πότε χιλιάδες όργανα ζαμπούνες ζουζουνίζουν
γύρω στ’ αφτιά μου, πότε ακούω φωνές που, αν έχω
ξυπνήσει από πολύωρον ύπνο, αυτές με κάνουν
κι αποκοιμιέμαι πάλι• κι ύστερα ονειρεύομαι
πως τάχα ανοίγουνε τα σύγνεφα και φαίνονται
πλούτια που είν’ έτοιμα να πέσουν όλα απάνω μου·
τόσο που, όταν ξυπνάω, φωνάζω να τα ξαναϊδώ.
Τον Μπράνα τον έχω μόνο σε... τηλεόραση:
