Μεταφραστικές δυσκολίες ενός φιλοσοφικού κειμένου

[desje]

Καλησπέρα,
Είμαι φοιτήτρια και μεταφράζω αυτή την περίοδο ένα επιστημονικό κείμενο το οποίο ανήκει στον χώρο της διοίκησης και περιέχει αρκετή φιλοσοφία. Θα ήθελα να ρωτήσω αν κάποιος γνωρίζει πού θα μπορούσα να βρω υλικό για τις δυσκολίες μετάφρασης ενός φιλοσοφικού κειμένου ώστε να συμπεριλάβω κάτι από αυτό στα σχόλια μου στο τέλος της εργασίας. Εννοώ δηλαδή ποια είναι τα σημεία που ενδεχομένως επηρεάζουν τον μεταφραστή στο συγκεκριμένο κείμενο: ποιες είναι οι διαφορές που συναντά κανείς μεταφράζοντας ένα φιλοσοφικό κείμενο απ' ό,τι ένα λογοτεχνικό; Ποιες είναι οι δεσμεύσεις όσον αφορά το λεξιλόγιο, διότι το κείμενo που μελετώ εγώ είναι διαφορετικά από το αυθεντικό κείμενο, εννοώ πως ο συγγραφέας επέλεξε μια μάλλον πιο σύγχρονη μετάφραση του αρχικού κειμένου. Το αρχικό φιλοσοφικό κείμενο είναι στα κινέζικα και ο συγγραφέας αναφέρεται σε αυτό στην αγγλική γλώσσα και εγώ επέλεξα να μεταφράσω ένα τμήμα του βιβλίου που περιέχει την θεωρία του συγγραφέα όπως και διαλόγους, λεγόμενα του φιλοσόφου, από τα αγγλικά στα ελληνικά. Αυτό το αναφέρω για να ξεμπερδέψω όσους ίσως μπέρδεψα στην αρχή αυτού του μηνύματος. Θα ήθελα, αν είναι δυνατό, κάποιο απόσπασμα ή κάποια online αναφορά μιας αυθεντίας ή κάποιου ειδικού σε αυτό το θέμα, έτσι ώστε να μπορώ να αναφερθώ στην θεωρία του, αλλά και ονομαστικά στον ίδιο. Ήδη έχω ξοδέψει αρκετά χρήματα για αγορές που αφορούν το βιβλίο, online e-book, επειδή καθυστέρησε το βιβλίο, ελληνική έκδοση των τεχνικών μετάφρασης, φωτοτυπίες και ακόμη δεν έχουν τελειώσει οι δαπάνες αυτές κι επιπλέον πρέπει να πληρώσω και για μια ευπαρουσίαστη βιβλιοδεσία.....
Ευχαριστώ εκ των προτέρων!!!
Υ.Γ: Ευχαριστώ και πάλι τον κύριο που με έκανε μέλος!

 

[azimuthios]

Καλησπέρα!

Ένα συμπαθητικό άρθρο περί μετάφρασης φιλοσοφικών κειμένων είναι αυτό: http://www.openstarts.units.it/dspace/bitstream/10077/2878/1/ritt8_04parks.pdf

Ομοιότητες λογοτεχνικού με φιλοσοφικό κείμενο:

-Υψηλό register (στο φιλοσοφικό οπωσδήποτε, στο λογοτεχνικό εξαρτάται το κείμενο)
-Αμφισημία
-Περίπλοκες συντάξεις
-εξεζητημένο ή ειδικό λεξιλόγιο (ορολογία στη φιλοσοφία, αργκό, τοπικές διάλεκτοι ή γλώσσα παλαιότερης εποχής στη λογοτεχνία)

και άλλα που χρειάζονται ολόκληρη ανάλυση ή μάθημα.

Δες και εδώ στο δεύτερο ποστ για να καταλάβεις πώς περίπου μεταφράζουμε ένα φιλοσοφικό κείμενο, πώς ακούγεται δηλαδή: http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?14072-Schiller-s-Letters-upon-the-Aesthetic-Education-of-Man

Καλή επιτυχία στην εργασία σου! Και καλώς όρισες!

 

[rogne]

Γεια σου, desje!

Διοίκηση + κινέζικο φιλοσοφικό κείμενο = Σουν Τζου, Η τέχνη του πολέμου, να υποθέσω; Αν ναι, επιβεβαίωσε για να ψαχτούμε λίγο και επί του συγκεκριμένου, πέρα από τις χρήσιμες γενικές οδηγίες πλεύσης που έδωσε ο Αζιμούθιος.

 

[desje]

Σας ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ πάρα πολύ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Φυσικά θα τα μελετήσω! Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε blog και ομολογώ πως δεν το περίμενα, χωρίς να με γνωρίζουν κάποιοι, να αφιερώνουν χρόνο στο να με βοηθήσουν! Πραγματικά δυσκολεύομαι ΤΟΣΟ πολύ με το θέμα μου. Eπιπλέον είναι πτυχιακή εργασία, και αυτό καθιστά το γεγονός πολύ σημαντικό για εμένα! Κάνω όλη την δουλειά μόνη μου, χωρίς επιβλέποντα καθηγητή, και ομολογώ πως είναι αφάνταστα δύσκολο. Κομφούκιος είναι ο Κινέζος φιλόσοφος στον οποίο αναφέρομαι. Και το βιβλίο ανήκει και στον κλάδο της διοίκησης, μιας και έχει ως θέμα την ηγεσία... Για όσους αγαπούν ένα ή και τα δύο αντικείμενα, το συνιστώ ανεπιφύλακτα!

Ευχαριστώ πολύ και πάλι!

 

[rogne]

Κομφούκιος, μάλιστα... Υποθέτω τότε ότι σε κάποιες από τις μεταφράσεις του Σωτήρη Χαλικιά που κυκλοφορούν θα μπορούσες να βρεις σχόλια και για τον ίδιο τον Κομφούκιο και για τη μεταφραστική δουλειά πάνω στο έργο του. Γκουγκλάροντας θα βρεις ακόμα και ελεύθερη ελληνική μετάφραση των Αναλέκτων του Κομφούκιου (αν και δεν ξέρω πόσο αξιόπιστη είναι), ως βοήθημα στη δική σου δουλειά. Δεν έχω ειδικές γνώσεις για τη σχετική βιβλιογραφία, αλλά νομίζω ότι ψάχνοντας δεν θα δυσκολευτείς να βρεις ενδιαφέροντα πράγματα.

 

[Costas]

Πράγματι του Χαλικιά η εργασία έχει και εκτενή εισαγωγή. Ως προς την "ελεύθερη ελληνική μετάφραση" του πολύγλωσσου confucius.org, το Lun Yu (ή και με διαλυτικά το u) δεν αποδίδεται ελληνιστί αγγλοπρεπώς Λαν... αλλά Λουν..., ένδειξη ότι η όλη μετάφραση είναι από τα αγγλικά. [το Στοίχος το αφήνουμε· και θα προτιμούσα τη λέξη εδάφιο. Δεν θυμάμαι πώς το έχει ο Χαλικιάς]

 

[Costas]

Στο About the translation το λέει καθαρά: The Editorial Board embarked on the initial translation of The Lun Yu to English, (...) Subsequent translations into other languages were based on the English one and achieved with the assistance of various parties and individuals who provided translation services. Αντιθέτως, η δουλειά του Χαλικιά είναι από τα κινέζικα.

 

[SBE]

Desje, δεν είμαστε μπλογκ.
Πέρα από αυτό, αναφέρεσαι σε πτυχιακή, οπότε υποθέτω ότι έχεις πρόσβαση σε πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη. Συνιστώ να την χρησιμοποιήσεις για να βρεις βιβλιογραφία. Όχι, δεν εννοώ για να δανειστείς βιβλία αλλά για να ψάξεις στις ονλάιν βάσεις δεδομένων, στις οποίες σου παρέχει πρόσβαση η βιβλιοθήκη, για δημοσιεύσεις στο αντικείμενο που σε ενδιαφέρει, και στα ονλάιν βιβλία που πιθανόν να έχουν. Οι πηγές θα είναι σε διάφορες γλώσσες, αλλά φαντάζομαι ότι αυτό δεν είναι πρόβλημα.
Επίσης, το γκουγκλ είναι φίλος σου, αλλά όχι το γκουγκλ που ξέρεις. Αυτό είναι εχθρός σου. Google Scholar, scholar.google.com

 

[desje]

Καλησπέρα σε όλους,
και πάλι ευχαριστώ! Έχω ψάξει κι εγώ για μεταφράσεις που ίσως με βοηθήσουν και συνάντησα αυτή που ανέφερε κι ο rogne, μόνο που, πρώτον, τα κεφάλαια δεν αντιστοιχούν στα κεφάλαια που αναφέρει το δικό μου βιβλίο, κι έπειτα η εκεί μετάφραση δεν έχει σχέση με τη δική μου, διότι ο συγγραφέας του βιβλίου μου διάλεξε μια μάλλον σύγχρονη μετάφραση. Βιβλιοθήκη έχει η σχολή αλλά online δεν διαθέτει κανένα βιβλίο που μπορεί να μου χρησιμεύσει, και να πάω μέχρι εκεί για να το δανειστώ είναι αδύνατον, γιατί δεν είναι κοντά. Επίσης βιβλία σχετικά με μετάφραση φιλοσοφίας ή σχετικά με τον Κομφούκιο δεν διαθέτει γενικώς. Κι εγώ νομίζω πως η μετάφραση του Χαλικιά θα είναι κατά πολύ καλύτερη από τις άλλες, διότι η γλώσσα-πηγή είναι τα κινέζικα, που σημαίνει πως επεξεργάζεται το αυθεντικό κείμενο κι όχι κάποιο ήδη επεξεργασμένο (μετάφραση από αγγλικά). Πιστεύετε πως θα μου είναι τόσο χρήσιμο που θα πρέπει να το αγοράσω; Ή απλά θα μου χρησίμευε στο να δω τη μετάφραση που έκανε ο ίδιος; Σαν βιβλιογραφία φοβάμαι πως δεν γίνεται να το συμπεριλάβω, διότι θα φαίνεται σαν μια μικροαντιγραφή, αν τελικά μοιάζουν τα δύο κείμενα μεταξύ τους. Τέλος το Google Scholar θα γίνει από σήμερα κιόλας φίλος μου, SBE, κι ευχαριστώ που μου το ανέφερες!!!:) Και συγγνώμη για το "blog", είμαστε FORUM. ;) Σας ευχαριστώ ΟΛΟΥΣ και καλώς σας βρήκα.

 

[SBE]

Πάντως η επίσκεψη στη βιβλιοθήκη δεν είναι ποτέ χαμένος χρόνος.
Επίσης, ο λόγος που ανέφερα βιβλιοθήκη και scholar είναι γιατί ΔΕΝ ΑΓΟΡΑΖΟΥΜΕ ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΣ. Αυτά γίνονταν τον 20ο αιώνα. Τον 21ο αιώνα οι βιβλιοθήκες δεν είναι σημεία δανεισμού βιβλίων, είναι σημεία αναζήτησης και πρόσβασης στη γνώση.
Ναι, ακόμα και οι βιβλιοθήκες που νομίζουμε ότι είναι απαρχαιωμένες, ακόμα και οι βιβλιοθήκες των Ελληνικών πανεπιστημίων. Το ζήτημα δεν είναι τι έχουν στα ράφια τους αλλά πού μπορούμε να πάμε μέσω της βιβλιοθήκης.

Ρίχνω μια σύντομη ματιά στις βιβλιοθήκες του ΕΜΠ, του πανεπιστημίου Θεσσαλίας και των ΤΕΙ Καρδίτσας και βλέπω ότι παρέχουν πρόσβαση όλες σε JSΤOR, Web of Science, ProQuest, MedLine, EBSCO, Scopus. Κι ένα σωρό πιο εξειδικευμένες βάσεις δεδομένων.

Αν ψάξεις εκεί και δεν βρεις τίποτα για τον Κομφούκιο και τα προβλήματα της μετάφρασης φιλοσοφικών κειμένων, εγώ θα φάω το λάπτοπ μου άψητο.

Το ζήτημα είναι να μην κολλάς σε ένα ή δύο είδη πηγών.
Πάρε μερικά γιουτουμπάκια σχετικά με τις βιβλιοθήκες- και ναι, έτσι είναι και οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες της Ελλάδας.

Το αγαπημένο μου φιλμάκι, που το δείχνω στους φοιτητές μου:

Και από περιέργεια, δεν χρειάζεται να απαντήσεις, πού σπουδάζεις; Και: δεν σας έχουν μάθει να ψάχνετε στη βιβλιοθήκη;

 

[desje]

Ευχαριστώ SBE,
ΜΗΝ φας to laptop! Θα μπω να ερευνήσω όλα όσα μου έστειλες... ΔΕΝ έκρινα καμία βιβλιοθήκη, παρεμπιπτόντως, και δεν είπα σε καμία περίπτωση πως είναι χάσιμο χρόνου... Φυσικά δεν είναι, εγώ αναφέρθηκα στο γεγονός πως δεν είναι εφικτό να πάω στη βιβλιοθήκη της σχολής μου διότι είναι μεγάλη η απόσταση μεταξύ εκείνης και του τόπου διαμονής μου. Κι ο λόγος που ζήτησα τη βοήθειά σας είναι διότι δεν γνωρίζω “όλα” όσα απαιτούνται για να μπορώ να φέρω εις πέρας την εργασία που επέλεξα (και άνευ καθηγητή μέχρι στιγμής), κατά συνέπεια ομολογώ εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν γνωρίζω τα πάντα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα κι επίσης μεγάλωσα στο εξωτερικό από Έλληνες γονείς μεν, αλλά πήγα σε ξένο σχολείο κι αυτό σημαίνει πως οι σπουδές μου στην Ελλάδα χρειάστηκαν λίγο περισσότερο κόπο απ’ ό,τι στους περισσότερους Έλληνες. Αυτό δεν χρειαζόταν καν να το αναφέρω, διότι είναι προσωπικά μου δεδομένα, όμως επέλεξα να το κάνω για να μη με αντιμετωπίζετε ως μια αδαή ανάμεσα σας, αλλά να καταλάβετε ίσως γιατί κάποια θέματα τα κατέχω λιγότερο ή πολύ λιγότερο από εσάς! Θα μελετήσω όσα μου έστειλες και σε ευχαριστώ γι' αυτό. Δεν είχα μπει η ίδια σε άλλες βιβλιοθήκες πέρα από της σχολής μου και της σχολής στην οποία ανήκει, όντας παράρτημα, για το λόγο ότι πίστευα πως θα χρειαζόταν Α.Μ. Χαζομάρα μου μάλλον... Καλό βράδυ σε όλους!!

 

[Earion]

Πολύ ωραία τα βιντεάκια, SBE. Μακάρι να μπορούσε η desje να αξιοποιήσει τους πόρους της βιβλιοθήκης της.

 

[SBE]

πήγα σε ξένο σχολείο

Ακόμα καλύτερα, μπορείς να κάνεις αναζήτηση σε ξένες γλώσσες πιο άνετα απο τους συμφοιτητές σου!
:)
Φιλική συμβουλή: βρες επειγόντως επόπτη καθηγητή. Αλλιώς δε γίνεται δουλειά. Χωρίς έστω και στοιχειώδη καθοδήγηση και χωρίς κάποιον να είναι με το μέρος σου, πολλά στραβά μπορεί να συμβούν.

 

[SBE]

Και για τον Εάριο που του άρεσαν τα κλιπάκια:

το οποίο είναι παρωδία αυτής της διαφήμισης:

κι ένα ακόμα (αυτή η βιβλιοθήκη είναι φοβερή με τα φιλμάκια της)

 

[SBE]

Αυτά τα βάζω εδώ γιατί μπορεί να χρησιμέψουν σε κανέναν χριστιανό (κι άλλοι πιστοί και άπιστοι άμα θέλουν ας προσέλθουν).
Περί επόπτη καθηγητή, προσωπική μου άποψη:
Μην αφήσεις να σου ορίσουν επόπτη. Να πας να τον βρεις μόνη σου. Πήγαινε μια μέρα και πάρε σβάρνα τα γραφεία όσων κάνουν σχετική δουλειά και εξήγησέ τους πόσο σε ενδιαφέρει το θέμα κλπ κλπ. Αν χρειαστεί να κάνεις αλλαγές στο θέμα σου για να το προσαρμόσεις στον νέο επόπτη, μην ανησυχείς. Ποτέ δεν πάει χαμένο ό,τι έμαθες (το ξέρω ότι δεν φαίνεται έτσι τώρα).
Ένας ακόμα λόγος που χρειάζεσαι επόπτη είναι γιατί αν το θέμα σου είναι όντως μοναδικό και κάνεις καλή δουλειά, θα μπορούσες να κάνεις μια μικρή δημοσίευση από αυτό. Το ξέρω ότι τώρα αυτό ακούγεται εξωπραγματικό αλλά τίποτα δεν είναι απίθανο.
Επίσης, επικοινώνησε με όποιον νομίζεις ότι μπορεί να σου λύσει καμιά απορία σε άλλο πανεπιστήμιο. Δεν ξέρω ποιοί μπορέι να είναι αυτοί, αλλά δεν είναι δύσκολο να τους βρεις, όλα τα πανεπιστήμια δίνουν τα στοιχεία του προσωπικού τους. Στείλε ένα ευγενικό ημέιλ, πες τους ποιά είσαι και με τι ασχολείσαι, κολάκεψέ τους για το αντικείμενό τους και ζήτησε τους πληροφορίες, και αν δεν απαντήσουν δεν πειράζει, στον επόμενο. Και μην περιοριστείς στην Ελλάδα. Μόνο που για να σου απαντήσουν θα πρέπει να είναι οι ερωτήσεις σου συγκεκριμένες και να έχεις ψάξει αυτό που ρωτάς μόνη σου, γιατί δεν πρόκειται να σου πουν γου και α, γα.
Τώρα περί βιβλιοθηκών, αυτές που έδωσα ήταν παράδειγμα, σε όλες χρειάζεται να είσαι φοιτητής/ μέλος τους για να έχεις πρόσβαση. Όμως μπορεί μερικές να επιτρέπουν σε επισκέπτες να πάνε επιτόπου και να χρησιμοποιήσουν τους υπολογιστές της βιβλιοθήκης για αναζήτηση. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις τη βιβλιοθήκη της σχολής σου από το σπίτι; Ή πρέπει να πας εκεί; Ψάξτο.
Επίσης, υπάρχουν δημόσιες βιβλιοθήκες με παρόμοια πρόσβαση, ανοιχτές για το κοινό. Για παράδειγμα στην Αθήνα το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών για τεχνολογικά και επιστημονικά θέματα, το Ευγενίδειο ίδρυμα ομοίως κλπ. Αλλά μπορεί και η δημόσια βιβλιοθήκη της περιοχής σου να έχει πρόσβαση μέσω του ΕΚΤ, πήγαινε εκεί και ρώτα- οι υπάλληλοι συνήθως χαίρονται να βλέπουν πελατεία γιατί στην Ελλάδα κανένας δεν πατάει στις βιβλιοθήκες. Το Scholar βοηθάει στην αναζήτηση, αλλά όπως θα δεις δεν είναι τα πάντα προσβάσιμα για όλους, κι εκεί μπορεί να σε βοηθήσει η βιβλιοθήκη.